Heading

Kunt u zich de laatste keer herinneren dat u droomde van een nieuwe auto, een promotie op het werk, een mooier huis of een partner om het leven mee te delen? Weet u nog hoe gelukkig u zou zijn als u die dingen zou bereiken?

Als u uiteindelijk een van die dingen hebt bereikt, hebt u misschien gemerkt dat de “geluksboost” niet zo lang duurde of niet zo intens was als u zich had voorgesteld. De meesten van ons hebben deze cyclus wel eens doorgemaakt.

De hedonische tredmolen (ook bekend als hedonische adaptatie) is een theorie die stelt dat mensen herhaaldelijk terugkeren naar hun basisniveau van geluk, ongeacht wat er met hen gebeurt.

Jean-Jacques Rousseau legde hedonische aanpassing prachtig uit in zijn Discours sur l’Inequality uit 1754 met de volgende woorden:

“Aangezien deze gemakken door gewoonte te worden bijna geheel ophielden plezierig te zijn, en tegelijkertijd ontaardden in ware behoeften, werd het veel wreder om ervan beroofd te worden dan om ze te bezitten zoet was, en de mensen waren ongelukkig om ze te verliezen zonder gelukkig te zijn om ze te bezitten.”

Hoe streven we geluk na zonder onze botten tot onbevredigd stof te vermalen? Er zijn vele manieren.

Voordat je verder leest, dachten we dat je het misschien leuk zou vinden om onze 3 Zin- en Waardevol Leven-oefeningen gratis te downloaden. Deze creatieve, op wetenschap gebaseerde oefeningen helpen je meer te leren over je waarden en doelen en geven je de tools om een gevoel van betekenis en geluk te inspireren in het leven van je cliënten, studenten of werknemers.

U kunt de gratis PDF hier downloaden.

Een kleine geschiedenis

Twee psychologen, Brickman en Campbell, schreven voor het eerst over dit concept in 1971 met hun essay, “Hedonic Relativism and Planning the Good Society.” In de jaren ’70 stond het concept bekend als hedonische aanpassing. Het duurde 20 jaar voordat Michael Eysenck hedonische aanpassing vergeleek met een loopband, een moderner en begrijpelijker voorbeeld.

Daarmee was de hedonische loopband geboren.

Happiness Set Point

Studies hebben aangetoond dat onze omstandigheden niet verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van ons geluk. Ieder mens heeft een gelukssetpoint, dat verwijst naar iemands genetisch bepaalde aanleg voor geluk. Dit gelukspunt is verantwoordelijk voor ongeveer 50% van de verschillen in geluk van persoon tot persoon.

In haar boek The How of Happiness zegt onderzoeker Sonja Lyubomirsky het volgende:

• • 1. Als je worstelt met een laag gelukssetpoint, wat betekent dat je neigt naar droefheid of depressie, wees dan niet zo hard voor jezelf. Je hebt tot op zekere hoogte te maken met een ongelijke situatie;
    2. Vijftig procent, hoe hoog het ook is, is geen 100%, dus er is genoeg speelruimte voor verbetering. Je acties, gedachten en houdingen zijn goed voor ongeveer 40% van je geluk, wat behoorlijk significant is. (De laatste 10% wordt bepaald door externe omstandigheden.)

De theorie van de hedonische tredmolen stelt dat wat er ook met mensen gebeurt, hun geluksniveaus uiteindelijk zullen terugkeren naar hun basisniveau. Neem deze theorie met een klassiek voorbeeld: stel dat je gaat trouwen, naar een nieuw huis verhuist, promotie krijgt, je baan verliest, een ongeluk krijgt, enzovoort,

Er is aanvankelijk een piek in geluk of verdriet, maar na verloop van tijd verdwijnt het gevoel van geluk of verdriet als gevolg van een gebeurtenis, en treedt gewenning in.

Na verloop van tijd zit je weer op het geluksniveau van daarvoor.

Hedonic Treadmill Graph. Afbeelding opgehaald via URL. Eigendom van Creative Commons 2.0.

Een mogelijke misattributie van deze theorie zou de relatie kunnen zijn tussen goede dingen die in een bepaalde periode gebeuren en positieve emoties die in diezelfde periode worden ervaren.

Als iemand het geluk heeft een overvloed aan positieve gebeurtenissen mee te maken, verspreid over een relatief korte periode, kan de constante toevloed van geluk ertoe leiden dat iemand denkt dat zijn of haar algemene geluk is toegenomen.

Maar dat is niet wat het onderzoek suggereert.

Onderzoek

Naast het oorspronkelijke onderzoek van Brickman en Campbell (1971) zijn in een opmerkelijk onderzoek naar de hedonische tredmolen twee groepen mensen bestudeerd: De ene was een groep mensen die grote loterijprijzen wonnen, en de andere was een groep slachtoffers van ongevallen die nu verlamd waren (waaronder quadriplegische en paraplegische mensen).

