Heading

OSAKA – Rankiem 20 marca 1995 roku, członkowie sekty zagłady Aum Shinrikyo uwolnili gaz sarin w pociągach tokijskiego metra, zabijając 13 osób i raniąc ponad 5800. Atak nastąpił w momencie, gdy naród wciąż odczuwał skutki wielkiego trzęsienia ziemi w Kobe, które miało miejsce ponad dwa miesiące wcześniej. To głęboko wstrząsnęło Japonią i światem oraz wzbudziło obawy, że organizacje niepaństwowe mogą uzyskać broń masowego rażenia.

Czym było Aum Shinrikyo i kto nim kierował?

Aum Shinrikyo była sektą zagłady, która połączyła elementy różnych religii, w tym buddyzmu, z dziełami Nostradamusa w swój własny system wierzeń. Kult rozpoczął się w 1984 r. i obejmował centrum szkolenia jogi prowadzone przez Chizuo Matsumoto, który był niewidomy na lewe oko i miał ograniczony wzrok w prawym oku. Matsumoto urodził się w prefekturze Kumamoto, podróżował do Indii (gdzie na krótko poznał Dalajlamę), a w połowie lat 80. w Tokio przeistoczył się w Shoko Asaharę, aspirującego świętego człowieka. Ale interesował się również UFO i telepatią. W różnych okresach Asahara twierdził, że może lewitować, medytować pod wodą, przechodzić przez ściany, a nawet – po podróży do Kairu – przypisywał sobie zasługi za pomoc w projektowaniu starożytnych piramid w poprzednim życiu.

W 1989 roku rząd metropolii Tokio przyznał Aum status korporacji religijnej. Oznaczało to ulgi podatkowe i mniejszą odpowiedzialność przed władzami. Asahara stworzył różne „ministerstwa i agencje” w ramach sekty, w tym między innymi „Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej”, „Ministerstwo Spraw Wewnętrznych” oraz „Agencję Wywiadowczą”. Ponadto Asaharą i jego rodziną opiekowała się „Agencja Gospodarstwa Cesarskiego”.

Ilu członków miała Aum i jaka była jej sytuacja finansowa?

Sekci twierdzą, że do czasu ataku w 1995 r. rozrosła się z zaledwie kilku członków w momencie powstania do około 10 000 w 1992 r., a następnie do 50 000 na całym świecie, w tym 11 400 w Japonii. Japońska policja twierdzi, że sekta była warta około 430 milionów jenów, kiedy otrzymała status korporacji religijnej w 1989 roku, a jej wartość wzrosła do około 100 miliardów jenów w 1995 roku, kiedy to Aum miało już ponad 30 oddziałów w sześciu krajach.

Pieniądze pochodziły od samych członków Aum, którzy zostali poproszeni o oddanie wszystkich swoich dóbr doczesnych po wstąpieniu do sekty. Fundusze były również generowane przez biznesy związane z Aum, w tym lekcje jogi, sprzedaż książek i centra usług komputerowych. Ponadto japońskie media cytowały w zeznaniach związanych z Aum, złożonych w Senacie USA 31 października i 1 listopada 1995 r., zajęcia, które miały uczyć nadprzyrodzonych mocy i opisywały rytuały inicjacji krwią, podczas których wyznawcy płacili ¥1 mln za wypicie krwi rzekomo pochodzącej od Asahary. Nakrycie głowy, które według Aum miało zsynchronizować fale mózgowe wyznawcy z falami mózgowymi Asahary, można było wypożyczyć za ¥1 milion miesięcznie.

Jakiego rodzaju ludzie dołączyli do Aum i jakie były ich motywacje?

Członkowie Aum pochodzili z różnych środowisk, ale wśród ścisłego kierownictwa otaczającego Asaharę, różnych „ministrów” i tych poniżej nich znaleźli się naukowcy i eksperci techniczni z najbardziej szanowanych publicznych i prywatnych uniwersytetów w Japonii. Niektórzy dołączyli, ponieważ Aum zaoferowało im finansowanie ich różnych zainteresowań badawczych i to, co wydawało się być swobodą w ich realizacji, łatwiejszą niż gdyby dołączyli do rządu, dużych korporacji lub akademickich instytutów badawczych. Inni byli błyskotliwi intelektualnie, ale czuli się pusto duchowo i dostrzegli coś, co spodobało im się w filozofii Asahary i Aum. Niektórych pociągało dążenie kultu do duchowego zbawienia i przekonań.

Powyżej: Pacjenci otrzymują leczenie przed stacją Tsukiji w Tokio 20 marca 1995 r., po ataku gazem sarin przeprowadzonym przez sektę Aum Shinrikyo. Po prawej: Oddział tokijskiej straży pożarnej pracuje w pobliżu stacji Kasumigaseki w Tokio po ataku.
Dalej po prawej: Shoko Asahara był założycielem sekty. KYODO

Co wydarzyło się w miesiącach i latach poprzedzających atak w 1995 roku?

