Heading

Ten artykuł jest częścią serii Trudne Przejścia.

Posłuchaj fragmentu

24 „Siedemdziesiąt tygodni postanowiono o twoim narodzie i o twoim świętym mieście, aby zakończyć przestępstwo, aby zgładzić grzech i odpokutować nieprawość, aby zaprowadzić wieczną sprawiedliwość, aby zapieczętować wizję i proroka, i aby namaścić miejsce najświętsze.25Poznajcie więc i zrozumcie, że od wyjścia słowa, aby odbudować i zbudować Jerozolimę, do przyjścia pomazańca, księcia, upłynie siedem tygodni. Potem przez sześćdziesiąt dwa tygodnie będzie ono budowane na nowo z placami i fosą, ale w niespokojnym czasie.26 A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach pomazaniec zostanie odcięty i nie będzie miał nic. A lud księcia, który ma przyjść, zniszczy miasto i sanktuarium. Jego koniec nadejdzie z potopem, a do końca będzie wojna. I zawrze z wieloma mocne przymierze na jeden tydzień, a przez połowę tego tygodnia położy kres ofiarom i ofiarowaniu. A na skrzydle obrzydliwości przyjdzie ten, który czyni spustoszenie, aż na pustoszyciela wyleje się zadekretowany koniec.”
-Daniel 9:24-27

Dlaczego siedemdziesiąt?

Gabriel oznajmił: „Siedemdziesiąt tygodni jest zadekretowanych co do twojego ludu i twojego świętego miasta.” Obiektami Bożego dekretu są Żydzi i Jerozolima. Liczba „siedemdziesiąt” jest kluczowa dla pozostałych wersetów, które dzielą ją trzykrotnie, dlatego zrozumienie źródła tej liczby jest niezbędne dla właściwej interpretacji.

Liczba „siedemdziesiąt” pojawiła się wcześniej w rozdziale 9, gdy prorok czytał w Księdze Jeremiasza o spustoszeniu Jerozolimy, które zakończy się po „siedemdziesięciu latach” niewoli (w. 2). Poselstwo Gabriela grało na „siedemdziesięciu” i obiecywało „siedemdziesiąt siedem” lub „siedemdziesiąt tygodni”. A jeśli „siedemdziesiąt” w poselstwie Gabriela zagrało na „siedemdziesięciu” z Jeremiasza 25:11-12 (por. Dan. 9:2), to rozsądnie jest założyć, że „siedemdziesiąt/tygodni” zagrało również na latach z Daniela 9:2. Dekret „siedemdziesięciu siedmiu/tygodni” oznaczał prawdopodobnie 490 lat (70 × 7).

Inną kwestią jest to, czy powinniśmy brać 490 lat dosłownie czy symbolicznie. Zauważmy najpierw, że chociaż Jeremiasz pisał o siedemdziesięciu latach niewoli, Żydzi byli w rzeczywistości na wygnaniu krócej niż siedemdziesiąt lat. Jeśli poselstwo Gabriela użyło tej liczby, to być może powinniśmy oczekiwać raczej znaczenia figuratywnego lub symbolicznego niż zastosowania 490 lat ze ścisłą dosłownością, gdyż nawet liczba siedemdziesiąt nie była stosowana z taką precyzją, jakiej często oczekuje się dzisiaj. Dalsze wskazanie nam w kierunku niedosłownej interpretacji „siedemdziesięciu siedmiu” jest prawdopodobne źródło „siedmiu”. Siedem jest liczbą zakończenia i doskonałości, a Księga Kapłańska 25:8-12 najprawdopodobniej poinformowała Daniela o zrozumieniu przesłania Gabriela:

Liczyć będziesz siedem tygodni lat, siedem razy siedem lat, tak że czas siedmiu tygodni lat da ci czterdzieści dziewięć lat. Potem zatrąbisz w trąbę dziesiątego dnia siódmego miesiąca. W Dzień Pojednania zatrąbisz w trąbę po całej ziemi twojej. I poświęcisz rok pięćdziesiąty, i ogłosisz wolność w całej ziemi wszystkim jej mieszkańcom. Będzie to dla was jubileusz, gdy każdy z was powróci do swej własności, a każdy z was powróci do swego rodu. Ten pięćdziesiąty rok będzie dla was jubileuszem; w nim nie będziecie siać ani żąć tego, co samo wyrośnie, ani zbierać winogron z nieobciętych winnic. Bo to jest jubileusz. Będzie on dla was święty. Możecie spożywać plony z pola.