Het onderzoek toonde aan dat, op de lange termijn, geen van beide groepen gelukkiger bleek te zijn dan de andere. (Brickman, Coates, & Janoff-Bulman, 1978). Natuurlijk ervoeren de loterijwinnaars en de verlammingsslachtoffers aanvankelijk reacties van respectievelijk geluk en droefheid.

De effecten bleken niet van lange duur te zijn, en de mensen in beide groepen keerden spoedig terug naar hun eerdere geluksniveau. In de oorspronkelijke theorie van de hedonische tredmolen stelden Brickman en Campbell voor dat mensen onmiddellijk reageren op goede en slechte gebeurtenissen, maar in korte tijd terugkeren naar neutraliteit (1971).

Als de theorie van Brickman en Campbell klopt, is elke poging om het geluk te vergroten zinloos – wat betekent dat als ons gelukssetpoint aan de lage kant van het spectrum ligt, we gedoemd zijn tot ongelukkig zijn.

Het goede nieuws is dat verder onderzoek, onder leiding van Ed Diener, de eerste bevindingen heeft verfijnd en meer inzicht heeft gebracht in de subtiliteiten van de hedonische cyclus.

Hier volgen vijf punten, ondersteund door recenter onderzoek, om in overweging te nemen:

1) Het instelpunt is niet neutraal

Na herziening van de gegevens van eerdere studies naar de hedonische tredmolen, vonden Diener, Lucas, en Scollon (2006) dat ongeveer driekwart van de onderzochte steekproeven affectbalansscores (positieve en negatieve stemmingen en emoties) boven neutraal rapporteerden.

Zelfs bij diverse bevolkingsgroepen, waaronder de Amish en de Afrikaanse Maasai, lagen de niveaus van welbevinden boven neutraal.

Dus zelfs als mensen zich aanpassen en terugkeren naar een eerder punt, is het eerder een positief dan een neutraal punt.

2) Het instelpunt is geïndividualiseerd

Recent onderzoek toont aan dat zelfs als iedereen een instelpunt heeft, dit van persoon tot persoon aanzienlijk verschilt. Persoonlijkheidskenmerken spelen een rol in iemands gelukssetpoint, en welzijn is gematigd erfelijk. Verschillende persoonlijkheidskenmerken kunnen individuen dus voorbestemmen tot verschillende niveaus van welzijn.

3) We hebben meerdere gelukssettings

Het begrip ‘gelukssettings’ suggereert dat ieder mens een enkele, statische basislijn van geluk heeft. Maar recenter werk van Diener, Suh, Lucas, en Smith (1999) compliceert deze theorie door te stellen dat geluk bestaat uit verschillende factoren die bijdragen aan welzijn, en dat deze factoren soms in verschillende richtingen bewegen.

Bij iemand kunnen bijvoorbeeld zowel positieve als negatieve emoties afnemen, maar de levenstevredenheid neemt toe. Het basisidee is dat verschillende vormen van welzijn tegelijkertijd in verschillende richtingen kunnen bewegen.

4) Geluk kan veranderen

Een van de conclusies die vaak uit het eerste onderzoek wordt getrokken, is dat wat we ook doen, we geen blijvende verandering kunnen bewerkstelligen in onze niveaus van welzijn en levenstevredenheid. Onderzoek naar de mate van welbevinden in naties zou dit kunnen verhelderen, omdat onderzoek naar dit specifieke onderwerp schaars is.

Als er duidelijke verschillen in welbevinden tussen naties bestaan en deze verschillen kunnen worden voorspeld op basis van objectieve kenmerken van die naties, zou dat kunnen betekenen dat omstandigheden een langdurige invloed op het welbevinden kunnen hebben.

In een studie werd bijvoorbeeld gesteld dat de “meer dan gemiddelde welvaart” en de “steun voor mensenrechten” van een natie sterke voorspellers waren van het welbevinden van de inwoners van die natie. Onderzoekers van The Economist meldden ook dat 85% van de variatie in welzijn tussen landen kan worden verklaard door negen factoren, waaronder: bruto binnenlands product per persoon, levensverwachting bij de geboorte, politieke stabiliteit en echtscheidingscijfers.

De vraag is dus: “Kan ons gemiddelde geluksniveau op de lange termijn veranderen?”

Om deze vraag te beantwoorden, ontwierpen Fujita en Diener een longitudinale studie die veranderingen in het basisniveau van welzijn over een periode van 17 jaar onderzocht bij een grote steekproef van Duitsers (2005).

De onderzoekers ontdekten dat, hoewel er sprake was van significante stabiliteit in de geluksbeoordelingen, 24% van de deelnemers toch een significante verandering in hun geluksniveau ondervond, en 9% van de deelnemers veranderde met twee standaarddeviaties of meer. Het lijkt erop dat langdurige verandering mogelijk is.

“Het zeer goede nieuws is dat er een behoorlijk aantal interne omstandigheden is . . onder je vrijwillige controle. Als je besluit ze te veranderen (geen van deze veranderingen komt zonder echte inspanning), zal je niveau van geluk waarschijnlijk blijvend toenemen.” – Martin Seligman

5) Individuele verschillen in aanpassing

Een andere aanname die voortkomt uit de oorspronkelijke hedonische tredmolen-theorie is dat aanpassing voor iedereen op dezelfde manier gebeurt. Maar onderzoek toont aan dat er individuele verschillen zijn in de snelheid en mate van aanpassing.

Een studie naar de aanpassing aan het huwelijk voorspelde bijvoorbeeld dat de gelukkigste mensen sterker zouden reageren op positieve gebeurtenissen. Maar de resultaten wezen anders uit: minder tevreden individuen hadden op de lange termijn meer baat bij een huwelijk.

Een van de verklaringen hiervoor is dat atypische gebeurtenissen of een grote verschuiving in ons leven de grootste verandering in geluk teweeg kunnen brengen.

Kunnen we ontsnappen aan de tredmolen?

Een studie van Barbara Fredrickson en collega’s Cohn, Coffey, Pek, en Finkel toonde aan dat de stroom van positieve emoties opgewekt door liefdevolle vriendschapsmeditatie de effecten van de hedonische tredmolen kan overtreffen (2008).

Het meeste onderzoek naar meditatie richt zich op mindfulness meditatie. Maar vanwege de specifieke belangstelling voor het opwekken van positieve emoties, richtten Fredrickson et al. zich op liefdevolle vriendschapsmeditatie, een vorm van meditatie die gevoelens van warmte en zorg voor zichzelf en anderen oproept.

Onderzoekers suggereren dat dit soort geesttraining niet alleen voorbijgaande emotionele toestanden verandert, maar ook blijvende persoonlijkheidskenmerken opnieuw vormgeeft door ons te helpen leren over de aard van onze eigen geest. Het beoefenen van liefdevolle vriendschapsmeditatie helpt ook om verkeerde aannames over wat leidt tot geluk en welzijn te ontmantelen.

Op den duur kan meditatie de poort zijn naar het creëren van inzichten die onze kijk op onszelf en anderen veranderen, waardoor empathie en compassie toenemen.

Differences in Happiness

Ondanks de hedonische tredmolen, hebben sommige mensen een inherent optimistische aard. Zij lijken veel gelukkiger dan anderen, ongeacht wat er in hun leven gebeurt.

Een individu’s definitie van een gebeurtenis (bedreiging of uitdaging), zijn of haar interpretaties, en de manieren waarop hij of zij over de gebeurtenis blijft denken (bijv, met een gevoel van tragiek, gevoel voor humor, herkauwen van het verleden) kunnen een grote invloed hebben op zijn of haar vooruitzichten.

In het onderzoek van Sonja Lyubomirsky over dit onderwerp ontdekte zij dat gelukkige individuen levensgebeurtenissen en levensomstandigheden positiever waarnemen, interpreteren en er vervolgens positiever over denken dan negatieve individuen (1998). Deze verschillen in cognitieve processen kunnen op hun beurt de affectieve gesteldheid van mensen versterken en bevorderen.

Happy individuals can evaluate events (especially negative ones) in positive and productive ways. Ongelukkige mensen hebben de neiging om stil te staan bij de negatieve aspecten van gebeurtenissen, dingen te vinden die “verkeerd” zijn aan positieve gebeurtenissen, of te herkauwen hoe dingen vroeger beter waren.

Hoe gelukkiger te worden

Als mensen gewend raken aan (of vanzelfsprekend vinden van) alles wat hen positief overkomt, hoe kunnen ze dan ooit gelukkiger worden? Zoals gezegd is ongeveer 40% van ons geluk afhankelijk van onze acties, gedachten en houdingen.

Dat betekent dat we de mogelijkheid hebben om te verbeteren.

Tal Ben-Shahar is een Amerikaanse en Israëlische schrijver op het gebied van positieve psychologie en leiderschap. Hij geeft de volgende tips om ons geluksniveau te vergroten (2006):

1. Geef jezelf toestemming om menselijk te zijn: Accepteer je emoties, inclusief angst, verdriet en bezorgdheid. Ze afwijzen leidt tot frustratie
2. Simplificeer je leven. Focus op één ding tegelijk en verminder multitasking.
3. Vind betekenis en plezier. Houd je bezig met doelen die je wilt bereiken in plaats van met wat je verplicht voelt om te doen. Besteed twee uur per week aan hobby’s. Breng tijd door met je dierbaren.
4. Focus je op het positieve en wees dankbaar. Schrijf elke dag vijf dingen op waar je dankbaar voor bent.
5. Span je meer in voor je relaties. Ga op een datum met uw significante andere of meer tijd besteden aan het praten met uw kinderen.
6. Wees bewust van de geest-lichaam verbinding door middel van lichaamsbeweging en de beoefening van mindfulness meditatie, yoga, en ademhalingstechnieken. