Typy FGM
200 milionów żyjących dziś dziewcząt i kobiet zostało poddanych FGM. Przy obecnym tempie, szacuje się, że do 2030 roku dodatkowo 68 milionów dziewcząt zostanie poddanych temu zabiegowi.
Okaleczanie żeńskich narządów płciowych dzieli się na cztery typy:
- Typ 1: Znany również jako klitoridektomia, ten typ polega na częściowym lub całkowitym usunięciu zewnętrznej części łechtaczki i/lub jej napletka (kapturka łechtaczki).
- Typ 2: Znany również jako wycięcie, zewnętrzna część łechtaczki i wargi sromowe mniejsze są częściowo lub całkowicie usuwane, z lub bez wycięcia warg sromowych większych.
- Typ 3: Jest również znany jako infibulacja lub typ faraoński. Zabieg polega na zwężeniu otworu pochwy z wytworzeniem uszczelnienia pokrywy poprzez przecięcie i zespolenie warg sromowych mniejszych i/lub warg sromowych większych, z usunięciem lub bez usunięcia zewnętrznej części łechtaczki. Ułożenie brzegów rany polega na zszyciu lub przytrzymaniu przez pewien czas odciętych miejsc razem (np. dziewczęce nogi są ze sobą związane), w celu utworzenia uszczelnienia pokrywającego. Mały otwór jest pozostawiony do moczu i krwi menstruacyjnej do ucieczki.
- Typ 4: Ten typ składa się z wszystkich innych procedur do genitaliów kobiet dla celów niemedycznych, takich jak nakłuwanie, przekłuwanie, nacinanie, skrobanie i kauteryzacji.
Ostatnie szacunki wskazują, że około 90% przypadków obejmuje klitoridektomię, wycięcie lub przypadki, w których narządy płciowe dziewcząt są „nacinane”, ale bez usuwania ciała (Typ IV), a około 10% to infibulacje (WHO).
Zobacz rysunki, które ilustrują rodzaje FGM tutaj (Dzięki uprzejmości Amerykańskiego Stowarzyszenia Pediatrii).
Jak praktykuje się FGM?
Rodzaj wykonywanego okaleczenia, wiek, w którym jest ono przeprowadzane i sposób, w jaki się je wykonuje, różnią się w zależności od wielu czynników. Należą do nich:
- Grupę etniczną kobiet lub dziewcząt;
- To, w jakim kraju mieszkają (czy na obszarze wiejskim, czy miejskim);
- Jakie jest ich pochodzenie społeczno-ekonomiczne.
Procedura jest wykonywana w różnym wieku, od krótko po urodzeniu do czasu pierwszej ciąży. Chociaż nie zawsze tak jest, najczęściej przeprowadza się ją w wieku od 0 do 15 lat, a w niektórych krajach wiek ten ulega obniżeniu. W niektórych krajach praktyka ta jest związana z rytuałami przejścia dla kobiet.
FGM jest zwykle wykonywane przez tradycyjnych praktyków przy użyciu ostrego przedmiotu, takiego jak nóż, żyletka lub rozbite szkło. Istnieją również dowody na wzrost liczby zabiegów FGM wykonywanych przez personel medyczny. Jednak medykalizacja FGM jest potępiana przez Światową Organizację Zdrowia.
Konsekwencje FGM
Pośrednie konsekwencje FGM obejmują silny ból i krwawienie, szok, trudności w oddawaniu moczu, infekcje, zranienie pobliskich tkanek genitalnych i czasami śmierć. Według Manfreda Nowaka, specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, procedura może doprowadzić do śmierci z powodu silnego krwawienia prowadzącego do wstrząsu krwotocznego, wstrząsu neurogennego w wyniku bólu i traumy oraz przytłaczającej infekcji i posocznicy.
Prawie wszystkie kobiety, które poddały się FGM, doświadczają bólu i krwawienia jako konsekwencji zabiegu. Samo wydarzenie jest traumatyczne, ponieważ dziewczęta są przytrzymywane podczas zabiegu. Ryzyko i powikłania wzrastają wraz z rodzajem FGM i są bardziej dotkliwe i powszechne w przypadku infibulacji.
„Ból zadawany przez okaleczanie żeńskich narządów płciowych nie kończy się wraz z pierwszym zabiegiem, ale często jest kontynuowany jako ciągła tortura przez całe życie kobiety”, mówi Manfred Nowak, specjalny sprawozdawca ONZ ds. tortur.
