Heading

Kijk deze video of scan de QR-code om meer te leren over meer dan één persoon tegelijk liefhebben.

Kan iemand van meer dan één persoon tegelijk houden? “Op hetzelfde moment” lijkt de belangrijke kwalificatie te zijn, omdat er weinig twijfel over bestaat dat veel mensen meer dan één persoon romantisch kunnen liefhebben op verschillende tijdstippen. Wij aanvaarden in het algemeen zonder meer dat men van een voorbije liefde naar een toekomstige liefde kan overgaan wanneer de voorbije liefdesrelatie eindigt (echtscheiding, overlijden van een echtgenoot of echtgenote, verbreken van een verkering of een jeugdige romance). Sommige weduwen of weduwnaars zoeken of vinden nooit een andere liefde vanwege een gevoel van toewijding aan hun overleden partner, een gevoel van reeds bereikte volledigheid waaraan niet mag worden getornd en dat mogelijk op de een of andere manier bezoedeld wordt door een relatie die niet zo goed blijkt te zijn, een gevoel van zinloosheid om opnieuw te beginnen met een nieuwe partner, of enige angst daarvoor. Zulke mensen zijn misschien niet in staat om van meer dan één persoon te houden, maar de meeste mensen lijken op verschillende momenten in hun leven in staat om betrokken te raken bij een nieuwe liefdevolle relatie wanneer een vorige is beëindigd.

Soms wordt er ook een gevormd die een andere beëindigt. Men kan zich afvragen of het aangaan van een tweede romantische liefdesrelatie noodzakelijkerwijs het einde van de eerste tot gevolg heeft, of dat het in stand houden van de eerste het einde van de tweede tot gevolg heeft. Kan iemand romantisch van meer dan één persoon tegelijk houden?

Ik zeg romantisch (in de algemene zin van romantiek, al dan niet gepaard gaand met opgewonden hartstocht) omdat mensen uiteraard van meer dan één persoon tegelijk kunnen houden op andere manieren dan romantisch. Mensen kunnen tegelijkertijd van hun beide ouders houden; ouders kunnen van al hun kinderen houden; mensen kunnen tegelijkertijd van hun ouders, hun kinderen en hun echtgenoot of echtgenote houden; men kan van zijn broers en zusters, tantes, ooms, neven en nichten houden, enz. Natuurlijk hebben kinderen vaak het gevoel dat hun ouders niet zoveel van hen houden als van hun broers en zussen – en in sommige gevallen hebben zij gelijk – maar meestal is dat gevoel onjuist. En mensen kunnen tegelijkertijd dol zijn op en bezorgd zijn om veel speciale vrienden.

Volgens mijn analyse van relaties en liefde, denk ik dat het gemakkelijk is om duidelijk te maken in welke zin men romantisch van meer dan één persoon tegelijk kan houden, en in welke zin men dat niet kan. Wat de gevoelens van aantrekking betreft, kan men van meer dan één persoon tegelijk houden – dat wil zeggen dat men zich romantisch aangetrokken, emotioneel aangetrokken, seksueel aangetrokken, intellectueel aangetrokken en/of wat dan ook kan voelen tot meer dan één persoon op hetzelfde moment. Soms zorgt heel sterk van iemand houden er zelfs voor dat je liefdevolle gevoelens ten opzichte van andere mensen kunt hebben, omdat je je zo goed voelt over jezelf, alles en iedereen en omdat je wilt dat anderen je vreugde met je delen. En soms zorgt verliefdheid ervoor dat je vreugdevol zoveel aandacht richt op je geliefde dat je niet in staat bent om aan iemand anders te denken, laat staan romantisch.

Hoewel, van meer dan één persoon tegelijk houden in termen van deelnemen aan een volledig liefdevolle – inclusief een volledig en wederzijds welwillende, en volledig en wederzijds bevredigende – relatie is het moeilijkst, zo niet onmogelijk. Afgezien van bijzondere ongebruikelijke omstandigheden, zijn iemands tijd en energie over het algemeen te beperkt om zich op die manier aan meer dan één persoon tegelijk te kunnen wijden. Tenzij je grenzeloze energie hebt, tenzij je zo’n 40 uur per week moet werken, tenzij je je liefdevolle relatie met één van de mensen kunt hebben terwijl je aan het werk bent, of tenzij je je relatie met beide (of meer) geliefden tegelijk kunt delen in een triootje (of meer), is het praktisch onmogelijk om een romantische liefdevolle relatie met meer dan één persoon tegelijk te hebben. In het gewone dagelijkse leven is er gewoon niet de tijd om adequaat te kunnen besteden in afzonderlijke volledige liefdevolle relaties (naar de film gaan, samen eten, praten, je gedachten delen, de vreugden en problemen van de dag, naar concerten gaan die je graag zou willen bijwonen, vrijen, enz. enz. – al die dingen die twee liefdevolle mensen misschien samen zouden willen doen). Zelfs als het gaat om zoiets eenvoudigs als samen van een film genieten, zou je waarschijnlijk vaak dezelfde film met elke geliefde willen delen, en twee keer naar dezelfde film gaan (als dat de manier is waarop je het zou moeten doen) zou heel snel oud en vermoeiend worden.

