Heading

Top Questions

Co oznacza skrót UNESCO?

Skrót UNESCO oznacza United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury). Oznacza on wyspecjalizowaną agencję Organizacji Narodów Zjednoczonych, która została określona w konstytucji podpisanej 16 listopada 1945 roku. Konstytucja, która weszła w życie w 1946 roku, wzywała do promowania międzynarodowej współpracy w dziedzinie edukacji, nauki i kultury.

Dlaczego UNESCO zostało założone?

UNESCO zostało pierwotnie założone, aby skupić się na odbudowie szkół, bibliotek i muzeów, które zostały zniszczone w Europie podczas II wojny światowej. Od tego czasu jej działania mają głównie charakter ułatwiający, mający na celu pomoc, wsparcie i uzupełnienie krajowych wysiłków państw członkowskich w celu wyeliminowania analfabetyzmu i rozszerzenia bezpłatnej edukacji.

Skąd UNESCO czerpie fundusze?

UNESCO czerpie fundusze ze składek państw członkowskich, dobrowolnych składek, zbiórek funduszy i innych, mniejszych źródeł finansowania. Fundusze przeznaczone specjalnie na ochronę miejsc Światowego Dziedzictwa obejmują Fundusz Światowego Dziedzictwa, składający się z obowiązkowych i dobrowolnych składek krajów członkowskich, a także publikacje i fundusze powiernicze przekazywane przez kraje, które mają na uwadze konkretne cele.

Czym jest Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO?

W 1972 roku UNESCO podpisało międzynarodową umowę w sprawie utworzenia Listy Światowego Dziedzictwa, na której znalazły się miejsca kultury i obszary naturalne, które będą objęte ochroną rządową. Miejsca te zostały uznane za posiadające „wyjątkową uniwersalną wartość” na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Na liście znajdują się setki zabytkowych budynków i miast, ważne stanowiska archeologiczne oraz dzieła monumentalnej rzeźby i malarstwa.

Jak UNESCO definiuje alfabetyzację?

Od czasu powstania UNESCO, definicja alfabetyzacji rozszerzyła się z tradycyjnej umiejętności czytania i pisania na alfabetyzację cyfrową, taką jak zdolność do komunikowania się i interpretowania informacji w coraz szybszym świecie cyfrowym. Chociaż działania UNESCO w zakresie alfabetyzacji ewoluowały, UNESCO nadal uznaje, że setki milionów ludzi na świecie nie nabywa podstawowych umiejętności czytania i pisania.

Początkowo UNESCO kładło nacisk na odbudowę szkół, bibliotek i muzeów, które zostały zniszczone w Europie podczas II wojny światowej. Od tego czasu jej działania mają głównie charakter wspomagający, mający na celu pomoc, wsparcie i uzupełnienie krajowych wysiłków państw członkowskich w zakresie likwidacji analfabetyzmu i rozszerzenia bezpłatnej edukacji. UNESCO stara się również zachęcać do swobodnej wymiany idei i wiedzy poprzez organizowanie konferencji i dostarczanie usług w zakresie wymiany informacji.

Ponieważ wiele słabiej rozwiniętych krajów przystąpiło do ONZ na początku lat 50-tych, UNESCO zaczęło przeznaczać więcej środków na ich problemy, które obejmowały ubóstwo, wysoki wskaźnik analfabetyzmu i niedorozwój. W latach 80-tych UNESCO było krytykowane przez Stany Zjednoczone i inne kraje za rzekomo antyzachodnie podejście do kwestii kulturowych oraz za ciągłe zwiększanie budżetu. Kwestie te skłoniły Stany Zjednoczone do wycofania się z organizacji w 1984 roku, a Wielka Brytania i Singapur wycofały się rok później. Po zwycięstwie wyborczym Partii Pracy w 1997 roku, Wielka Brytania ponownie przystąpiła do UNESCO, a Stany Zjednoczone i Singapur poszły w jej ślady odpowiednio w 2003 i 2007 roku. W 2011 roku UNESCO zatwierdziło pełne członkostwo Palestyny. Po tym głosowaniu Stany Zjednoczone ogłosiły, że nie będą już płacić składek na rzecz organizacji, ze względu na ustawodawstwo kongresowe, które zabraniało finansowania jakiejkolwiek agencji ONZ, która przyjęłaby Palestynę jako pełnoprawnego członka. Z powodu niezapłaconych składek, Stany Zjednoczone straciły prawo głosu w UNESCO w 2013 roku. W 2017 roku amerykańscy urzędnicy, powołując się na „antyizraelskie uprzedzenia” i wielkość amerykańskich zaległości, ogłosili, że Stany Zjednoczone ponownie opuszczą UNESCO pod koniec 2018 roku. Izrael wycofał się z organizacji w tym samym czasie.

Oprócz wspierania programów edukacyjnych i naukowych, UNESCO angażuje się również w działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego i wspólnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Przykładowo, w latach 60. UNESCO pomagało sponsorować wysiłki na rzecz ratowania starożytnych egipskich zabytków przed wodami Tamy Asuańskiej, a w 1972 r. sponsorowało międzynarodową umowę o ustanowieniu Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego, która miałaby być objęta ochroną rządową. W latach 80. kontrowersyjne badania przeprowadzone przez Międzynarodową Komisję UNESCO do Badania Problemów Komunikacji, kierowaną przez irlandzkiego męża stanu i laureata Pokojowej Nagrody Nobla Seána MacBride’a, zaproponowały Nowy Światowy Porządek Informacji i Komunikacji, który traktowałby komunikację i wolność informacji jako podstawowe prawa człowieka i dążyłby do wyeliminowania różnic w możliwościach komunikacyjnych między krajami rozwijającymi się i rozwiniętymi.

Każde państwo członkowskie ma jeden głos w Konferencji Generalnej UNESCO, która zbiera się co dwa lata, aby ustalić budżet agencji, jej program działania i skalę składek wnoszonych przez państwa członkowskie do agencji. 58-osobowa Rada Wykonawcza, wybierana przez Konferencję Generalną, spotyka się zazwyczaj dwa razy w roku, aby doradzać i kierować pracami agencji. Sekretariat stanowi trzon agencji i jest kierowany przez dyrektora generalnego mianowanego przez Konferencję Generalną na sześcioletnią kadencję. Około 200 komisji krajowych, składających się z lokalnych ekspertów, służy jako rządowe ciała doradcze w swoich krajach. Większość prac odbywa się w specjalnych komisjach i komitetach zwoływanych z udziałem ekspertów. Wybitne przykłady to Międzyrządowa Komisja Oceanograficzna (1961- ), Światowa Komisja Kultury i Rozwoju (1992-99) oraz Światowa Komisja Etyki Wiedzy Naukowej i Technologii (1998- ). Ustalenia tych komisji są regularnie publikowane przez UNESCO.