W lutym 1990 roku Asahara i 24 innych członków Aum ubiegało się o miejsca w wyborach do Izby Niższej. Wszyscy zostali sromotnie pokonani, a od tego momentu Aum stało się bardziej paranoiczne, podkreślając retorykę Armagedonu. Kult był już kontrowersyjny. Później potwierdzono, że w listopadzie 1989 r. członkowie Aum porwali i zamordowali prawnika z Jokohamy Tsutsumi Sakamoto, jego żonę i ich rocznego synka. Sakamoto reprezentował szereg grup anty-Aum.

W ciągu następnych kilku lat Aum, którego główny związek znajdował się w Kamikuishiki w prefekturze Yamanashi, produkowało broń chemiczną i środki, w tym sarin, VX, fosgen i cyjanek sodu. Pracował nad rozwojem broni biologicznej i chorób biologicznych, w tym wąglika, jadu kiełbasianego i gorączki Q.

Aum założył się w Rosji niedługo po upadku Związku Radzieckiego, przyciągając gdzieś pomiędzy 30 000 a 50 000 rosyjskich członków, większość członków sekty. W czerwcu 1994 r., w ramach testów przed atakiem w Tokio w marcu 1995 r., członkowie Aum przeprowadzili atak sarinem w Matsumoto, prefektura Nagano, w którym zginęło osiem osób, a setki innych zostało rannych.

Czy Aum naprawdę próbowało kupić broń jądrową?

Kiyohide Hayakawa, „minister budowy” Aum, odwiedził Rosję ponad 20 razy w latach 1992-1995 i był zaangażowany w wiele negocjacji z rosyjskimi urzędnikami w sprawie zakupu różnych rodzajów broni. W dokumentach przejętych po ataku sarinem w marcu 1995 r. ujawniono, że napisał on „ile kosztuje głowica nuklearna?”. Nie było jasne, czy odnosiło się to do rzeczywistych rozmów czy negocjacji. Ponadto Aum zakupiło w 1993 roku farmę owiec 375 mil od Perth w Zachodniej Australii w Banjawarn, która również posiadała pewne złoża uranu. Ostatecznie jednak dochodzenia w Japonii i USA doprowadziły do wniosku, że sekta nigdy nie zbliżyła się do faktycznego rozwoju lub zakupu broni jądrowej.

Jakie zmiany prawne wprowadzono po ataku?

Aum mogło działać przez lata dzięki systemowi prawnemu, który utrudniał policji i prokuratorom podejmowanie działań przeciwko grupom religijnym. Ustawa z 1951 r. mająca na celu zapewnienie silnych swobód religijnych oznaczała, że nadzór rządowy był w praktyce dość trudny.

Po ataku, Aum zostało zmuszone przez Sąd Okręgowy w Tokio do rozpadu, co nastąpiło w grudniu 1995 r. Jednak członkowie Aum nie mieli zakazu działalności. Członkowie Aum nie mieli jednak zakazu praktykowania swojej wiary czy prowadzenia powiązanych biznesów. Sejm uchwalił ustawę zakazującą produkcji, posiadania i używania sarinu i podobnych substancji, a prawo zostało znowelizowane, aby umożliwić większy monitoring organizacji uznanych za podejrzane i potencjalnie niebezpieczne. Inna ustawa dała więcej autonomii lokalnej policji, gdy ma do czynienia z przestępstwami cross-prefectural.

Założyciel Aum Shinrikyo Shoko Asahara zostaje przekazany do Metropolitan Police Department w celu przesłuchania. Asahara, którego prawdziwe nazwisko brzmiało Chizuo Matsumoto, został powieszony 6 lipca 2018 roku. KYODO

Jaki jest status Aum dzisiaj?

Asahara i 12 starszych liderów Aum zostało straconych w lipcu 2018 roku. Od 2000 roku Aum jest przedmiotem inwigilacji rządowej. Aum jest obecnie podzielone na grupę głównego nurtu o nazwie Aleph (z kolejną frakcją o nazwie „grupa prowadzona przez Yamadę”) i Hikari no Wa (The Circle of Rainbow Light), prowadzoną przez byłego rzecznika Aum Fumihiro Joyu.

Od zeszłego roku wszystkie grupy były pod nadzorem. Raport Agencji Wywiadowczej Bezpieczeństwa Publicznego z 2019 r. oszacował, że w Japonii było 1650 członków wszystkich trzech grup, a wciąż niektórzy w Rosji. Na koniec października 2019 roku posiadali oni ¥1,3 mld w aktywach. Agencja ostrzega, że Aleph i grupa kierowana przez Yamadę pozostają oddane Asaharze, podczas gdy Hikari no Wa wyświetla buddyjskie obrazy najwyraźniej związane z Asaharą i prowadzi wizyty w miejscach uznanych za święte przez Joyu oraz w sanktuariach uznanych za związane z Asaharą.

Po egzekucji Asahary, Joyu zaoferował przeprosiny ofiarom sarinu i powiedział, że nie ma specjalnych uczuć do Asahary. W kwietniu 2019 r. sąd w Tokio nakazał Alephowi wypłacić ponad ¥1 mld ofiarom ataku.