HHHV-6 należy do nadrodziny Herpesvirus
Herpeswirusy są dużą rodziną wirusów DNA ze 107 zidentyfikowanymi gatunkami. Znanych jest dziewięć herpeswirusów, które zarażają ludzi, takie jak wirusy herpes simplex 1 i 2 (HSV-1 i HSV-2), związane z opryszczką wargową i narządów płciowych; wirus varicella zoster, związany z ospą wietrzną i półpaścem; oraz wirus Epsteina-Barr (EBV), związany z mononukleozą i niektórymi nowotworami.1,2 HHV-6 należy do tej nadrodziny wirusów i jest blisko spokrewniony z CMV (HHV-5).3
Trzy oblicza HHV-6 i ich znaczenie kliniczne
Podobnie jak w przypadku innych herpeswirusów, zakażenie HHP-6 może występować w trzech wymiennych stanach: aktywnego zakażenia, utajonego zakażenia i wbudowanego DNA.3
HHV-6 powszechnie zakaża ludzi we wczesnym okresie życia. Jego rozpowszechnienie szacuje się na >95% w krajach rozwiniętych.4-6
Pierwotne zakażenie HHV-6 może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się gorączkowymi chorobami wieku dziecięcego, takimi jak exanthem subitem (roseola). W rzadkich przypadkach HHV-6 może powodować drgawki gorączkowe, zapalenie mózgu lub napady drgawkowe, po których wirus przechodzi w stan utajony. Latentne zakażenie jest ustanawiane w komórkach T, chociaż zakażeniu może ulec wiele różnych tkanek.5,7 Latencja występuje zarówno jako prawdziwy stan utajony (brak wytwarzania zakaźnego wirusa), jak i jako niski poziom przewlekłej replikacji. Utajony HHV-6 może ulec reaktywacji. Proces, w którym do tego dochodzi, nie jest dobrze poznany.7
W dodatku opisywano, że HHV-6 powoduje odrzucanie przeszczepów, piorunujące zapalenie wątroby, zapalenie ucha środkowego, zakażenia ośrodkowego układu nerwowego i inne choroby autoimmunologiczne.4,6-8 Stwierdzono również obecność HHV-6 w pęcherzu moczowym i pochwie,9 w gruczołach ślinowych i oskrzelowych,10 oraz w tkance płucnej.11. Ostatnie badania wykazały, że HHV-6 jest jednym z dominujących patogenów u pacjentów z zespołem idiopatycznego zapalenia płuc (IPS).12,13 U pacjentów tych występował upośledzony układ odpornościowy w wyniku leczenia immunosupresyjnego i/lub zabiegów transplantacyjnych.11-13
Zaobserwowano również interakcje HHV-6 z innymi wirusami, potencjalnie poprzez modulację układu odpornościowego gospodarza.5 Zaproponowano, że jest on kofaktorem HIV, aktywatorem EBV, wzmacniaczem ekspresji mRNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) i uczestnikiem transformacji komórek wywołanej przez wirus adenozyny (AAV).5
Molekularne wykrywanie HHV-6
Ale izolacja wirusa w kulturze komórkowej może jednoznacznie wykazać obecność wirusa w próbce, nie jest to klinicznie wykonalne w przypadku HHV-6 z powodu jego żarłocznej natury i długiego cyklu reprodukcyjnego (mierzonego w dniach) 7.
Atesty serologiczne są mniej przydatne ze względu na ich niską czułość w przypadku zakażeń pierwotnych, niezdolność do identyfikacji reaktywacji i reakcje krzyżowe z innymi herpeswirusami.6
Reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR) jest potężnym narzędziem do wykrywania HHV-6. W przypadku zakażenia HHV-6 w pęcherzu moczowym, minimalne poziomy detekcji PCR są wystarczająco czułe, aby wykryć replikujące się cząsteczki wirusa.