W Księdze Kapłańskiej 25 pomnożenie „siedmiu tygodni lat” (w. 8) dało w rezultacie czterdzieści dziewięć lat. Pięćdziesiąty rok był rokiem jubileuszowym, czasem wolności i kulminacyjnego przestrzegania prawa. To, że poselstwo Gabriela powinno być rozumiane w świetle jubileuszowego fragmentu Księgi Kapłańskiej 25, jest widoczne w pierwszym podziale, jaki podaje on Danielowi w Księdze Daniela 9:25: siedem siódmych/tygodni. Następnie podane są sześćdziesiąt dwa kolejne siódemki (w. 25b), a potem najwięcej uwagi poświęca się kulminacyjnej siódemce/tygodniowi (w. 26-27). Siedemdziesiąt siódemek w wersecie 24 oznacza jubileusz; jeśli siedem siódemek w Księdze Kapłańskiej 25:8 prowadziło do jubileuszu, to siedemdziesiąt siódemek w Księdze Daniela 9:24 jest dziesięciokrotnym i ostatecznym jubileuszem!

Patrząc w przyszłość

Powód dla dziesięciokrotnego jubileuszu jest oczywisty w sześciu rezultatach wymienionych przez Gabriela: Bóg zadekretował siedemdziesiąt siedem „aby dokończyć przestępstwa, aby położyć kres grzechowi i odpokutować za nieprawość, aby wprowadzić wieczną sprawiedliwość, aby zapieczętować zarówno widzenie, jak i proroka, i aby namaścić miejsce najświętsze” (w. 24). Wzmianka o przewinieniu, grzechu i nieprawości jest znacząca w świetle modlitwy Daniela, który wyznał grzech Izraela (w. 4-15) i prosił o miłosierdzie i przebaczenie (w. 16-19). Bóg mówił do Daniela: „Ja zajmę się tym grzechem. Zadośćuczynienie zostanie dokonane”. To przyszłe dzieło przyniosłoby wieczną sprawiedliwość, trwałość, za którą tęsknili czciciele Jahwe. „Wizja i prorok” odnosi się prawdopodobnie do Bożego objawienia do czasu, gdy to zadośćuczynienie zostanie dokonane. Gdy grzech zostanie już usunięty w tym przyszłym dziele odkupienia, wcześniejsze objawienie zostanie wypełnione i przyćmione przez wydarzenie jubileuszowe, którego Bóg dokona. Jeśli rozumiane jako hendiadys (dwa słowa przekazujące jedną koncepcję), „wizja i prorok” może być rozumiane jako „wizja prorocza” i może mieć na względzie proroctwo Jeremiasza o powrocie z wygnania. Gabriel dawał Danielowi wgląd w to, jak słowa Jeremiasza zostaną ostatecznie „zapieczętowane” lub „potwierdzone”. Część Bożego planu odkupienia obejmowała namaszczenie „najświętszego miejsca” lub, prawdopodobnie bardziej dokładnie, „najświętszego”. Nigdy nie odnotowano namaszczenia świątyni Salomona ani odbudowanej świątyni za czasów Ezdrasza. Chodzi tu o osobę, a nie o budowlę. Praca tej namaszczonej osoby pojawi się wkrótce w rozbiciu siedemdziesięciu siedmiu (w. 25-27).

