Na świecie jest około czterech tysięcy różnych minerałów. Wszystkie one są naturalnie występującymi nieorganicznymi ciałami stałymi. Każdy minerał jest zdefiniowany przez jego szczególny skład chemiczny i strukturę krystaliczną. Aby prawidłowo wyjaśnić, czym jest minerał, musimy wprowadzić Cię w odrobinę chemii.
Minerały składają się z pierwiastków chemicznych. Pierwiastek chemiczny to substancja, która składa się tylko z jednego rodzaju atomu. Czy słyszałeś o tlenie, wodorze, żelazie, aluminium, złocie i miedzi? To wszystko są pierwiastki chemiczne.
Ale co to jest atom?
Atom jest najmniejszą jednostką każdego pierwiastka chemicznego. Są one budulcem, z którego składa się każdy pierwiastek chemiczny i są zbyt małe, aby zobaczyć je gołym okiem. Wyobraź sobie na przykład mały kawałek miedzi. Nawet najmniejszy kawałek miedzi składa się z miliardów i miliardów atomów miedzi.
Istnieją 103 rodzaje atomów, a ponieważ każdy pierwiastek chemiczny składa się tylko z jednego rodzaju atomu, istnieją 103 pierwiastki chemiczne.
Biliony i miliardy atomów miedzi układają się w stosy, tworząc kawałek miedzi.
Każdy minerał ma stały skład chemiczny. Niektóre minerały składają się tylko z jednego pierwiastka chemicznego – zawierają tylko jeden rodzaj atomu. Miedź rodzima składa się wyłącznie z atomów miedzi. Większość minerałów to związki chemiczne – zawierają atomy więcej niż jednego pierwiastka chemicznego
Czym więc jest związek chemiczny?
Ujmijmy to w ten sposób. Tak jak pierwiastki chemiczne składają się z atomów, związek chemiczny składa się z cząsteczek. Każda cząsteczka w związku chemicznym składa się z dwóch lub więcej różnych atomów połączonych ze sobą.
Halit jest związkiem chemicznym. Nazywa się go również chlorkiem sodu, ale prawdopodobnie lepiej znasz halit jako sól kamienną – tak, tę, którą dodaje się do ryby z frytkami. Każda cząsteczka halitu zawiera jeden atom pierwiastka zwanego sodem połączony z jednym atomem pierwiastka zwanego chlorem. Halit zawsze zawiera tyle samo atomów sodu, co atomów chloru: ta „formuła” nie zmienia się – halit, podobnie jak wszystkie inne minerały, ma określony skład chemiczny.
Atomy chloru i sodu połączą się ze sobą, tworząc molekuły halitu
Atomy w minerale są ułożone w zorganizowaną „strukturę atomową”. Łączą się one ze sobą tworząc cząsteczki, a cząsteczki układają się w regularny wzór tworząc kryształ. Kształt kryształu zależy od sposobu, w jaki molekuły są ułożone w jego wnętrzu.
Istnieje ustalony sposób, w jaki atomy sodu „łączą się” z atomami chloru, aby utworzyć molekułę halitu, a te molekuły mogą układać się razem, tworząc kryształ halitu.
Cząsteczki halitu układają się razem tworząc kryształy halitu – jest to sól, którą spożywamy na co dzień
Wszystkie właściwości minerału – jego kształt krystaliczny, twardość, kolor, połysk – zależą od tego, z jakich pierwiastków chemicznych jest zbudowany i jak atomy tych pierwiastków są w nim ułożone.
Teraz naprawdę powinieneś wiedzieć, co to jest minerał, więc dlaczego nie spróbować naszego Quizu, aby się sprawdzić.
Wciąż masz mętlik w głowie? Jeśli przeczytasz te strony i rozwiążesz quiz, powinieneś mieć całkiem dobre pojęcie o tym, czym jest minerał.
Definicja minerału
Dlaczego minerał jest jak ciasto?
Trudne kawałki… atomy, cząsteczki i cała reszta
Czym jest minerał? Quiz!
Copyright © 2006, Muzeum Historii Naturalnej Uniwersytetu w Oksfordzie