Lista osób lub organizacji przeznaczonych do szczególnej dyskryminacji lub bojkotu; także umieszczenie osoby lub organizacji na takiej liście.
Czarne listy były używane od wieków jako środek do identyfikacji i dyskryminacji niepożądanych osób lub organizacji. Czarna lista może składać się, na przykład, z listy nazwisk opracowanej przez firmę, która odmawia zatrudniania osób, które zostały zidentyfikowane jako organizatorzy związków zawodowych; kraj, który dąży do bojkotu handlu z innymi krajami z powodów politycznych; związek zawodowy, który identyfikuje firmy, z którymi nie będzie współpracował; lub rząd, który chce określić, kto nie będzie mógł wjechać do kraju.
Wiele rodzajów czarnych list jest legalnych. Na przykład, sklep może prowadzić listę osób, które nie zapłaciły swoich rachunków i odmówić im przywilejów kredytowych. Podobnie, raporty kredytowe mogą skutecznie funkcjonować jako czarne listy, identyfikując osoby, które stanowią słabe ryzyko kredytowe.
Ponieważ celem czarnych list jest wykluczenie i dyskryminacja, mogą one również prowadzić do niesprawiedliwej i nielegalnej dyskryminacji. W niektórych przypadkach czarne listy wyrządziły ogromne szkody w życiu ludzi, pozbawiając ich zatrudnienia w wybranych przez nich zawodach lub odmawiając im dostępu do wpływowych organizacji. Na przykład, jeśli związek zawodowy sporządzi czarną listę pracowników, którzy odmawiają członkostwa lub podporządkowania się jego zasadom, popełnia on nieuczciwą praktykę pracowniczą, naruszającą prawa federalne. Czarne listy mogą również wymagać przepisów dotyczących ujawniania informacji. Stanowe i federalne ustawy o rzetelnej sprawozdawczości kredytowej wymagają na przykład, aby dostęp do informacji zawartych w raporcie kredytowym był udzielany na żądanie osoby, której te informacje dotyczą.
Najsłynniejszy przypadek sporządzenia czarnej listy w historii Stanów Zjednoczonych miał miejsce w przemyśle rozrywkowym w latach 40. i 50. Wytwórnie filmowe, nadawcy radiowi i telewizyjni oraz inne firmy z tej branży tworzyły czarne listy osób oskarżonych o sympatie komunistyczne. Firmy te następnie odmawiały zatrudnienia tym, którzy byli wymienieni na czarnych listach.
Czarne listy w Hollywood powstały w dużej mierze dzięki pracy Komisji do Spraw Działalności Nieamerykańskiej (HUAC), która została utworzona w celu zbadania działalności komunistów, faszystów lub innych rzekomo wywrotowych i „nieamerykańskich” grup politycznych. Choć komisja rzekomo zajmowała się wszystkimi rodzajami potencjalnej działalności wywrotowej, po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku i pogorszeniu się stosunków ze Związkiem Radzieckim, skupiła się głównie na komunizmie jako zagrożeniu dla wewnętrznej stabilności Stanów Zjednoczonych. W bardzo nagłośnionych przesłuchaniach w latach 1947, 1951-52 i 1953-55 komisja starała się wyłuskać komunistycznych sympatyków, spiski i propagandę w przemyśle rozrywkowym.
W wyniku przesłuchań HUAC powstały listy osób, które albo zostały zidentyfikowane przez świadków jako komuniści, albo odmówiły odpowiedzi na pytania podczas wystąpień przed komisją na podstawie pierwszej poprawki, która chroni wolność słowa i wolność zrzeszania się, lub piątej poprawki, która chroni przed samooskarżeniem. Firmy przemysłu rozrywkowego, obawiając się, że będą postrzegane przez opinię publiczną jako prokomunistyczne, jeśli zatrudnią osoby wymienione w przesłuchaniach, użyły tych list jako czarnych list. Odmówili zatrudnienia setek aktorów, pisarzy i innych profesjonalistów z branży rozrywkowej wymienionych w przesłuchaniach HUAC. Wiele obiecujących karier zostało w ten sposób zakończonych, a wiele potencjalnie budującej sztuki zostało utraconych.
Niektóre z pierwszych ofiar czarnych list Hollywood były znane jako Hollywoodzka Dziesiątka. W październiku 1947 roku HUAC Hearings Regarding Communist Infiltration of the Motion Picture Industry, dziesięciu hollywoodzkich scenarzystów i reżyserów – Alvah Bessie, Herbert Biberman, Lester Cole, Edward Dmytryk, Ring Lardner Jr, John Howard Lawson, Albert Maltz, Samuel Ornitz, Adrian Scott i Dalton Trumbo – stawiło się przed komisją na podstawie wezwania do sądu. Każdy z nich odmówił odpowiedzi na pytania dotyczące przynależności do partii komunistycznej, uzasadniając to tym, że takie pytania naruszają ich prawo do prywatności, czyli prawo do zachowania milczenia, w odniesieniu do ich przekonań politycznych lub przynależności. Sądy odrzuciły ten argument, uznały Hollywoodzką Dziesiątkę za winnych pogardy dla Kongresu i skazały ich na kary więzienia od sześciu miesięcy do jednego roku.
Dziewięciu z dziesięciu znalazło się na czarnej liście w przemyśle filmowym. (Jak na ironię, człowiek prowadzący przesłuchania HUAC w 1947 roku, reprezentant J. Parnell Thomas (R-N.J.), dołączył do Lardnera w więzieniu federalnym w 1950 roku, po tym jak Thomas został skazany za kradzież funduszy rządowych.)
Wezwani świadkowie w tych przesłuchaniach stanęli przed dylematem: z jednej strony, mogli powołać się na konstytucyjną ochronę, taką jak Piąta Poprawka, sugerując w ten sposób obecne lub byłe członkostwo w partii komunistycznej, umieszczając się na czarnej liście i kończąc swoje szanse na ponowne podjęcie pracy w przemyśle rozrywkowym; z drugiej strony, mogli „wymienić nazwiska” lub zidentyfikować swoich przyjaciół jako komunistów, zdradzając w ten sposób tych, którzy byli im bliscy. W wielu przypadkach ludzie trafiali na czarną listę za dawne sympatie polityczne, których się wyrzekli. Podczas antykomunistycznej histerii, która ogarnęła naród w latach pięćdziesiątych, śledztwa Kongresu w sprawie hollywoodzkiego przemysłu filmowego przebiegały bez kontroli, a powstałe w ich wyniku czarne listy zniszczyły wiele obiecujących karier.
dalsza lektura
Vaughn, Robert. 1972. Only Lies: A Study of Show Business Blacklisting. New York: Putnam.