Weryzm Definicja
W dziele literackim weryzm to podobieństwo do prawdy, np. podobieństwo fikcyjnego dzieła do rzeczywistego wydarzenia, nawet jeśli jest ono daleko idące. Weryzm gwarantuje, że nawet fantazja musi być zakorzeniona w rzeczywistości, co oznacza, że wydarzenia powinny być na tyle wiarygodne, by czytelnicy uznali je za wiarygodne, by mogli je w jakiś sposób odnieść do swoich doświadczeń z prawdziwego życia.
Origin of Verisimilitude
Teoria weryzmu wywodzi się z platońskiej i arystotelesowskiej teorii dramaturgicznej zwanej „mimesis”. Zgodnie z tą teorią dzieło sztuki powinno przekonywać publiczność poprzez naśladowanie i przedstawianie natury, a także mając oparcie w rzeczywistości. Dramaturg, stosując się do tej teorii, musiał czerpać tematy ze źródeł znanych zwykłym ludziom jego czasów, zachować jedność akcji, miejsca i czasu. Poza tym musiał doprowadzić do realistycznego połączenia stylu i tematu.
Zawieszenie niewiary
Teoria wierności prowadzi do idei „zawieszenia niewiary” lub „chętnego zawieszenia niewiary”, terminu ukutego w 1817 roku przez Samuela Taylora Coleridge’a. Był on zdania, że jeśli się nie wierzy, to nie ma się prawa do niewiary. Uważał on, że jeśli pisarz jest w stanie wypełnić swoje dzieło „ludzkim zainteresowaniem i pozorami prawdy”, czytelnicy chętnie zawieszą lub opóźnią swój osąd w stosunku do wątpliwej narracji. W swojej Biographia Literaria, Coleridge mówi:
„… Uzgodniono, że moje wysiłki powinny być skierowane na osoby i postacie nadprzyrodzone, lub przynajmniej romantyczne, ale tak, aby przenieść z naszej wewnętrznej natury ludzkie zainteresowanie i pozory prawdy wystarczające, aby zapewnić tym cieniom wyobraźni to chętne zawieszenie niewiary na chwilę, które stanowi poetycką wiarę. Mr. Wordsworth, z drugiej strony, miał sobie za cel nadać urok nowości rzeczom codziennego użytku i wzbudzić uczucie analogiczne do nadprzyrodzonego, przez obudzenie uwagi umysłu z letargu zwyczaju, i kierując ją na piękno i cuda świata, który jest przed nami…”
Przykłady wierności w literaturze
Przykład #1: Gulliver Travels (Jonathan Swift)
Podróże Guliwera Jonathana Swifta to genialne dzieło fantasy, które można uznać za jeden z najlepszych przykładów Verisimilitude. Werysymiliczność osiąga dzięki temu, że jest jednym z najlepszych przykładów satyry politycznej w literaturze angielskiej. Czytelnicy odnajdują w niej podobieństwo do rzeczywistości, gdyż zdają sobie sprawę, że Swift satyryzuje współczesną politykę, religię i kulturę angielską. Na przykład, krytykując politykę partyjną w Anglii, Swift pisze:
„… że od ponad siedemdziesięciu księżyców istnieją w tym Imperium dwie walczące ze sobą Partie, które nazywają się Tramecksan i Slamecksan od wysokich i niskich obcasów na butach, którymi się odróżniają.”
Dwie rywalizujące ze sobą partie polityczne, Whigowie i Torysi, zdominowały scenę polityczną Anglii w czasach Swifta. W jego powieści fikcyjne królestwo Liliputów jest zdominowane przez dwie partie, które różnią się wielkością obcasów swoich butów. Opisując błahe spory pomiędzy dwoma stronnictwami Liliputów, Swift bezlitośnie satyrycznie ukazuje nieistotne spory dwóch angielskich partii z jego epoki. Osiąga w ten sposób wierność.
Przykład #2: Adventures of Huckleberry Finn (By Mark Twain)
Mark Twain w swoich popularnych Adventures of Huckleberry Finn, Twain użył Black American vernacular, aby realistycznie pokazać jak „Murzyni” rozmawiali w prawdziwym życiu:
„I didn’t want to go back no more. Przestałem przeklinać, bo wdowie się to nie podobało, ale teraz znowu zacząłem, bo papa nie miał nic przeciwko temu… Ale w końcu papa za bardzo się rozpędził z tym swoim chamstwem i nie mogłem tego znieść. Byłam cała w pręgach. Zaczął też często wyjeżdżać i zamykać mnie w domu. Raz mnie zamknął i nie było go trzy dni. It was dreadful lonesome.”
Twain z powodzeniem osiąga verisimilitude – czyli podobieństwo do rzeczywistości – poprzez wprowadzenie kolokwializmu w swojej narracji. Użycie podwójnych przeczeń jest dość oczywiste w powyższym fragmencie.
Przykład #3: Nocne chmury (Amy Lowell)
Wykorzystanie analogii z prawdziwego życia daje pozory prawdy nawet fantastycznym pomysłom. Na przykład:
„Białe kobyły księżyca pędzą po niebie
Bijając złotymi kopytami po szklanych niebiosach.”
W powyższym fragmencie poetka konstruuje analogię między chmurami a kobyłami. Porównuje ruch białych chmur na niebie w nocy do ruchu białych klaczy na ziemi. Takie porównania nadają jej daleko idącym pomysłom realności.
Funkcja werystyczności
Utwór literacki wywiera trwałe wrażenie na czytelniku, jeśli przedstawia temat w taki sposób, że czytelnik może go odnieść do prawdziwego życia. Zgodność z teorią wierności zapewnia istnienie rzeczywistości w dziele literackim. Satyry polityczne obfitują w przykłady weryzmów.