Zważywszy na ogromne efekty siedemdziesięciu siedmiu, warto zauważyć, że pierwsze sześćdziesiąt dziewięć siódemek nie wspomina o tego rodzaju efektach wymienionych w wersecie 24. W siedemdziesiątym siódmym jest natomiast mowa o odcięciu pomazańca, zniszczeniu miasta i świątyni oraz spustoszeniu, które zostało zadekretowane (w. 26). Co więcej, zostanie zawarte przymierze i zakończy się składanie ofiar (w. 27). Sześć niezwykłych rezultatów z wersetu 24 nie będzie zatem dokonywanych stopniowo przez pierwsze sześćdziesiąt dziewięć tygodni. Nastąpią one dzięki temu, co będzie miało miejsce w siedemdziesiątym siódmym tygodniu.

Gabriel zaczął mówić Danielowi, co powinien zrozumieć: „Od wyjścia słowa, aby odbudować i zbudować Jerozolimę, aż do przyjścia pomazańca, księcia, będzie siedem tygodni”. Następne „sześćdziesiąt dwa tygodnie” (o których będzie mowa w następnym podrozdziale) określają, że Jerozolima „zostanie zbudowana na nowo z placami i fosą, ale w niespokojnym czasie.” Pierwsze „siedem” i następne „sześćdziesiąt dwa” tygodnie wydają się dotyczyć całego zakresu czasu przewidzianego w wersecie 25, który obejmuje „wyjście słowa, aby odbudować i zbudować Jerozolimę, aż do przyjścia pomazańca, księcia”.

Bóg obiecał duchowego zbawiciela, cierpiącego sługę, który weźmie na siebie nieprawości Izraela i poniesie ich karę.

W miarę rozwoju historii, „wyjściem słowa, aby odbudować i zbudować Jerozolimę” okazał się dekret Cyrusa zezwalający na powrót Żydów w 538 r. p.n.e. Podbiwszy Babilon w 539 r., Cyrus uwolnił żydowskich wygnańców w następnym roku. Izajasz zrelacjonował plan Pana, by posłużyć się Cyrusem w ten sposób: „Ja jestem Pan, … który mówi o Cyrusie: 'On jest moim pasterzem i on wypełni wszystkie moje zamiary'; mówiąc o Jerozolimie: 'Będzie zbudowana', a o świątyni: 'Twój fundament będzie położony'” (Iz. 44:24, 28). Później Ezdrasz zapisał: „W pierwszym roku panowania Cyrusa, króla Persji, aby się spełniło słowo Pańskie wypowiedziane przez Jeremiasza, Pan wzbudził ducha Cyrusa, króla Persji, tak że ogłosił to w całym swoim królestwie i napisał na piśmie” (Ezdrasz 1:1), a proklamacja określała powrót do Jerozolimy, aby „odbudować dom Pana, Boga Izraela – Boga, który jest w Jerozolimie” (w. 3).

Argumenty za datami wcześniejszymi lub późniejszymi niż 538 r. p.n.e. nie uwzględniają konkretnych tekstów w Księdze Izajasza i Księdze Ezdrasza, łączących wypełnienie słów Jeremiasza z dekretem Cyrusa o powrocie z wygnania. Kiedy Daniel otrzymał to poselstwo od Gabriela, był w „pierwszym roku Dariusza” (Dan. 9:1), którego utożsamiamy z Cyrusem Perskim (por. komentarz do 5:31), a zatem Daniel otrzymał objawienie od Gabriela na krótko przed wydaniem królewskiego dekretu. Daniel nie tylko zobaczy koniec niewoli babilońskiej, ale również przeżyje inaugurację „siedemdziesięciu siedmiu”, które ostatecznie doprowadzą do dziesięciokrotnego jubileuszu, kiedy to pomazaniec przyjdzie i położy kres grzechowi. Pomazaniec jest wspomniany przed „siedmioma tygodniami” (w. 25a) i ponownie po „sześćdziesięciu dwóch tygodniach” (w. 26). Sugeruje to, że przyjście i odkupieńcze dzieło pomazańca było wielkim celem „siedemdziesięciu siedmiu tygodni”, ale nie miał on przyjść, dopóki nie zakończą się sześćdziesiąt dwa tygodnie (por. w. 26).

