Ruch Charyzmatyczny jest ruchem chrześcijańskim skoncentrowanym na jednostkach i wspólnotach doświadczających poprzez Ducha Świętego obecności, mocy i miłości Boga. Ruch ten celebruje obecność i moc Ducha Świętego w wierzących i pomiędzy nimi, a jego afirmacja darów duchowych przemawia do uczestników wielu wspólnot chrześcijańskich. Ruch Charyzmatyczny znajduje wyraz w instytucjach sponsorowanych przez denominacje w białych i afroamerykańskich grupach, jak również w niezależnych kongregacjach i dobrowolnych stowarzyszeniach.
Mimo, że ma pokrewieństwo z zielonoświątkowcami, Ruch Charyzmatyczny pojawił się w połowie wieku wśród ludzi, których przynależność i wykształcenie stały w wyraźnym kontraście do tych, które posiada większość zielonoświątkowców. Pierwsi zielonoświątkowcy często mówili o jedności protestanckiej, upierając się, że ich nauczanie nie reprezentuje nic więcej niż doświadczenie Nowego Testamentu w dwudziestym wieku. Jako głosiciele „religii starego czasu”, mieli nadzieję na wykucie jedności na bazie odnowy. Zamiast tego, główne denominacje odrzuciły zielonoświątkowców, kwestionując zarówno teologię, jak i praktykę. Pierwsi zielonoświątkowcy uważali rzymskokatolickich i prawosławnych chrześcijan za obiekty ewangelizacji. Podkreślali, że mówienie językami i inne dary duchowe należą tylko do tych, którzy najpierw „narodzili się na nowo”. Pomimo ich retoryki jedności, zielonoświątkowcy mieli niewielki kontakt z kościołami niepentekostalnymi. Sześćdziesiąt lat później ci, którzy niegdyś odrzucili mówienie językami, odkryli, że ich denominacje zmagają się z formami pobożności, które przypominają praktyki zielonoświątkowe.
Ruch charyzmatyczny miał rozproszone źródła. Z perspektywy czasu staje się jasne, że podwaliny zostały położone przez konkretne wydarzenia z lat pięćdziesiątych. W 1951 r. Full Gospel Businessmen’s Fellowship International (FGBMFI) zorganizowało się w Los Angeles jako stowarzyszenie zielonoświątkowych biznesmenów. Oddziały otworzyły się w całym kraju, a miesięcznik „Full Gospel Business Men’s Voice” zaczął się ukazywać w 1953 roku. Oddziały FGBMFI organizowały spotkania dla biznesmenów, na których przedstawiano świadectwa członków, którzy zostali ochrzczeni w Duchu Świętym. W tym samym czasie David du Plessis, imigrant z RPA, który posiadał uprawnienia ministerialne Assemblies of God, zdobył przyjaźń przywódców w nowo powstałej Narodowej Radzie Kościołów Chrystusowych i Światowej Radzie Kościołów. Odkrył powszechną ciekawość zielonoświątkowców i uczestniczył w ekumenicznych spotkaniach jako obserwator, nawiązując znajomość z wieloma, którzy w następnej dekadzie mieli uczestniczyć w Ruchu Charyzmatycznym. W południowej Kalifornii w 1959 r. mówienie językami miało miejsce wśród garstki episkopalian. Najbardziej wpływową osobą, która została wciągnięta do tego kręgu był Dennis Bennett, odnoszący sukcesy rektor kościoła episkopalnego St. Mark’s w Van Nuys. Nabożeństwa w St. Mark’s pozostały tradycyjne, ale religijny entuzjazm był duży podczas charyzmatycznych spotkań modlitewnych. Wśród plotek i niezgody, Bennett zrezygnował wiosną 1960 roku i przyjął powołanie do St. Luke’s Episcopal Church w Seattle, małego kościoła misyjnego. Dekadę później, kościół kwitł, a Bennett stał się symbolem dużej obecności charyzmatycznej w swojej denominacji. Zauważył, że doświadczenie charyzmatyczne zazwyczaj wzmacniało zaangażowanie uczestników w ich kościół i jego przedsięwzięcia. Podczas gdy wielu wczesnych zielonoświątkowców było „come outers”, mówiący językami w połowie wieku byli zachęcani przez mentorów takich jak David du Plessis z zewnątrz i innych wewnątrz swoich denominacji do pozostania w swoich kościołach.
