RAK JAJNIKA
Jajniki są częścią żeńskiego układu rozrodczego, która produkuje jaja co miesiąc w okresie rozrodczym kobiety. Znajdują się one po obu stronach podbrzusza. Rak jajnika występuje, gdy komórki w jajniku rosną i dzielą się w sposób niekontrolowany. Komórki te mogą utworzyć guz na jajniku, lub też mogą oddzielić się od głównego guza i rozprzestrzenić się na inne części ciała. Chociaż rak jajnika może rozprzestrzeniać się na całe ciało, w większości przypadków pozostaje w jamie brzusznej i wpływa na narządy takie jak jelita, wątroba i żołądek. Istnieje wiele różnych typów raka jajnika. Jednak większość nowotworów jajnika (85-90%) wywodzi się z komórek tworzących zewnętrzną wyściółkę narządu i nazywana jest nabłonkowymi nowotworami jajnika.
Jakie są objawy raka jajnika?
Zazwyczaj nie ma oczywistych objawów raka jajnika. Kobiety skarżą się na niejasne objawy, takie jak rozdęcie lub wzdęcie brzucha, uogólniony dyskomfort w jamie brzusznej, uczucie pełności po posiłkach, brak apetytu, rozstrój żołądka, złe samopoczucie, częstość oddawania moczu lub zmiana masy ciała (przyrost lub utrata). U kobiet może pojawić się niewyjaśniony płyn w jamie brzusznej, który przyczynia się do dyskomfortu w jamie brzusznej. Ponieważ objawy te nie są charakterystyczne dla raka jajnika, choroba ta może być trudna do rozpoznania i zdiagnozowania.
Jak rozpoznaje się raka jajnika?
Ostateczne rozpoznanie raka jajnika wymaga przeprowadzenia operacji. Wstępna operacja ma dwa cele. Po pierwsze, usunięcie wszystkich istniejących nowotworów (lub jak największej ich ilości), w tym usunięcie jajników i macicy. Po drugie, pobranie próbek tkanek i okolicznych węzłów w celu ustalenia, gdzie doszło do rozprzestrzenienia się nowotworu (określenie stadium choroby). Najlepsze wyniki przeżycia występują wtedy, gdy cały nowotwór może zostać usunięty.
Jakie są możliwości leczenia raka jajnika?
Po ustaleniu wstępnej diagnozy podczas operacji, dodatkowe leczenie będzie zależało od kilku czynników, w tym typu komórek, stadium, stopnia rozprzestrzenienia się raka oraz ilości guza pozostałego po zakończeniu wstępnej operacji. Leczenie obejmuje chemioterapię lub radioterapię.
Jakie są czynniki ryzyka raka jajnika?
Następujące czynniki mogą zwiększyć szanse zachorowania na raka jajnika: dieta wysokotłuszczowa, nie posiadanie dzieci lub posiadanie dzieci dopiero w późnym okresie życia, bezpłodność, stosowanie leków na bezpłodność, ale nie zajście w ciążę, rozpoczęcie miesiączkowania w młodym wieku lub przechodzenie menopauzy w wieku starszym niż przeciętny, stosowanie talku w okolicy narządów płciowych, przynależność do rasy kaukaskiej lub pochodzenie żydowskie oraz występowanie raka jajnika lub piersi w rodzinie. Spośród tych czynników ryzyka najbardziej znaczącym jest występowanie raka piersi i/lub jajnika w rodzinie. Posiadanie jednej bliskiej krewnej chorej na raka jajnika zwiększa ryzyko zachorowania na raka jajnika u kobiety prawie trzykrotnie. Istnieje również szereg czynników, które wiążą się z niższym ryzykiem zachorowania na raka jajnika, w tym stosowanie tabletek antykoncepcyjnych, posiadanie większej liczby dzieci, karmienie piersią, podwiązanie jajowodów oraz usunięcie jajników. Nawet przy uwzględnieniu istotnych czynników ryzyka, takich jak wywiad rodzinny, ogólne szanse zachorowania na raka jajnika są nadal niewielkie.
Czy rak jajnika jest dziedziczny?
Większość nowotworów jajnika nie jest dziedziczna.Jednak około 5 do 10 procent nowotworów jajnika występuje rodzinnie.Ogólnie rzecz biorąc, ryzyko zachorowania na raka jajnika wzrasta wraz ze wzrostem liczby członków rodziny dotkniętych rakiem jajnika. Posiadanie krewnego pierwszego stopnia dotkniętego rakiem jajnika (na przykład matki lub siostry) zwiększa ryzyko zachorowania kobiety w ciągu całego życia z 1,4% do 3,1%.Czasami rak jajnika, piersi i inne nowotwory występują rodzinnie. Porozmawiaj z lekarzem na temat testów genetycznych, które mogą powiedzieć ci więcej o twoich szansach na zachorowanie na raka jajnika.
Co mogę zrobić, aby zapobiec rakowi jajnika?
Nie są znane sposoby gwarantujące zapobieganie rakowi jajnika. Kobiety, u których raka rozpoznano we wczesnym stadium, mają jednak większą szansę na przeżycie. Niestety, rak jajnika zwykle nie jest rozpoznawany we wczesnym stadium. Obecnie nie istnieją skuteczne metody wczesnego rozpoznawania raka jajnika.
Czy mogę zachorować na raka jajnika po usunięciu jajników?
Kobiety, u których ryzyko zachorowania na raka jajnika jest bardzo wysokie, mogą rozważyć usunięcie jajników. Wydaje się to obniżać ryzyko rozwoju raka jajnika, ale nie eliminuje go. Ogólnie rzecz biorąc, kobiety, u których wykryto nosicielstwo genu raka jajnika lub piersi, lub które mają silną historię choroby w rodzinie, mogą być odpowiednimi kandydatkami do usunięcia jajników.
Więcej informacji na temat raka jajnika można uzyskać, kontaktując się z następującą organizacją:
National Cancer Institutes CancerInformation Service
1-800-422-6237
Serwis informacyjny Narodowego Instytutu Raka (National Cancer Institutes)