Synovial sarcoma najczęściej dotyka nastolatków i młodych dorosłych w wieku 15-40 lat. Wywodzi się z komórek mezenchymalnych, ale nie z błony maziowej, jak sama nazwa wskazuje. Ponad 90% mięsaków maziówkowych wykazuje translokację t(X:18) obejmującą geny SYT i SSX, w wyniku której powstaje nieprawidłowe białko fuzyjne (chimeryczne) (SYT-SSX). Białko fuzyjne ma zmienioną funkcję i stanowi czynnik inicjujący proces tworzenia się guza. Mięsak maziówkowy może rozprzestrzeniać się do innych części ciała głównie poprzez krążenie krwi, czasami przez węzły chłonne. Przerzuty występują w połowie wszystkich przypadków, miesiące do lat po wstępnej diagnozie, lub pojawiają się w momencie diagnozy.
Epidemiologia
Mięsak maziówkowy jest czwartym najczęściej występującym mięsakiem, stanowiąc 8-10 % wszystkich mięsaków. Częstość występowania w USA szacuje się na 900 nowych przypadków rocznie. Występuje 2-4 krotna przewaga rozwoju mięsaka maziówkowego u mężczyzn nad kobietami. Większe ryzyko zachorowania występuje u osób z zespołem Li-Fraumeni (utrata funkcji genu p53) i neurofibromatozą (zmieniona funkcja genu NF1). Złe czynniki prognostyczne obejmują (1) przerzuty odległe, (2) wiek powyżej 25 lat, (3) wielkość guza powyżej 5 cm, (4) słabo zróżnicowany obszar widoczny w badaniu histologicznym.
Cechy kliniczne
Mięsak synowialny najczęściej występuje w kończynach dolnych, ale może również występować w kończynach górnych i stanowi jeden z trzech najczęstszych mięsaków kończyn górnych. Może występować w tułowiu, głowie, szyi, rzadko w płucach. Mięsak maziówkowy zwykle objawia się masą, często głęboko umiejscowioną, szybko rosnącą, z lub bez bólu. Inne objawy zależą od specyficznej lokalizacji anatomicznej, tj. odma opłucnowa (przebite płuco) lub krwioplucie (kaszel z krwią) lub kaszel związany z przerzutami do płuc, ból kości lub złamanie patologiczne związane z przerzutami do kości, objawy G.I. związane z przerzutami do wątroby, jamy brzusznej lub miednicy. Wskaźniki 5-, 10- i 20-letniego przeżycia całkowitego w grupie dorosłych bez przerzutów wynoszą około 66%, 48% i 38%. Wieloośrodkowe badanie pediatryczne wykazało, że szacowane 5-letnie przeżycie całkowite i przeżycie wolne od zdarzeń dla całej grupy wynosi odpowiednio 80% i 72%.
Leczenie i obserwacja w przypadku choroby zlokalizowanej
Dla guzów o wielkości 5 cm lub mniejszych zaleca się resekcję chirurgiczną oszczędzającą kończynę z dużym marginesem z lub bez radioterapii. W przypadku guza większego niż 5 cm zaleca się postępowanie wielodyscyplinarne z zastosowaniem chemioterapii przedoperacyjnej (neoadjuwantowej), radioterapii przedoperacyjnej, a następnie operacji, chociaż rola chemioterapii jest nadal przedmiotem dyskusji.
Leczenie i obserwacja chorych z chorobą przerzutową
Zaleca się postępowanie wielodyscyplinarne z zastosowaniem chemioterapii, radioterapii i operacji oszczędzającej kończynę. Celem jest kontrola choroby oraz zachowanie jakości życia.
Terapie celowane
Obecnie nie ma jeszcze terapii celowanej. Ponad 90% mięsaków maziówkowych wykazuje specyficzną translokację t(X:18) obejmującą geny SYT i SSX. SYT i SSX oraz nieprawidłowe białko fuzyjne (chimeryczne) (SYT-SSX) reprezentują specyficzne dla nowotworu nieprawidłowe molekuły i są idealnym celem dla terapii lekowej i szczepionki/immunoterapii.