Powieści o Bennetcie w „Time” i „Newsweeku” pomogły wypłynąć na powierzchnię innym w nie-pentekostalnych denominacjach, którzy podzielali jego doświadczenie. W ciągu trzech lat kwartalnik Trinity (organ pierwszej wspólnoty odnowy charyzmatycznej, Blessed Trinity Society) donosił, że około 200 episkopalian w Los Angeles mówiło językami; kilka pobliskich kongregacji American Lutheran Church, jak również Bel Air Presbyterian i Hollywood First Presbyterian Church miały mówiących językami członków. W latach sześćdziesiątych Ruch Charyzmatyczny rozwijał się w większości głównych denominacji protestanckich. Uczestnicy wierzyli, że na nowo odkryli Ducha Świętego, a ich manifestacje tego ponownego odkrycia zmusiły niektóre denominacje do wydania oświadczeń na temat wiary i praktyki w odniesieniu do Ducha Świętego. Denominacje założyły agencje służby odnowy, a wielu charyzmatyków pozostało w swoich denominacjach. W 1965 roku pojawiła się ważna książka, która nadała ruchowi widoczność i impet: Johna i Elizabeth Sherillów Oni mówią innymi językami.
W 1967 roku Ruch Charyzmatyczny (lub „Odnowa”, jak woleli nazywać go uczestnicy) wybuchł w rzymskim katolicyzmie. Odnowa ta, będąca wynikiem zainteresowania kilku katolickich świeckich członków wydziału na Uniwersytecie Duquesne w Pittsburghu, miała powiązania z zielonoświątkowcami poprzez książkę Davida Wilkersona, pastora zielonoświątkowego, który założył służbę dla narkomanów i członków gangów na Brooklynie. Książka Wilkersona, The Cross and the Switchblade, opisywała jego przygody, ale także wyjaśniała zielonoświątkowe doświadczenie chrztu w Duchu Świętym, które według Wilkersona stanowiło sedno jego pracy. Grupa czytała również książkę Sherillów, a w styczniu 1967 roku kilku jej członków mówiło językami. Wieści szybko rozeszły się po Uniwersytecie Notre Dame. Latem 1967 roku, odnowa stała się głównym tematem podczas regularnej szkoły letniej Notre Dame, a uczestnicy zanieśli słowo do swoich kampusów. W ciągu kilku miesięcy charyzmatyczne grupy modlitewne rozproszyły się na katolickich kampusach uniwersyteckich, jak również w grupach katolickich na uczelniach świeckich. Prężnie działająca wspólnota na Uniwersytecie Michigan wydawała miesięcznik znany jako The New Covenant, a wkrótce w South Bend w stanie Indiana powstało wydawnictwo Servant Publications. Przez następną dekadę Notre Dame organizowało każdego lata coraz większe konferencje odnowy. Z mniej niż 150 uczestników w 1968 roku, konferencje rozrosły się do około 45.000 w 1977 roku. Do tego czasu połowa uczestników pochodziła z innych wspólnot.
Charyzmatycy (czasami nazywani neopentekostałami) podzielali przekonanie, że doświadczenie zielonoświątkowe należy do nich wszystkich i że jedność instytucjonalna nie jest warunkiem wstępnym do korzystania z darów duchowych. W latach 70-tych, denominacje zielonoświątkowe były zmuszone do oceny odnowy. Międzynarodowa w swoim zasięgu, różniła się od zielonoświątkowców w istotny sposób. Dla zielonoświątkowców, być może dwa najważniejsze były teologiczne i kulturowe. Podczas gdy niektórzy charyzmatycy podkreślali, że mówienie językami jest dowodem chrztu w Duchu Świętym, inni tego nie czynili. Charyzmatycy oczekiwali, że będą mówić językami, ale celebrowali również inne dary duchowe i wydawali się mniej zainteresowani dowodami niż doświadczeniem. Często też zaniedbywali resztę teologicznego pakietu zielonoświątkowego. Pozostawali w kościołach, które zielonoświątkowcy uważali za chłodno formalne i teologicznie nieortodoksyjne. A jednak korzystali z darów duchowych z większą łatwością niż zielonoświątkowcy drugiego i trzeciego pokolenia. Ich teologia była tylko częścią problemu. Zielonoświątkowcy patrzyli z przerażeniem, gdy charyzmatycy palili, pili, tańczyli, chodzili do teatrów i angażowali się w inne „światowe” zajęcia. Wyznania zielonoświątkowe zareagowały ostrożnie, chociaż niektórzy z ich członków i wybitnych pastorów łatwo przyjęli odnowę.