Jeśli „siedem tygodni” (w. 25a) rozpoczęło się od dekretu Cyrusa w 538 r. p.n.e., dosłowne obliczenie pozwoliłoby zakończyć je około roku 489. Ponieważ żadne znaczące biblijne lub prorocze wydarzenie nie miało miejsca w tym roku, „siedem tygodni” prawdopodobnie nie było rozumiane jako dosłowne czterdzieści dziewięć lat. Powinniśmy raczej postrzegać „siedem tygodni” (lub „siedem siódmych”) jako nawiązanie do Kpł 25:8, gdzie Jahwe powiedział Mojżeszowi: „Będziesz liczył siedem tygodni lat, siedem razy siedem lat, tak że czas siedmiu tygodni lat da ci czterdzieści dziewięć lat”. Pierwsze „siedem tygodni” z Daniela 9:25a przygotowywało więc Daniela i czytelnika do oczekiwania jubileuszu. Siedem tygodni”, rozpoczętych w 538 r. p.n.e., prawdopodobnie przedłużyło się do czasu odbudowy świątyni i murów miejskich za posługi Ezdrasza i Nehemiasza. Świątynia została ukończona i ponownie poświęcona w 515 roku, podczas gdy mury miejskie ukończono w 444 roku.

Odnosząc się do Jerozolimy, Gabriel powiedział Danielowi, że „za sześćdziesiąt dwa tygodnie będzie ona zbudowana na nowo z placami i fosą, ale w niespokojnym czasie.” Nie ma żadnych wskazówek, że pomiędzy pierwszymi siedmioma tygodniami a następnymi sześćdziesięcioma dwoma powinna być wstawiona luka czasowa. Skoro werset 26a mówi, że „pomazaniec” miał przyjść po sześćdziesięciu dwóch siódmych, to najwyraźniej pierwsze siedem nie zakończyło się pracą pomazańca.

Odniesienie sześćdziesięciu dwóch siódemek (w. 25b) do siedmiu (w. 25a) nie jest tak trudne, jak mogłoby się początkowo wydawać. Siódemki są następujące po sobie i nieprzerwane. Okres sześćdziesięciu dwóch siódemek prawdopodobnie rozciągał się od czasów Nehemiasza do czasów Jezusa (pomazańca). Podobnie jak w przypadku pierwszych siedmiu siódemek, nie powinniśmy naciskać na sześćdziesiąt dwa siódemki ze ścisłą dosłownością z zamiarem określenia dokładnie 434 lat. Jest to okrągła liczba, symbolizująca okres czasu od Nehemiasza do Jezusa.

Może istnieć dalsze znaczenie „sześćdziesięciu dwóch siódemek” z wersetu 25b. Jedyny inny raz liczba „sześćdziesiąt dwa” pojawiła się w Księdze Daniela w 5:31, gdzie jest mowa o tym, że Dariusz podbił Babilon, „mając około sześćdziesięciu dwóch lat”. Wzmocnieniem związku między 9:25b i 5:31 jest fakt, że epizod z rozdziału 9 miał miejsce podczas „pierwszego roku Dariusza, syna Aswerusa, z pochodzenia Meda” (9:1a), a jedyne wcześniejsze wystąpienie „Dariusza Medyka” miało miejsce w 5:31.