Opcje leczenia klinicznego
Żaden lek nie został jeszcze zatwierdzony wyłącznie do leczenia HHV-6. W leczeniu klinicznym HHV-6 lekarze najczęściej stosują środki anty-CMV, gancyklowir (Cytovene® IV), cydofowir (Vistide® IV) i foskarnet (Foscavir® IV, głęboko w żyłach). Leki te są analogami nukleozydów i działają na cel i hamują wirusową polimerazę DNA. 3,6,14,15
Mimo że nie istnieją obecnie międzynarodowe wytyczne dotyczące klinicznego leczenia HHV-6, International Herpesvirus Management Forum i American Society of Transplantation Infectious Disease Community of Practice zalecają foskarnet jako preferencyjną opcję leczenia zapalenia mózgu HHV-6 u pacjentów z niedokrwistością, ponieważ gancyklowir stwarza dodatkowe ryzyko ograniczającej dawkę toksyczności hematologicznej. Ryzyko związane ze stosowaniem foskarnetu obejmuje toksyczność nerkową, powikłania związane z zakrzepicą żył głębokich związaną z cewnikiem oraz zakażenia. Spośród tych trzech związków, doustny prolek jest obecnie dostępny tylko dla gancyklowiru (Valcyte® ORAL).3
- Mettenleiter; et al. Molecular Biology of Animal Herpesviruses. Animal Viruses: Molecular Biology. www.horizonpress.com. Caister Academic Press. ISBN 978-1-904455-22-6 (2008).
- Virus Taxonomy: 2019 Release. talk.ictvonline.org. International Committee on Taxonomy of Viruses. Retrieved 9 May 2020.
- HHV-6 Foundation | HHV-6 Disease Information for Patients, Clinicians, and Researchers | Available at: https://hhv-6foundation.org/clinicians/hhv-6-treatment. Retrieved 16th June 2020.
- Ansari, A., Li, S., Abzug, M. J. & Weinberg, A. Human Herpesviruses 6 and 7 and Central Nervous System Infection in Children. Emerging Infectious Diseases 10, 1450-1454 (2004).
- De Bolle, L., Naesens, L. & De Clercq, E. Update on Human Herpesvirus 6 Biology, Clinical Features, and Therapy. Clin Microbiol Rev 18, 217-245 (2005).
- Agut, H., Bonnafous, P. & Gautheret-Dejean, A. Laboratory and Clinical Aspects of Human Herpesvirus 6 Infections. Clin. Microbiol. Rev. 28, 313-335 (2015).
- Whitley, R. J. Herpesviruses. w Mikrobiologii Medycznej (University of Texas Medical Branch at Galveston) (1996).
- Broccolo, F. et al. Reaktywacja zakażenia ludzkim herpeswirusem 6 (HHV-6) u pacjentów z chorobami tkanki łącznej. J. Clin. Virol. 46, 43-46 (2009).
- Chen T, Hudnall SD. Anatomical mapping of human herpesvirus reservoirs of infection. Mod Pathol. 19(5):726-737 (2006).
- Krueger GR, Wassermann K, De Clerck LS, Stevens WJ, Bourgeois N, Ablashi DV, Josephs SF, Balachandran N. Latent herpesvirus-6 in salivary and bronchial glands. Lancet 336:1255-1256 (1990).
- Carrigan DR, Drobyski WR, Russler SK, Tapper MA, Knox KK, Ash RC. Interstitial pneumonitis associated with human herpesvirus-6 infection after marrow transplantation. Lancet. 338(8760):147-149 (1991).
- Jouneau S, Poineuf JS, Minjolle S, et al. Which patients should be tested for viruses on bronchoalveolar lavage fluid? Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 32(5):671-677 (2013).
- Seo S, Renaud C, Kuypers JM, et al. Idiopathic pneumonia syndrome after hematopoietic cell transplantation: evidence of occult infectious etiologies. Blood. 125(24):3789-3797 (2015).
- Overview of Herpesvirus Infections – Infectious Diseases. Merck Manuals Professional Edition https://www.merckmanuals.com/professional/infectious-diseases/herpesviruses/overview-of-herpesvirus-infections. Retrieved 16th June 2020.
- De Clercq, E. et al. Antiviral agents active against human herpesviruses HHV-6, HHV-7, and HHV-8. Rev. Med. Virol. 11, 381-395 (2001).
.