Gevoelens, emoties, aantrekkingskracht zijn niet noodzakelijkerwijs “subtractief” – dat wil zeggen, als je er een paar voor de ene persoon hebt, neemt dat niet een eindige hoeveelheid ervan weg, zodat je minder beschikbaar hebt voor anderen. (In sommige gevallen is het zelfs zo dat hoe meer je voor één persoon hebt, hoe meer je ook voor een ander hebt; goede gevoelens genereren soms meer goede gevoelens). Maar tijd en energie trekken elkaar af; tenzij je met beide geliefden tegelijk tijd doorbrengt, zul je hoe meer tijd en energie je aan de ene persoon besteedt, hoe minder je aan de andere zult kunnen besteden. Dit is tenzij om de een of andere reden iemands energie verdubbeld of vermenigvuldigd wordt door van meer dan één persoon te houden of van het gezelschap van meer dan één persoon te genieten, zodat men tijd kan opgeven om te slapen of andere dingen te doen om meer tijd met elke liefde door te brengen. Dit is over het algemeen niet van lange duur, ook al is het een tijdje mogelijk.

Als een van iemands liefdes is waar men werkt, dan zou men natuurlijk voldoende tijd met hen kunnen doorbrengen zonder dat dit ten koste gaat van de tijd die men toch al met een andere partner zou hebben gehad.

Of als men rijk genoeg is om niet (veel) te hoeven werken, zou men voldoende tijd en energie kunnen hebben voor twee volledig liefdevolle relaties. Twee geliefden hoeven niet al hun tijd samen door te brengen, en willen dat over het algemeen ook niet, maar ik vermoed dat als je acht uur per dag werkt en zes tot acht uur per dag slaapt, dat normaal gesproken geen tijd overlaat voor twee of meer afzonderlijke volledig liefdevolle relaties. Voordat we kinderen kregen, dacht ik mijmerend dat mijn vrouw en ik elk tijd voor elkaar zouden hebben en ongeveer een halve relatie met iemand anders, omdat een deel van de tijd die we tegelijkertijd thuis doorbrachten, niet bestond uit dingen samen doen. Kinderen nemen die extra tijd nu gemakkelijk genoeg in beslag.

Merk op dat ik het niet eens heb gehad over problemen van tijd, energie, schuld, bedrog, of seksuele capaciteit die gepaard gaan met het hebben van meerdere geheime relaties. Ik heb alleen maar stilgestaan bij hoe moeilijk of onmogelijk het zou zijn in termen van beperkte tijd en energie om meer dan één open, volledig liefdevolle relatie tegelijk te hebben.

Ik denk dat er ook enige aanwijzing voor is in de aard van rivaliteit tussen broers en zussen en jaloezie in gezinnen. Kinderen worden vaak jaloers of voelen zich niet geliefd en buitengesloten omdat ze het gevoel hebben dat hun ouders te veel aandacht en tijd besteden aan broers en zussen en niet genoeg aan hen, ook al hebben zij in feite evenveel of meer tijd dan hun broers en zussen. Zij kunnen het gevoel hebben dat hun ouders meer plezier en voldoening of goed gedrag met hun broers en zussen hebben dan zij ontvangen. Ze kunnen het gevoel hebben dat het laat zien dat hun ouders meer genegenheid hebben voor de andere kinderen. Er kan jaloezie en gekwetste gevoelens zijn. Toch is hier een voorbeeld van open en normale “meervoudige” liefdevolle relaties waarbij de leden zelfs vaak dingen samen kunnen doen als groep, zodat vreugden en voordelen tegelijkertijd kunnen worden gedeeld, zonder dat een herhaling van actie en energie nodig is en zonder verlies van tijd in het gaan van de ene geliefde naar de andere. Ouders kunnen met hun kinderen een spelletje spelen, picknicken of naar de film gaan en samen tijd met hen doorbrengen. Maar zoals elke ouder kan getuigen, kan het hebben van volledige relaties alleen met twee kinderen een buitensporige hoeveelheid tijd en energie vergen, zelfs wanneer het spannend en leuk is, en zelfs wanneer je niet met elk kind verschillende dingen moet doen op verschillende tijdstippen. Proberen actief en volledig deel te nemen aan twee of meer romantische relaties zou even veeleisend of zelfs nog veeleisender en uitputtend zijn.