Wolność dla jeńców

Darius/Cyrus zadekretuje wolność dla jeńców w Babilonie. Cyrus był typem Mesjasza, ponieważ ten ostatni również da wolność jeńcom – jeńcom grzechu i śmierci, z najgłębszego wygnania w drodze nowego i większego exodusu. Księga Izajasza dała wcześniejszy biblijny precedens dla typologicznego postrzegania Cyrusa: jest on namaszczonym przez Boga pasterzem w Księdze Izajasza 44:28-45:1. Cyrus wybawi wziętych do niewoli Izraelitów jako ich polityczny wybawca. W tym samym fragmencie Księgi Izajasza, zapowiadającym działalność Cyrusa (Iz 40-55), Bóg obiecał duchowego zbawiciela, cierpiącego sługę, który weźmie na siebie nieprawości Izraela i poniesie ich karę (Iz 42,1-9; 49,1-7; 52,13-53,12). Wyzwolenie dokonane przez Cyrusa miałoby pewnego dnia zostać przewyższone przez o wiele większe wyzwolenie dokonane przez cierpiącego sługę, Jezusa Chrystusa, którego dzieło zadośćuczynienia byłoby ostatecznym jubileuszem. Być może więc wiek Cyrusa, kiedy podbił Babilon („sześćdziesiąt dwa”; por. Dn 5,31), posłużył za podstawę symbolicznego okresu prowadzącego do antytypu Cyrusa, pomazańca, który będzie cierpiał w miejsce grzeszników, a czyniąc to, pokona grzech i śmierć przez swoje zmartwychwstanie.

Przez „sześćdziesiąt dwa tygodnie” miasto Jerozolima (wraz ze świątynią) pozostanie odbudowane „z placami i fosą, ale w niespokojnym czasie” (9,25b). Słowa Gabriela prawdopodobnie oznaczają, że od Nehemiasza do Mesjasza miasto będzie stało. The „place and moat” zostały wymienione prawdopodobnie w celu wskazania całkowitej odbudowy. Gabriel nie rozwinął tematu „czasu niespokojnego”, ale może on odnosić się do okrucieństw popełnionych przez imperium greckie pod wodzą Antiocha IV Epifanesa (por. rozdz. 8).

Te wersety najlepiej zrozumieć w schemacie A-B-A'-B'. Opowiadają one o siedemdziesiątym tygodniu, któremu poświęcono najwięcej uwagi w poselstwie Gabriela do Daniela:

A. „A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach pomazaniec zostanie odcięty i nie będzie miał nic.” (w. 26a)
B. „A lud księcia, który ma przyjść, zniszczy miasto i sanktuarium. Jego koniec nadejdzie z potopem, a do końca będzie wojna. Spustoszenia są zadekretowane.” (w. 26b)
A'. „I zawrze z wieloma mocne przymierze na jeden tydzień, a przez połowę tego tygodnia położy kres ofiarom i ofiarowaniu.” (w. 27a)
B'. „A na skrzydle obrzydliwości przyjdzie ten, który czyni spustoszenie, aż na spustoszyciela wyleje się zadekretowany koniec.” (w. 27b)

W tej strukturze A i A' odnoszą się do tego samego wydarzenia: ofiarniczego dzieła pomazańca. Sekcje B i B' również mają na myśli jedno wydarzenie: zniszczenie Jerozolimy i jej świątyni. Poniżej będziemy twierdzić, że siedemdziesiąt siedem z rozdziału 9 osiąga swoje wypełnienie w zastępczej śmierci Jezusa Chrystusa i w zniszczeniu świątyni jerozolimskiej.

