Reticulocyte percentage versus absolute reticulocyte count
Liczba retikulocytów jest używana do oszacowania stopnia efektywnej erytropoezy, która może być raportowana jako bezwzględna liczba retikulocytów lub jako procent retikulocytów. W tym drugim przypadku, jeśli obecna jest niedokrwistość, odsetek retikulocytów jest pozornie wysoki i może nie odzwierciedlać prawdziwej odpowiedzi szpiku kostnego na niedokrwistość; dlatego wartość ta musi być dostosowana do skorygowanego odsetka retikulocytów w oparciu o hematokryt pacjenta. Przy użyciu zautomatyzowanego analizatora hematologicznego podaje się zautomatyzowaną bezwzględną liczbę retikulocytów.
Tak jak hematokryt jest używany do korygowania odsetka retikulocytów, liczba czerwonych krwinek (RBC) jest już włączona w podobnym celu, aby wygenerować bezwzględną liczbę retikulocytów; dlatego nie jest konieczne obliczanie korekty dla bezwzględnej liczby retikulocytów. Jednakże, nawet gdy stopień niedokrwistości jest skorygowany, innym czynnikiem, który może spowodować fałszywie podwyższony odsetek retikulocytów i bezwzględną liczbę retikulocytów, jest czas, jaki retikulocyty spędzają w krążeniu krwi przed dojrzewaniem.
Na ogół, retikulocyty dojrzewają w ciągu jednego dnia od uwolnienia ze szpiku kostnego; Jednakże w warunkach stresu erytropoezy, jak w przypadku wysokiego stężenia erytropoetyny (np. u osób z ciężką niedokrwistością), retikulocyty są przedwcześnie uwalniane ze szpiku kostnego do krążenia krwi, zwiększając liczbę dni, przez które retikulocyty pozostają w krążeniu krwi (czas dojrzewania retikulocytów w dniach) i powodując fałszywie wysoką liczbę retikulocytów.
Indeks retikulocytarny, czyli indeks produkcji retikulocytów, jest wyliczeniem, które pomaga złagodzić efekt przedwczesnego uwalniania retikulocytów poprzez uwzględnienie czasu dojrzewania retikulocytów (tj. współczynnika korekcyjnego), dodatkowo korygując stopień niedokrwistości.
Bezwzględna liczba retikulocytów i skorygowany odsetek retikulocytów, jako marker produkcji RBC, pozwalają na wstępną ocenę, czy niedokrwistość jest spowodowana utratą RBC, czy ich nieodpowiednią produkcją. W przypadku prawidłowej reakcji na obwodową utratę RBC (krwawienie lub hemoliza) oczekuje się zwiększonej produkcji RBC ze szpiku kostnego, a retikulocytoza (zwiększona liczba retikulocytów) powinna być widoczna. Z drugiej strony, brak adekwatnej odpowiedzi szpiku kostnego na niedokrwistość zwykle koreluje z niską liczbą retikulocytów i jest związany z zaburzeniami związanymi ze szpikiem kostnym.
Zwiększona liczba retikulocytów odzwierciedla trwającą lub niedawną aktywność wytwarzania RBC, która może wynikać z następujących czynników:
-
Powstałego krwawienia (uraz, krwawienie z przewodu pokarmowego, menorrhagia)
-
Powstałej hemolizy (niedokrwistość hemolityczna, choroba hemolityczna noworodków)
-
Reakcja na leczenie (suplementacja żelaza, suplementacja witaminą B-12 lub kwasem foliowym, suplementacja erytropoetyną, odbudowa szpiku kostnego po chemioterapii lub przeszczepie szpiku kostnego)
Zmniejszona liczba retikulocytów odzwierciedla zmniejszoną produkcję RBC, która może wynikać z następujących czynników:
-
Witaminy B-12, kwasu foliowego i niedoboru żelaza (niedokrwistość megaloblastyczna, niedokrwistość złośliwa, Niedokrwistość z niedoboru żelaza)
-
Zmniejszony poziom erytropoetyny (przewlekła niewydolność nerek)
-
Dokrwistość aplastyczna lub zespoły niewydolności zespoły niewydolności szpiku
-
Po radioterapii
-
Zastąpienie szpiku kostnego przez choroby łagodne (metaboliczne choroby spichrzeniowe, infekcje, sarkoidoza) lub złośliwe procesy (białaczki, zajęcie przez chłoniaki lub guzy przerzutowe)
Wskaźnik retikulocytarny (znany również jako wskaźnik produkcji retikulocytów)
Wskaźnik retikulocytarny (ang, lub wskaźnik produkcji retikulocytów (RPI), który jest skorygowany lub dostosowany zarówno do przedwczesnego uwalniania retikulocytów ze szpiku kostnego, jak i stopnia niedokrwistości, jest kolejnym parametrem, który zapewnia ocenę odpowiedniej odpowiedzi szpiku kostnego na niedokrwistość.
