Są ludzie, którzy uważają, że spastyczność to dobra rzecz, że kryje się za nią logika, że spastyczność ma swoje „bo”. Mówią, że spastyczność istnieje, ponieważ tkanka miękka potrzebuje ochrony. To znaczy, że spastyczność utrzymuje stawy w ustalonej pozycji, w celu ochrony tkanek miękkich, zwłaszcza mięśni.
Oczywiście, jeśli spastyczność jest ochronna, to jest to raczej tępe narzędzie. Spastyczność zazwyczaj nie jest tylko agonistów lub tylko antagonistów strzelanie. Jest to współskurcz zginaczy, rozciągaczy i wszystkich połączonych agonistów. W ramieniu spastyczność jest często reprezentowana przy zgiętych wszystkich stawach i kończynie trzymanej blisko ciała. Rotacja wewnętrzna ramienia, zgięcie w łokciu oraz zebranie nadgarstków i palców jest reprezentacją względnej siły zginaczy w stosunku do prostowników.
To znaczy, że łokieć jest zgięty nie dlatego, że mięsień trójgłowy nie jest spastyczny. Zamiast tego, jest zgięty, ponieważ zginacze łokcia są o wiele silniejsze niż prostowniki łokcia. W kończynach dolnych spastyczność jest zazwyczaj odzwierciedleniem względnej siły zginaczy podeszwowych, prostowników kolana i rotatorów wewnętrznych biodra.
Terapia jest pierwszą linią obrony przed spastycznością, ale terapeuci rzadko mierzą spastyczność. Terapeuci próbują ocenić spastyczność, oceniając zmiany w ruchu, poprawę w wykonywaniu czynności ADL lub „wyczuwając” wielkość oporu. Ale ponieważ nie ma pomiaru, nie ma sposobu, aby stwierdzić, czy interwencja działa.
Dla dobrego pomiaru
Jednym z szybkich i łatwych sposobów pomiaru spastyczności jest Zmodyfikowana Skala Ashwortha (MAS). MAS mierzy opór podczas pasywnego rozciągania tkanek miękkich. Oto ogólne zasady:
- Mas wykonuje się na wznak (w ten sposób uzyskuje się najdokładniejszy i najniższy wynik; każde napięcie w dowolnym miejscu ciała zwiększa spastyczność);
- Ponieważ spastyczność jest „zależna od prędkości” (im szybciej porusza się kończyną, tym większa jest spastyczność), MAS wykonuje się poruszając kończyną z „prędkością grawitacji”. Jest to zdefiniowane jako ta sama prędkość, z jaką kończyna bez spastyki naturalnie by opadła. Innymi słowy, szybko;
- Test jest wykonywany maksymalnie trzy razy dla każdego stawu. Jeśli jest wykonywany więcej niż trzy razy, krótkotrwały efekt rozciągania wpływa na wynik;
- Test MAS jest wykonywany przed testem goniometrycznym. Badanie goniometryczne zapewnia rozciąganie, a krótkotrwały efekt rozciągania wpływa na wynik.
Tutaj znajdują się pozycje zwykle używane do MAS.
Łokieć. Pozycja startowa: łokieć w pełni zgięty, przedramię neutralne. Ruch: Wyciągnij łokieć z maksymalnego możliwego zgięcia do maksymalnego możliwego wyprostu. (Triceps będzie w tej samej pozycji, w przeciwnym kierunku.)
Nadgarstek. Pozycja wyjściowa: Łokieć jak najbardziej wyprostowany, przedramię pronowane. Ruch: Wyciągnij nadgarstek pacjenta od maksymalnego możliwego zgięcia do maksymalnego możliwego wyprostu.
Palce. Pozycja wyjściowa: łokieć jak najbardziej wyprostowany, przedramię neutralne. Wszystkie palce wykonywane są jednocześnie. Ruch: Wyciągnij palce pacjenta od maksymalnego możliwego zgięcia do maksymalnego możliwego wyprostu.
Kciuk. Pozycja wyjściowa: łokieć maksymalnie wyprostowany, przedramię neutralne, nadgarstek w pozycji neutralnej. Ruch: Wyciągnąć kciuk z maksymalnego możliwego zgięcia (kciuk w stosunku do palca wskazującego) do maksymalnego możliwego wyprostu (w pozycji anatomicznej, „abducted”).
Ścięgna. Pozycja wyjściowa: W leżeniu tyłem, staw skokowy wypada poza koniec cokołu, biodro w rotacji neutralnej. Ruch: Wyciągnij kolano pacjenta od maksymalnego możliwego zgięcia do maksymalnego możliwego wyprostu.
Mięsień czworogłowy uda. Pozycja wyjściowa: Na brzuchu tak, aby staw skokowy wypadł poza koniec cokołu, biodro w rotacji neutralnej. Ruch: Zginanie kolana pacjenta od maksymalnego możliwego wyprostu do maksymalnego możliwego zgięcia.
Gastrocnemius. Pozycja wyjściowa: Supinacja, staw skokowy plantarflexed, biodro w neutralnej rotacji i zgięciu. Ruch: Zgięcie grzbietowe stawu skokowego pacjenta od maksymalnego możliwego zgięcia podeszwowego do maksymalnego możliwego zgięcia grzbietowego nie więcej niż trzy razy z rzędu i oceń napięcie mięśniowe.
Soleus. Pozycja wyjściowa: Supine, kostka plantarflexed, biodro w neutralnej rotacji i zgięciu oraz z kolanem zgiętym do ~15°. Ruch: Dorsiflex kostki pacjenta od maksymalnego możliwego plantarflexion do maksymalnego możliwego dorsiflexion.
Problem z MAS dotyczy obu końców skali. Technicznie rzecz biorąc MAS jest skalą do oceny oporu napotkanego podczas PROM. Nie jest to specyficzny test spastyczności. Wynik „0” nie oznacza „brak tonu”, oznacza normalny ton. Nie ma więc wyniku dla tonów niższych niż normalne (wiotkie). Wynik „4” nie mówi, czy sztywność stawu jest spowodowana dużą spastycznością lub przykurczem.
Jako zaletę, Zmodyfikowana Skala Ashwortha jest szybkim i łatwym narzędziem, które może pomóc w odgadnięciu skuteczności leczenia.
Źródła
Bohannon, R. et al. (1987). Interrater reliability of a Modified Ashworth Scale of muscle spasticity. Physical Therapy, 67, 206-207.
Levine, P. (2018). Stronger After Stroke, 3rd ed. (pp. 193-198) New York, NY: Demos Medical Publishing.
SIDEBAR:
| 0 | Brak wzrostu napięcia |
| 1 | Lekki wzrost napięcia mięśni, objawiający się złapaniem i zwolnieniem lub minimalnym oporem na końcu ROM, kiedy dotknięta część(e) jest poruszana w zgięciu lub wyproście |
| 1+ | Niewielki wzrost napięcia mięśni, objawiający się złapaniem, po którym następuje minimalny opór przez pozostałą część (mniej niż połowę) ROM |
| 2 | Większy wzrost napięcia mięśni przez większość ROM, ale dotknięta(e) część(e) łatwo się porusza(ją) |
| 3 | Wyraźny wzrost napięcia mięśniowego, ruch bierny utrudniony |
| 4 | Dotknięta(e) część(e) sztywna(e) w zgięciu lub wyprostowaniu |