Kto ma przyjść

Kolejne słowa Gabriela, „po sześćdziesięciu dwóch tygodniach”, wskazują, że siedemdziesiąty tydzień jest teraz w perspektywie. Oświadczył on, że „pomazaniec zostanie odcięty i nie będzie miał nic”. Tym „pomazańcem” jest prorokowany Mesjasz, postać wypełniona przez Jezusa, „Chrystusa” (tj. pomazańca; por. Łk 2,11). Niektórzy interpretatorzy sugerują, że „książę, który ma przyjść” (Dn 9,26b) to przyszły Antychryst1 . Nie może być większego kontrastu między potencjalnymi referentami! Powinniśmy jednak opowiedzieć się za rozumieniem obu postaci jako „Chrystusa”, co czyni „pomazańca” i „księcia” identycznymi. Po pierwsze, kiedy Gabriel wspomniał o „pomazańcu” dwa wersety wcześniej, było to w odniesieniu do najświętszej osoby, która zakończy grzech i dokona zadośćuczynienia (w. 24), a apozycja „książę” po „pomazańcu” w wersecie 25 sugeruje, że powinniśmy zrównać te tytuły. Po drugie, jest mało prawdopodobne, że „książę” z wersetu 25 i „książę” z wersetu 26 odnoszą się do różnych osób. Bardziej naturalnie czytelnik powinien rozumieć, że „książę” ma to samo odniesienie w wersetach 25 i 26: jest on Mesjaszem, a nie Antychrystem. Po trzecie, przed siedemdziesiątym tygodniem nie jest określona żadna luka czasowa, jednak wiele poglądów na temat Antychrysta wymaga luki trwającej tysiące lat. Taki upływ czasu nie ma żadnego uzasadnienia tekstowego w Księdze Daniela 9. Tak jak nie powinniśmy przewidywać luki czasowej pomiędzy siedmioma siódmymi a sześćdziesięcioma dziewięcioma siódmymi tygodniami, tak nie powinniśmy przewidywać luki pomiędzy sześćdziesiątym dziewiątym a siedemdziesiątym siódmym tygodniem.

Przepowiednia, że ten pomazaniec będzie „odcięty i nie będzie miał nic” wypełniła się, gdy Jezus umarł na krzyżu. Został wyprowadzony za bramę miasta i ukrzyżowany, opuszczony przez swoich uczniów i porzucony przez Ojca (Mat. 26:31; 27:60; Hebr. 13:12-13). Siedemdziesiąty tydzień Daniela obejmował zatem odkupieńcze dzieło Jezusa. Biorąc pod uwagę sześć niezwykłych celów zawartych w Księdze Daniela 9:24, to „odcięcie” pomazańca byłoby środkiem do zakończenia przestępstwa, zakończenia grzechu, zadośćuczynienia za nieprawość, wprowadzenia wiecznej sprawiedliwości, potwierdzenia proroczej wizji i namaszczenia najświętszej osoby.

Następnie nastąpiło proroctwo dotyczące miasta i świątyni jerozolimskiej: „Lud księcia, który ma przyjść, zniszczy miasto i świątynię. Jego koniec nadejdzie z potopem, a do końca będzie wojna. Spustoszenia są zadekretowane.” Jak widzieliśmy, „książę, który ma przyjść” jest tym samym „księciem” (lub „pomazańcem”), co w wersecie 25: Mesjaszem, Jezusem. Oznacza to, że „ludem księcia” byli Żydzi. Proroctwo może więc wydawać się oburzające, gdy mówi, że Żydzi zniszczą Jerozolimę i świątynię! Po odkupieńczym dziele Jezusa, świątynia została zniszczona w roku 70 n.e., a Żydzi mieli w tym swój udział. Rzymianie, pod wodzą Tytusa, byli zaangażowani w zniszczenie, ale transgresja Żydów – zwłaszcza ich odrzucenie Mesjasza – doprowadziła do sądu Mesjasza nad ich świątynią i miastem, tak jak byli współwinni, gdy pierwsza świątynia została zniszczona w czasach Daniela. Relacja z tego wydarzenia podana przez Józefusa w Wojnach żydowskich „jest wystarczającym historycznym dowodem na to, że zniszczenie Jerozolimy było całkowicie winą narodu żydowskiego, tak jak przepowiedział to Dan 9:26b. „2

Jezus przepowiedział zniszczenie świątyni (Mat 24:1-2) i powiedział, że pokolenie jemu współczesne nie przeminie, zanim to się stanie (w. 34). Jerozolima miała być otoczona przez wojska, co oznaczało, że „jej spustoszenie jest bliskie” (Łk 21:20). Słowa Gabriela spełniły się w 70 r.: koniec sanktuarium przyszedł jak potop, z wojną do końca, bo Bóg zarządził jego spustoszenie. Wyobrażenie „z powodzią” obrazuje całkowite zniszczenie w wyniku zwycięstwa Rzymian nad Jerozolimą.