Proberen het huwelijk (of welke relatie dan ook) te combineren met buitenechtelijke (of “buiten-relatie”) zaken werkt in het algemeen misschien niet – niet zozeer vanwege vervreemding van genegenheid, hoewel dat soms wel gebeurt, maar – vanwege vervreemding van het samen genieten, vervreemding van de tijd die je samen doorbrengt of met betrekking tot elke geliefde (zoals in het feit dat je geen tijd hebt om aan elk van beide te denken of tijd om dingen voor elk van beide te doen en te plannen), of in vervreemding van de energie die nodig is om met elk van beide bevredigende tijd door te brengen. Minder voordeel en minder bevrediging, door gebrek aan tijd of energie, kan leiden tot minder aantrekkingskracht; maar zelfs wanneer dit niet het geval is, maakt hun vermindering alleen al de relatie minder goed of bevredigend dan zij zou kunnen zijn. Dit geldt ook wanneer de oorzaak die tijd en energie aan een relatie onttrekt niet een andere persoon is, maar iets als een baan, misschien vooral wanneer energie en tijd vrijwillig aan de baan worden besteed, zoals door een workaholic. Familieleden of geliefden moeten vaak tijd en energie aan hen kunnen besteden, en een workaholic of ontrouwe partner heeft dat misschien niet.

Verder, als een buiten-relatie affaire een geheime is, kunnen er extra problemen zijn die invloed hebben op tijd, energie, tevredenheid, kwaliteit, en gevoelens. Men moet over het algemeen voorzichtigheid betrachten en bedriegen, zijn leugens tevoorschijn toveren en onthouden, zijn gevoelens maskeren, en zich voortdurend zorgen maken over zijn daden en de gevolgen van betrapt worden. Er is een kans op enorm uitputtende zorgen, angst en schuldgevoelens, naast de normale spanningen van het proberen tijd en energie door te brengen met verschillende mensen van wie je houdt. En er kunnen belangrijke momenten of gebeurtenissen zijn om samen te delen die mensen die betrokken zijn bij een geheime affaire niet kunnen delen – ziekenhuisopname van iemand, mijlpalen van iemands kinderen, enz.

Maar het feit dat je waarschijnlijk geen volledig liefdevolle, volledig actieve relatie met meer dan één persoon tegelijk kunt hebben, behalve onder sommige van de eerder genoemde omstandigheden, zou je niet moeten verbieden om een zo volledig en goed mogelijke relatie te hebben met anderen als de tijd en omstandigheden je toestaan en rechtvaardigen. Houden van de ene persoon mag je niet verhinderen je aangetrokken te voelen tot of waardering te hebben voor anderen of hen te bevredigen en van hen te genieten op een manier die juist is. (Meer hierover in de hoofdstukken over verbintenis, ethiek en jaloezie.) Aantrekkingskracht is een fijn gevoel, en gerechtvaardigde waardering is een goede zaak. Omdat je als kind van je ouders houdt en van hen leert, betekent niet dat je niet van je leraar kunt houden en op school kunt leren. Evenzo van een buurman of familielid of wie dan ook met wie je in contact zou kunnen komen. Op dezelfde manier, als volwassene, hoewel je huwelijk of een andere soort toegewijde primaire relatie op de eerste plaats zou moeten komen en dat ook doet, betekent dit niet dat je geen vrienden of anderen mag hebben waar je om geeft, zolang die relaties niet interfereren op manieren waarop dat niet zou moeten. Men kan van meer dan één persoon leren en groeien, en over het algemeen is dat noodzakelijk voor ontwikkeling en groei. Het punt is om te proberen een goed evenwicht te vinden tussen de tijd en het gedrag dat je aan je partner verschuldigd bent en wat je aan jezelf en anderen verschuldigd bent als sociaal interactief, lerend, groeiend, onderwijzend en helpend persoon. Het gaat er ook om dat je je gevoelens voor andere mensen herkent en je er prettig bij voelt, en dat je niet ongepast hoeft te reageren op elk gevoel van aantrekkingskracht voor iemand anders, noch dat je ze hoeft te onderdrukken of te negeren, maar dat je juist reageert op die gevoelens. De gevoelens zelf doen op geen enkele manier afbreuk aan de gevoelens die je hebt voor, of de relatie die je hebt met, je partner.