Prawdopodobne przyczyny nagłego więdnięcia i śmierci pomidorów
przez Don Janssen, Extension Educator
Printer-friendly Format
Wielu ogrodników było zdziwionych nagłym więdnięciem i śmiercią roślin pomidora. Możliwe przyczyny więdnięcia to brak wody, więdnięcie naczyniowe, wirus plamistości pomidora, toksyczność orzecha włoskiego lub omacnica prosowianka.
–Brak wody
Rośliny pomidora wymagają około 1 cala wody tygodniowo. Rośliny mogą mocno więdnąć, gdy gleby są suche, ale odradzają się szybko, gdy są podlewane. Dokładne podlewanie raz w tygodniu podczas gorącej, suchej pogody powinno być wystarczające. Wodę nanosimy bezpośrednio na glebę wokół podstawy roślin za pomocą węża ogrodowego lub zraszającego. Jeśli do podlewania pomidorów używa się zraszacza, należy podlewać rośliny rano, aby ograniczyć problemy związane z chorobami liści.
–Wilce naczyniowe
Początkowe objawy więdnięcia Verticillium i Fusarium to więdnięcie liści roślin w ciągu upalnego dnia. Porażone rośliny często wracają do zdrowia wieczorem lub w ciągu nocy. Stopniowo jednak więdnięcie staje się coraz gorsze i wiele roślin w końcu umiera. Wilgoć Verticillium i Fusarium wywoływana jest przez grzyby glebowe, które wnikają do roślin pomidora przez uszkodzone korzenie. Grzyby te rozprzestrzeniają się w tkance przewodzącej wodę (ksylem) w łodydze i blokują przepływ wody do liści. Liście zaatakowanych roślin żółkną, a następnie więdną i zamierają. Cięcie dolnej części łodygi martwej rośliny często ujawnia brązowawe przebarwienie tkanki naczyniowej.
Nie ma nic, co można zrobić dla roślin, które mają Verticillium lub Fusarium więdną. Rośliny, które obumarły powinny zostać usunięte i zniszczone. Płodozmian ma ograniczoną wartość, ponieważ grzyby powodujące więdnięcie naczyń mogą przetrwać w glebie przez kilka lat. Stosowanie odmian odpornych jest dla ogrodników domowych najbardziej praktycznym sposobem zapobiegania stratom powodowanym przez więdnięcie. Odmiany odporne mogą ulec porażeniu, ale wiele roślin przeżywa i daje zadowalające plony. Odmiany odporne są dostępne w katalogach nasion i w centrach ogrodniczych. Litery V i F występujące po nazwie odmiany w katalogach nasion lub na opakowaniach nasion oznaczają odmiany odporne na więdnięcie Verticillium i Fusarium. Odmiany pomidora odporne na więdnięcie, które dobrze się sprawdzają, to Jetstar, Better Boy, Burpee VF i Celebrity.
– Wirus plamistości wątroby pomidora
Wirus plamistości wątroby pomidora (TSWV) może powodować zahamowanie wzrostu, więdnięcie, brązowienie liści oraz brązowe lub zielone pierścienie na owocach. TSWV jest chorobą wirusową, która może zainfekować rośliny w szklarni lub na polu. Zainfekowanych roślin nie da się wyleczyć i należy je usunąć z ogrodu. Żadna odmiana pomidora nie jest odporna na wirusa plamistości pomidora.
– Toksyczność orzecha włoskiego
Drzewa orzecha czarnego wytwarzają materiał toksyczny (juglon), który może ranić i zabijać rośliny psiankowate (pomidory, ziemniaki, paprykę i bakłażany) oraz inne warzywa wrażliwe na juglon w ogrodzie. Objawy toksyczności orzecha włoskiego to zahamowanie wzrostu, żółknięcie i więdnięcie liści oraz zamieranie wrażliwych roślin. Juglon jest obecny we wszystkich częściach drzewa orzecha czarnego (owocach, liściach, gałęziach i korzeniach).
Źródła juglonu w glebie obejmują zarówno żywy, jak i rozkładający się materiał roślinny. Krople deszczu wymywają juglon z pąków, liści i gałązek. Rozkład liści i innych resztek roślinnych przez mikroorganizmy glebowe również uwalnia juglone. Żywe korzenie wydzielają juglon do otaczającej je gleby. Ogólnie rzecz biorąc, największe stężenie juglonu w glebie występuje w obrębie linii kroplującej drzew orzecha włoskiego.
Nic nie można zrobić, aby uratować uszkodzone przez juglon rośliny pomidora. Martwe rośliny należy po prostu usunąć i zniszczyć. Ogrodnicy, którzy mają duże drzewa orzecha włoskiego w pobliżu swoich ogrodów, powinni rozważyć alternatywne lokalizacje. Jeśli alternatywne miejsca są niedostępne, sadzić pomidory i inne podatne rośliny 20 do 25 stóp poza linią kroplowania drzew orzecha włoskiego, aby zminimalizować problemy toksyczności orzecha włoskiego.
Kukurydza, fasola, cebula, buraki i marchew są tolerancyjne na juglon i mogą być sadzone bliżej drzew orzecha włoskiego, pod warunkiem, że obszar otrzymuje wystarczającą ilość światła słonecznego. Drzewa orzechowe oddalone od ogrodu o 75 do 100 stóp nie powinny stanowić dużego zagrożenia dla pomidorów i innych warzyw wrażliwych na juglon.
– Borecznik łodygowy
Borecznik łodygowy jest szkodnikiem atakującym wiele różnych roślin, w tym pomidory. Larwa (gąsienica) wwierca się w łodygę i drąży tunele wewnątrz łodygi. (Otwór wejściowy jest mały i często trudny do zlokalizowania). Dotknięte rośliny więdną i często umierają. Jednak rośliny uszkodzone przez omacnicę prosowiankę, które są pod dobrą opieką, mogą przetrwać.
Omacnica prosowianka jest fioletową i kremową gąsienicą z fioletowym paskiem wokół ciała i 1/3 drogi z powrotem od głowy. Jest to szkodnik wczesnego sezonu, który przenosi się z wysokich trawiastych chwastów i sporadycznie atakuje pomidory, ziemniaki i paprykę w ogrodzie warzywnym. Jeden osobnik omacnicy prosowianki może uszkodzić więcej niż 1 roślinę pomidora. Dorosły osobnik to niepozorna szarobrązowa ćma.
Zamierające rośliny pomidora należy wyrwać i zniszczyć. Zniszczenie roślin może również zabić omacnicę prosowiankę. Przycinanie lub koszenie wysokich, zachwaszczonych obszarów wokół ogrodów warzywnych może również pomóc w zwalczaniu szkodnika. Omacnicy prosowianki nie można skutecznie zwalczać środkami owadobójczymi.
(Ten artykuł został dodany w lipcu 2002 r. i ukazał się w niedzielnym wydaniu gazety Lincoln Journal Star Newspaper. Aby uzyskać informacje na temat powielania tego artykułu lub używania zdjęć lub grafik, przeczytaj Warunki użytkowania)