BOGOTA Richard Nixon, Paris Hilton, Justin Bieber en Starbucks hebben allemaal de fout gemaakt. De presentatrice van de Miss Universe-verkiezing maakte de fout – vlak nadat ze een nog grotere fout had gemaakt.
Sinds Colombia in 1810 onafhankelijk werd, lijken Engelstaligen per ongeluk te proberen het om te dopen in Columbia met een “u”. En steeds vaker laat dit 48 miljoen zielen tellende land de wereld weten dat het zijn “o” terug wil.
Emilio Pombo en Carlos Pardo zijn een campagne en een merchandise-bedrijf begonnen onder de naam “It’s Colombia Not Columbia” in de hoop de wereld in het algemeen te corrigeren. Maar drie jaar later lijken ze niet dichter bij het uitroeien van het probleem te zijn gekomen.
“Het is een fout die elke dag wordt begaan,” zei Pombo. “Ik denk niet dat we het ooit helemaal zullen kunnen uitbannen.
Er zijn bewijzen in overvloed voor het probleem. In december kroonde Steve Harvey, de presentator van Miss Universe, op beruchte wijze de verkeerde vrouw. Vervolgens stuurde hij een tweet waarin hij zijn excuses aanbood aan de afgewezen “Miss Columbia”
Maar Harvey is in goed gezelschap, beroemdheden als Bieber en Hilton hebben de fout gemaakt en bedrijven als P.F Chang’s, Virgin Mobile en Starbucks zijn hier allemaal begonnen door het land verkeerd te spellen in hun persberichten.
Stellaire vergissing
In een hoekje van het nationale planetarium van het land hangt een kleine, verbleekte Colombiaanse vlag die tijdens de Apollo 17 naar de maan is gedragen. Het is vergezeld van een plaquette van president Nixon waarop staat: “Gepresenteerd aan het volk van de REPUBLIEK COLUMBIA.”
Het is makkelijk te begrijpen waarom Engelssprekenden de fout zouden kunnen maken. De Verenigde Staten worden overspoeld met verwijzingen naar Columbia – van de hoofdstad van het land, naar filmstudio’s, naar sportartikelenbedrijven, naar universiteiten en spaceshuttles.
En woordkenners wijzen erop dat er een historische reden is voor de twee spellingen. Aan de basis van beide variaties ligt een nog vroegere vertaalkronkel: die van de in Genua geboren ontdekkingsreiziger Cristoforo Colombo. In het Spaans werd zijn naam Cristóbal Colón en in het Engels is zijn naam, natuurlijk, Christopher Columbus – waarmee de weg is vrijgemaakt voor de “o” en “u” strijd.
Om het nog ingewikkelder te maken, de Engelse taal heeft een rijke traditie in het hernoemen van landen. Weinigen trekken het zich aan als España Spanje wordt of Italia Italië. Dichter bij huis wordt Brasil in het Engels met een “z” geschreven.
Rijke kust?
“Er is geen 100 procent natuurlijke regel voor de spelling van landnamen,” zegt Madalena Sánchez Zamapaulo, bestuurslid van de American Translators Association en CEO van Accessible Translation Solutions.
Dus terwijl het West-Afrikaanse Cote d’Ivoire gewoonlijk Ivoorkust wordt genoemd, wordt Costa Rica nooit Rich Coast genoemd.
Maar zelfs zij heeft gemerkt dat het verkeerde Colombia steeds vaker in druk verschijnt.
“Telkens als iemand het correct schrijft, wil ik hem een high-five geven, want je ziet het de hele tijd fout gespeld,” zei ze.
Er zijn zelfs mensen in Colombia die denken dat er ruimte is voor spellingsvarianten.
“Colombia als land lijdt aan een laag zelfbeeld en het besteedt veel te veel aandacht aan wat andere landen over het land zeggen,” zei Alejandro Giraldo, die werkt in mediarelaties aan de Javeriana Universiteit in Bogotá.
Hij speculeerde dat de tegenreactie misschien meer te maken heeft met welk land het woord verkeerd uitspreekt dan met de spelling zelf. Latijns-Amerika is gevoelig voor de overheersende, en niet altijd positieve, rol van de Verenigde Staten in de regio. En dat de Amerikanen de naam van het land veranderen is voor sommigen gewoon te veel, zei hij.
“Ik heb nog nooit iemand horen klagen dat de Fransen ons Colombie noemen of dat de Duitsers ons Kolumbien noemen,” zei hij. “
Als je je zo druk maakt over de spelling van onze naam, waarom klaag je hen dan ook niet aan?”
Pombo en Pardo zeggen dat hun campagne niet zozeer is bedoeld om de wereld op te zwepen tot een uniforme spelling, maar meer om de gebrekkige visie te corrigeren die veel mensen van deze natie hebben.
“We hebben de campagne opgezet vanwege het positieve moment dat het land doormaakte in zijn economie, politiek, sport en kunst,” zei Pombo. “Maar buiten zijn de mensen nog steeds gefocust op ons verleden – op zaken als geweld en drugshandel.”
De kenners weten dat Colombia musici als Shakira en Juanes heeft voortgebracht, wereldberoemde schilders als Fernando Botero, schrijvers als Gabriel García Marquez en atleten van het kaliber voetbalster James Rodríguez en wielrenner Nairo Quintana. De Colombiaanse film The Embrace of the Serpent werd onlangs genomineerd voor een Oscar voor beste buitenlandse film. En alsof dat nog niet genoeg is, staat het land ook op het punt een vredesakkoord te ondertekenen dat een einde zou maken aan een burgeroorlog die al een halve eeuw duurt.
Schaduw van Escobar
Maar in de populaire cultuur (zoals Narcos op Netflix en El Patron del Mal op Caracol TV) staat het gewelddadige verleden van het land nog steeds in het middelpunt.
“Er zijn mensen die denken dat Pablo Escobar hier nog steeds rondzwerft,” zei Pombo.
Dus wanneer hij een foutieve “u” opmerkt, zullen hij en een legioen andere sociale-mediabeschimpingen de fout corrigeren, maar de wereld ook herinneren aan alle positieve dingen die hier gebeuren.
Een van die positieve dingen? Het duo achter de campagne zegt dat ze per maand voor bijna 15.000 dollar aan “It’s Colombia Not Columbia”-merchandise verkopen.
“Het was nooit onze bedoeling dat dit een bedrijf zou worden, we wilden altijd dat dit een campagne over een concept zou zijn,” zei Pardo, die zei dat ze moeite hebben om sommige producten, met name baseballpetjes, in de schappen te houden. “Het bedrijf is een ongelukje – maar we zijn blij dat het gebeurt.”