Poprzeglądawszy sekcje A i B Księgi Daniela 9,26, zobaczymy teraz, jak słowa Gabriela prowadzą nas ponownie przez te same wydarzenia, najpierw odkupieńcze dzieło Mesjasza, a następnie sąd nad Jerozolimą i świątynią (odpowiednio A' i B').3

Mówiąc o pomazańcu, księciu, który miał przyjść, Gabriel oświadczył: „Zawrze on mocne przymierze z wieloma przez jeden tydzień, a w połowie tego tygodnia położy kres ofiarom i ofiarowaniu.” Ten „jeden tydzień”, o którym mowa, to siedemdziesiąty siódmy tydzień. Gabriel odnosił się do odkupieńczego dzieła Mesjasza jako dokonującego się w kulminacyjnym okresie „siedemdziesięciu siedmiu”. Słowa Gabriela nie zapowiadały tymczasowego przymierza. W połączeniu z proroctwami Izajasza i Jeremiasza, to „mocne przymierze” było prawdopodobnie nowym przymierzem (por. Iz 53,10-12; Jer 31,31-34). Księga Hebrajczyków wyjaśnia, że ofiara zastępcza pomazańca położyła kres systemowi ofiarniczemu (Hbr 9,11-10,25).

Mesjasz miał zawrzeć to przymierze z „wieloma” (Dn 9,27; por. Iz 53,11-12), co wydaje się oznaczać nie powszechność, ale różnorodność:4 – nowe przymierze miało obejmować wierzących żydowskich i pogańskich. Jezus nawiązał do Daniela 9:27 i Izajasza 53, kiedy powiedział o kielichu podczas ostatniej wieczerzy: „Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja krew przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów” (Mat. 26:27-28). Syn Człowieczy „nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć i dać swoje życie na okup za wielu” (Mat. 20:28).

Gabriel prorokował, że „przez połowę tygodnia położy kres ofiarom i ofiarowaniu”. Ta specyfikacja oznaczała, że siedemdziesiąty tydzień będzie obejmował coś więcej niż tylko dzieło odkupienia dokonane przez Mesjasza. Zgodnie z proroctwem Daniela 9:27b, w siedemdziesiątym tygodniu Mesjasz dokona również sądu nad Jerozolimą. Siedemdziesiąty siódmy tydzień jest więc podzielony na pół, przy czym pierwsze trzy i pół roku odnosi się do dzieła odkupienia. Tak jak siedemdziesiąty tydzień w wersecie 26 składał się z odcięcia pomazańca (w. 26a) oraz zburzenia miasta i sanktuarium (w. 26b), tak werset 27 rekapituluje te dwie idee i dzieli siedemdziesiąty tydzień na pół.

