Max Planck
1858 – 1947
Max Planck kreeg te horen dat er in de natuurkunde niets nieuws te ontdekken viel. Hij stond op het punt om een carrière in de natuurkunde te beginnen die dat idee op zijn kop zou zetten.
Als jonge student had Planck een grote belofte in de muziek getoond, maar een opmerkelijke wiskundeleraar richtte zijn belangstelling op de wetenschap. Na het behalen van diploma’s aan de universiteiten van Berlijn en München, richtte hij zich op thermodynamica (de studie van warmte en energie). Hij was vooral geïnteresseerd in de aard van de straling van hete materialen. In 1901 bedacht hij een theorie die het experimentele bewijs perfect beschreef, maar een deel ervan was een radicaal nieuw idee: energie stroomde niet in een gestaag continuüm, maar werd geleverd in discrete pakketjes die Planck later quanta noemde. Dat verklaarde waarom, bijvoorbeeld, een hete ijzeren pook duidelijk rood en wit gloeit. Planck, een conservatieve man, probeerde helemaal geen revolutie in de natuurkunde teweeg te brengen, maar alleen het specifieke verschijnsel dat hij bestudeerde te verklaren. Hij had geprobeerd de feiten in overeenstemming te brengen met de klassieke natuurkunde, maar dat was niet gelukt. Wanneer men het tegenwoordig over “klassieke natuurkunde” heeft, bedoelt men “vóór Planck”. Hij besefte niet ten volle welke revolutie hij had ontketend, maar in de jaren daarna hebben wetenschappers als Albert Einstein, Niels Bohr en Werner Heisenberg de moderne natuurkunde vormgegeven door zijn elegant eenvoudige, katalytische nieuwe idee toe te passen.
Planck was een uiterst succesvol natuurkundige, die in 1919 de Nobelprijs kreeg, maar zijn persoonlijke leven werd gekenmerkt door tragedie. Hij en zijn eerste vrouw Marie Merck kregen twee zonen en een tweelingdochters; Marie stierf na 23 jaar huwelijk. Hij hertrouwde en kreeg nog een zoon. Plancks oudste zoon sneuvelde tijdens de Eerste Wereldoorlog en beide dochters stierven in het kraambed. In 1944 werd zijn tweede zoon geëxecuteerd wegens betrokkenheid bij een complot om Hitler te vermoorden. Planck zelf verzette zich openlijk tegen de nazivervolgingen en kwam op voor joodse wetenschappers. Hij prees Einstein in tegenstelling tot de nazi’s, die Einstein en zijn werk aan de kaak stelden. Hij had zelfs een ontmoeting met Hitler om te proberen de acties tegen Joodse wetenschappers te stoppen, maar de kanselier ging in een tirade over Joden in het algemeen en negeerde hem. Planck, die sinds 1930 voorzitter was van het Kaiser Wilhelm Instituut, legde in 1937 uit protest zijn functie neer. Na de oorlog werd het onderzoekscentrum omgedoopt tot het Max Planck Instituut en werd hij benoemd tot hoofd.
“Een nieuwe wetenschappelijke waarheid zegeviert niet door haar tegenstanders te overtuigen en het licht te doen zien, maar eerder omdat haar tegenstanders uiteindelijk sterven en er een nieuwe generatie opgroeit die er vertrouwd mee is.”
Gerelateerde functies
- U probeert het: Atom Builder