Oprócz silnego bólu w trakcie i w tygodniach po zabiegu, kobiety, które poddały się okaleczeniu żeńskich narządów płciowych, doświadczają różnych długotrwałych skutków – fizycznych, seksualnych i psychologicznych.
Kobiety mogą doświadczać przewlekłego bólu, przewlekłych infekcji miednicy, rozwoju cyst, ropni i owrzodzeń narządów płciowych, nadmiernego tworzenia się tkanki bliznowatej, infekcji układu rozrodczego, zmniejszonej przyjemności seksualnej i konsekwencji psychologicznych, takich jak zespół stresu pourazowego.
Dodatkowym ryzykiem powikłań infibulacji są problemy z oddawaniem moczu i miesiączką, niepłodność, późniejsze operacje (defibulacja i reinfibulacja) oraz bolesne stosunki seksualne. Stosunek płciowy może mieć miejsce tylko po otwarciu infibulacji, poprzez operację lub penetracyjny stosunek płciowy. W związku z tym w pierwszych tygodniach po inicjacji seksualnej stosunek płciowy jest często bolesny, a partnerka może również doświadczać bólu i powikłań.
Podczas porodu może dojść do rozerwania tkanki bliznowatej lub do przecięcia otworu, aby umożliwić dziecku wyjście na zewnątrz. Po porodzie kobiety z niektórych społeczności etnicznych są często ponownie zaszywane, aby uczynić je „ciasnymi” dla męża (reinfibulacja). Takie nacinanie i ponowne zszywanie kobiecych genitaliów skutkuje bolesną tkanką bliznowatą.
Wielonarodowe badanie przeprowadzone przez WHO w sześciu krajach afrykańskich wykazało, że kobiety, które poddały się FGM, miały znacznie zwiększone ryzyko wystąpienia niepożądanych zdarzeń podczas porodu, a okaleczanie narządów płciowych u matek ma negatywny wpływ na ich noworodki. Według badań, dodatkowo jedno do dwóch dzieci na 100 porodów umiera w wyniku FGM.
Przeczytaj wspólne badanie WHO na temat okaleczania narządów płciowych i wyników położniczych
Obrzezanie narządów płciowych narusza prawa dzieci
Obrzezanie narządów płciowych jest praktykowane na dziewczynkach zazwyczaj w wieku 0-15 lat. W związku z tym praktyka FGM narusza prawa dziecka określone w Konwencji o Prawach Dziecka (CRC):
- Prawo do bycia wolnym od dyskryminacji (Artykuł 2);
- Prawo do ochrony przed wszelkimi formami przemocy psychicznej i fizycznej oraz złego traktowania (Artykuł 19(1));
- Prawo do najwyższego osiągalnego standardu zdrowia (Artykuł 24);
- Prawo do wolności od tortur lub innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (Artykuł 37).
Według Komitetu ONZ ds. CRC, „dyskryminacja dziewczynek jest poważnym naruszeniem praw, wpływającym na ich przeżycie i wszystkie obszary ich młodego życia, jak również ograniczającym ich zdolność do pozytywnego wkładu w społeczeństwo” (2005).
Co więcej, negatywny wpływ okaleczania żeńskich narządów płciowych na rozwój dziecka jest sprzeczny z najlepszym interesem dziecka – głównym pojęciem Konwencji (Artykuł 3).
Ponieważ zabieg ten wykonywany jest bez zgody dziewczynek, narusza on również prawo do swobodnego wyrażania poglądów (art. 12). Nawet jeśli dziewczynka jest świadoma tej praktyki, pozostaje kwestia zgody, ponieważ dziewczynki są zazwyczaj zbyt młode, aby być konsultowane i nie mają głosu w sprawie decyzji podejmowanych w ich imieniu przez członków rodziny. Z drugiej strony, dorastające dziewczęta i kobiety bardzo często zgadzają się na poddanie się zabiegowi FGM, ponieważ obawiają się braku akceptacji ze strony swoich społeczności, rodzin i rówieśników, zgodnie z Raportem Specjalnego Sprawozdawcy w sprawie Tortur z 2008 roku.
FGM ma również wpływ na prawo do godności i bezpośrednio koliduje z prawem do integralności fizycznej, ponieważ wiąże się z okaleczaniem zdrowych części ciała.
Komitet Praw Dziecka stwierdził, że państwa będące stronami Konwencji mają obowiązek „chronić nastolatków przed wszystkimi szkodliwymi tradycyjnymi praktykami, takimi jak wczesne małżeństwa, zabójstwa honorowe i okaleczanie żeńskich narządów płciowych” (2003).