Prawdopodobnie drugie trzy i pół roku jest odzwierciedlone implicite w języku wersetu 27b: „Na skrzydle obrzydliwości przyjdzie ten, który czyni spustoszenie, dopóki zadekretowany koniec nie wyleje się na pustoszyciela. „5 Pustoszyciel będzie powodował obrzydliwości, dopóki nie nastąpi jego własna zagłada. „Skrzydło” może oznaczać „skrajność”, a zatem w grę wchodziłyby skrajne obrzydliwości (por. 11,31; 12,11), wywołane przez szybko atakującą armię. Jezus odniósł się do „obrzydliwości spustoszenia, o której mówił prorok Daniel” (Mat. 24:15), i z pewnością miał na myśli Daniela 9:26-27. Istotne dla interpretacji 9:26-27 jest spostrzeżenie Mateusza, że Jezus odnosił się do nadchodzącego zniszczenia Jerozolimy i świątyni (Mt 24:15). W Ewangelii Łukasza 21:20 Jezus odniósł się do zbliżającego się „spustoszenia” Jerozolimy przez wojska (rzymskie). Pustoszyciel” był prawdopodobnie korporacyjnym sposobem przedstawienia rzymskich legionów, a może sam Tytus (rzymski generał) spełniał tę rolę. Jezus przepowiedział, że takie dni będą „dniami pomsty, aby wypełnić wszystko, co jest napisane. . . . Będzie bowiem wielkie utrapienie na ziemi i gniew przeciwko temu ludowi. Padną od ostrza miecza i zostaną wzięci do niewoli między wszystkie narody, a Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż się wypełnią czasy pogan” (Łk 21:22-24). Jezus sprecyzował też ramy czasowe: „Zaprawdę, powiadam wam: Nie przeminie to pokolenie, aż wszystko się dokona” (Łk 21:32). W AD 70 świątynia została zburzona. Siedemdziesiąty siódmy – okres obejmujący dzieło odkupienia dla wielu, jak również dzieło sądu nad Jerozolimą i świątynią – osiągnął swój kres.

Peter Gentry przedstawia doskonałe podsumowanie:

Wizję Siedemdziesięciu Tygodni Daniela można więc wyjaśnić w prosty sposób. Odnosi się ona do okresu siedemdziesięciu sabatów, czyli okresów siedmioletnich, wymaganych do wprowadzenia ostatecznego jubileuszu: uwolnienia od grzechu, ustanowienia wiecznej sprawiedliwości i poświęcenia świątyni. Podczas pierwszych siedmiu dni szabatowych miasto Jerozolima zostaje odbudowane. Potem przez sześćdziesiąt dwa szabaty nie ma o czym mówić. W kulminacyjnym, siedemdziesiątym tygodniu przybywa król Izraela i umiera w zastępstwie za swój lud. Co dziwne, profanacji świątyni, podobnej do tej dokonanej przez Antiocha Epifanesa w imperium greckim, dopuszcza się sam naród żydowski, doprowadzając do zniszczenia Jerozolimy. Wydarzenia te wypełniają się w osobie Jezusa z Nazaretu. On jest nadchodzącym królem. Jego ukrzyżowanie jest ofiarą, która kończy wszystkie ofiary i stanowi podstawę Nowego Przymierza z wieloma.6

Notatki:

1. Cf. Miller, Daniel, 268.
2. Peter J. Gentry, „Daniel’s 70 Weeks and the New Exodus”, SBJT 14/1 (2010): 39.
3. Cytując Gentry’ego, ponownie: „To podejście jest kalejdoskopowe i rekursywne. To jak słuchanie muzyki z głośników systemu stereo sekwencyjnie, a nie jednocześnie. Najpierw przychodzi muzyka z prawego głośnika, potem z lewego. Następnie osoba słysząca (tzn. czytająca) składa te dwie rzeczy razem w trójwymiarową całość stereo” (tamże, 36).
4. Według Gentry’ego jest to „prawie na pewno 'wielu', o których mowa w Iz 53:10-12. Bez wątpienia Iz 53, opisujący przyszłego Dawidowego Sługę Pana, który jest jednocześnie kapłanem i ofiarą, kładącego swe życie za wielu, stanowi tło dla krótkiego komentarza w wizji Daniela” (tamże, 37), 37).
5. Podtrzymując strukturę A-B-A'-B' wersetów 26-27, proroctwo to wypełni się w zniszczeniu 63 Por. użycie słowa trzy i pół w Księdze Objawienia (11:2, 3; 12:6, 14; 13:5). Jest to odpowiednik 1260 dni, czyli 42 miesięcy.
6. Gentry, „Daniel’s 70 Weeks and the New Exodus”, 41.

Ten artykuł został zaadaptowany z ESV Expository Commentary: Daniel-Malachiasz: Tom 7 pod redakcją Iain M. Duguid, James M. Hamilton Jr, i Jay Sklar.

Popularne artykuły w tej serii

View All