Heading

Szerokość generowanego wpływu jest jednym z najbardziej wymownych czynników identyfikacji przełomowych momentów w historii sztuki – czy to poprzez nową ideę, nową technikę/stylistykę, czy też konkretne dzieło sztuki. W 2004 roku panel 500 ekspertów sztuki ogłosił, że standardowy porcelanowy pisuar z 1917 roku, odwrócony na bok, był najbardziej wpływowym dziełem sztuki XX wieku.

🤔🤔🤔

Jakim cudem element instalacji wodno-kanalizacyjnej, który jest bardziej przyzwyczajony do spojrzeń męskich części intymnych niż miłośników sztuki, zdobył tę prestiżową pozycję? Oto historia o tym, jak przebiegłe działanie artystyczne francusko-amerykańskiego artysty Marcela Duchampa dało początek readymade i skutecznie zmieniło trajektorię historii sztuki.

Historia pisuaru. Pisuar Marcela Duchampa, nazwany po prostu Fontanną, został początkowo pomyślany przez artystę jako próba, która ostatecznie zakończyła się niepowodzeniem. Na początku XX wieku gusta artystyczne – pod względem stylu i tematyki – przechodziły dramatyczną zmianę. Od XIX-wiecznego upodobania do malarstwa salonowego o wysokim stopniu wykończenia, po nowe (i szokujące) ekspresjonistyczne przedstawienia ulotnych momentów w czasie przez impresjonistów, historia sztuki przeżywała okres wielkich zmian. Nowo powstałe wystawy sztuki, takie jak Society of Independent Artists w Nowym Jorku, miały na celu zakłócenie konserwatywnego Salonu Paryskiego i były przedstawiane jako otwarte, wolne od jury i zobowiązujące do akceptacji wszystkich dzieł sztuki. Marcel Duchamp był członkiem-założycielem Stowarzyszenia Artystów Niezależnych i postanowił sprawdzić uczciwość tej samozwańczej wystawy „wolnej od osądu”.

Wejście: Fontanna. Duchamp nie wprowadził do pisuaru żadnych zmian konstrukcyjnych, po prostu go przechylił, podpisał i złożył w Towarzystwie pod anonimowym pseudonimem R. Mutt (Richard Mutt). Mimo obietnic całkowitej akceptacji, zarząd kolektywnie odrzucił pracę, stwierdzając, że nieprzyzwoitość obiektu i skojarzenie z nieczystościami cielesnymi uniemożliwiają zaklasyfikowanie go jako „dzieła sztuki”. Dodatkowo, wyprodukowana jakość i brak ręki artysty jeszcze bardziej utwierdziły zarząd w tym przekonaniu.

Duchamp nie potraktował tej pochopnej odpowiedzi lekceważąco. Nowojorski świat sztuki jako całość był zaangażowany w ideę tej wolnej od jury wystawy, przynoszącej wyzwolenie i niezależność od kajdan paryskiego świata sztuki, jednak cenzura wciąż była wprowadzana. Duchamp zrezygnował z członkostwa w Stowarzyszeniu Niezależnych Artystów i wraz z Henri-Pierre Roché i Beatrice Wood wydawał w Nowym Jorku pierwszy periodyk Dada*: The Blind Man. (*Ruch Dada kwestionował długo utrzymywane założenia dotyczące tego, czym powinna być sztuka i jak powinna być tworzona). Pierwszego dnia wystawy sztuki The Blind Man opublikował artykuł:

The Richard Mutt Case:

Powiadają, że każdy artysta płacący sześć dolarów może wystawiać swoje prace.

Pan Richard Mutt przysłał fontannę. Bez dyskusji artykuł ten zniknął i nigdy nie został wystawiony.

Jakie były podstawy odmowy wykonania fontanny Mr. Mutt’s fountain:-

1. Jedni twierdzili, że jest niemoralna, wulgarna

2. Inni, że to plagiat, zwykły kawałek hydrauliki

Teraz fontanna Pana Mutta nie jest niemoralna, to absurd, nie bardziej niż wanna jest niemoralna. Jest to element, który codziennie można zobaczyć w witrynach hydraulików.

To, czy Pan Mutt własnoręcznie wykonał fontannę, czy nie, nie ma żadnego znaczenia. On ją WYBRAŁ. Wziął zwykły przedmiot życia, umieścił go tak, że jego użyteczne znaczenie zniknęło pod nowym tytułem i punktem widzenia – stworzył nową myśl dla tego przedmiotu.

Co do hydrauliki, to absurd. Jedynymi dziełami sztuki, jakie Ameryka dała, są jej instalacje wodno-kanalizacyjne i jej mosty.

Przesuwanie granic w świecie sztuki. Oryginalna Fontanna Duchampa nigdy nie została odzyskana po tym, jak została usunięta z wystawy i prawdopodobnie została po prostu wyrzucona do kosza, choć jej wpływ na kolejne pokolenia artystów jest daleki od zatracenia. Duchamp rzucił wyzwanie odwiecznemu pytaniu „Czym jest sztuka?” i przesunął granice do tego stopnia, że poszerzył przestrzeń konceptualną, aby umożliwić narodziny kolejnych idei, teorii i procesów. Ponieważ Duchamp (jako artysta) wybrał obiekt i przekontekstualizował go, dzieło stało się sztuką niezależnie od tego, czy miał swój udział w jego powstaniu. To, co w zasadzie było dobrze przemyślanym i wykonanym żartem na Stowarzyszeniu Artystów Niezależnych, otworzyło drzwi dla innych ruchów w historii sztuki, w tym minimalizmu, konceptualizmu, sztuki performance, pop-artu i właściwie każdego innego znaczącego wydarzenia minionego stulecia. To właśnie ta praca, krótko mówiąc, doprowadziła sztukę tam, gdzie jest dzisiaj.