Ruch charyzmatyczny zrodził niezliczoną ilość nowych ministerstw, stowarzyszeń i nauk. Niektóre z nich były krótkotrwałe. Inne przetrwały. Ci, którzy stali się niespokojni, gdy agencje odnowy denominacyjnej nie spełniły ich oczekiwań, czasami opuszczali historyczne denominacje. Często znajdowali zielonoświątkowców, których zniecierpliwienie konserwatyzmem swoich denominacji skłoniło do założenia niezależnych kongregacji i agencji misyjnych. Wzrost niezależnych działań charyzmatycznych jest zjawiskiem, które dopiero zaczyna być badane. Miesięcznik Charisma jest kroniką wydarzeń i nauk, które podtrzymują ten ruch.
W latach 90-tych, punkt ciężkości przesunął się z chrztu (lub napełnienia) Duchem Świętym na inne ćwiczenia, które są rozumiane jako manifestacja obecności Ducha Świętego. Współczesne zgromadzenia, stymulowane przez bardzo widoczne ożywienia w Toronto i Pensacoli, mogą charakteryzować się byciem „zabitym w Duchu”, tańcem, głośnym śmiechem, proroctwami i, jak w 1999 roku, tajemniczymi pojawieniami złotego pyłu. Charyzmatyczni chrześcijanie przyjęli amerykańską kulturę terapeutyczną. Ich język i praktyka walki duchowej mają wpływ daleko poza ich najbliższymi kręgami. Ich proste chóry uwielbienia napędzały fundamentalne zmiany w chrześcijańskiej muzyce kościelnej.
Pentekostaliści znaleźli się pod głębokim wpływem Ruchu Charyzmatycznego. Różnice pomiędzy poszczególnymi grupami wyznaniowymi znacznie się zatarły. Nowsze grupy, takie jak Vineyard Christian Fellowship i Calvary Chapel, a także sieci niezależnych kongregacji skupiają część energii tej grupy. Telewizyjni ewangeliści i nauczyciele pomagają ją podtrzymywać, podobnie jak prężnie działające nieakredytowane instytuty biblijne rozsiane po całym kraju. Granice wydają się mniej ważne niż kiedykolwiek wcześniej, ponieważ członkowie grupy korzystają nawzajem ze swoich programów nauczania i muzyki, kupują kasety z materiałami do studiowania lub uczestniczą w konwencjach z udziałem najpopularniejszych mówców danego roku. Charyzmatycy sponsorują spacery modlitewne i Marsze Jezusa, ale z łatwością mieszają się z ewangelikami na wiecach Promise Keepers. Ruch charyzmatyczny odcisnął swoje piętno na formach i przesłaniu amerykańskiego chrześcijaństwa.
Zobacz też: Chrzest w Duchu Świętym; Narodzeni na nowo chrześcijanie; Odrodzenie w Brownsville; Calvary Chapel; Katolicka Odnowa Charyzmatyczna; Glossolalia; Chrześcijaństwo Zielonoświątkowe i Charyzmatyczne; Promise Keepers; Teleewangelizm; Toronto Blessing; Vineyard Christian Fellowship.
Bibliografia
Blumhofer, Edith, Russell Spittler, and Grant Wacker, eds. PentecostalCurrentsinAmericanProtestantism. 1999.
Quebedeaux, Richard. TheNewCharismaticsII. 1983.
Sherill, John, and Elizabeth Sherill. TheySpeakWithOther Tongues. 1965.
Edith L. Blumhofer
Sherill, John, and Elizabeth Sherill.