Zwiększony wskaźnik RPI (RPI >3) można zaobserwować w następujących scenariuszach:
-
Niedokrwistości hemolityczne
-
Powtórny krwotok
-
Słabsza odpowiedź na leczenie
Zmniejszony wskaźnik RPI (RPI < 2) można zaobserwować w następujących przypadkach:
-
Zaburzenia hipoproliferacyjne (tj. niedokrwistość aplastyczna)
-
Nieefektywna erytropoeza, jak obserwowana w niedokrwistości megaloblastycznej
Dojrzała frakcja retikulocytów
Niektóre zautomatyzowane analizatory hematologiczne podają niedojrzałą frakcję retikulocytów (IRF), która dostarcza informacji podobnych do indeksu retikulocytów. IRF jest ilościowym pomiarem zawartości RNA w retikulocytach. Niedojrzałe (młodsze) retikulocyty zawierają wyższą zawartość RNA niż retikulocyty bardziej dojrzałe. Wzrost liczby retikulocytów o najwyższej zawartości RNA (zwiększony IRF) odzwierciedla zatem wczesną regenerację szpiku po reżimach kondycjonowania przeszczepu komórek macierzystych, chemioterapii nowotworów lub leczenia niedokrwistości odżywczych, co zwykle poprzedza wzrost bezwzględnej liczby retikulocytów. IRF jest również stosowany do oceny nieefektywnej erytropoezy oraz do różnicowania niedokrwistości megaloblastycznej lub mielodysplazji (zwiększony IRF) z innych przyczyn.
IRF może być również stosowany wraz z liczbą retikulocytów w celu zawężenia przyczyn niedokrwistości. Na przykład, niska bezwzględna liczba retikulocytów z niskim IRF jest związana z ciężką niedokrwistością aplastyczną lub niewydolnością nerek, podczas gdy retikulocytopenia z wysokim IRF wskazuje na repopulację szpiku. Retikulocytoza z wysokim IRF jest zwykle obserwowana w ostrej hemolizie lub utracie krwi, podczas gdy niska do normalnej bezwzględna liczba retikulocytów i wysoki IRF jest związany z dyserytropoezą, jak widać we wczesnej odpowiedzi na terapię żelazem.
Pomiar zawartości hemoglobiny specyficznej dla retikulocytów
Zautomatyzowany analizator hematologiczny może również raportować pomiar zawartości hemoglobiny specyficznej dla retikulocytów jako średnią zawartość hemoglobiny retikulocytowej (CHr) lub ekwiwalent hemoglobiny retikulocytowej (Ret-He), w zależności od typu używanego aparatu. CHr i Ret-He, dwa porównywalne, ale nie identyczne parametry, dają obraz funkcjonalnego żelaza dostępnego do włączenia do hemoglobiny w RBC w ciągu ostatnich 3-4 dni. Obniżona wartość generalnie odzwierciedla zmniejszoną zawartość hemoglobiny komórkowej i jest wiarygodna w identyfikacji funkcjonalnego niedoboru żelaza. Ponadto, parametr ten jest najsilniejszym predyktorem niedokrwistości z niedoboru żelaza u dzieci.
Oszacowanie zawartości hemoglobiny specyficznej dla retikulocytów (CHr lub Ret-HE) jest przydatne w następujących sytuacjach:
-
Wykrywanie funkcjonalnego niedoboru żelaza w złożonych stanach klinicznych, takich jak przewlekłe zapalenie i przewlekła choroba nerek, ponieważ ferrytyna w surowicy może być fałszywie podwyższona jako reakcja ostrej fazy pomimo niskiego poziomu magazynowania żelaza w organizmie, w połączeniu z fizjologiczną zmiennością stężenia żelaza w surowicy i całkowitej zdolności wiązania(konwencjonalny panel żelaza jest zatem mniej przydatny w tych sytuacjach)
-
Może być lepszym wskaźnikiem zapasów żelaza w szpiku niż tradycyjne parametry żelaza w surowicy u osób bez makrocytów
-
Może być lepszym wskaźnikiem zapasów żelaza w szpiku niż tradycyjne parametry żelaza w surowicy u osób bez
-
Bardziej czuły wskaźnik niedoboru żelaza niż hemoglobina w badaniach przesiewowych niemowląt i młodzieży w kierunku niedoboru żelaza przed wystąpieniem niedokrwistości
Może być lepszym wskaźnikiem niedoboru żelaza niż tradycyjne parametry żelaza w surowicy u pacjentów z niedokrwistością.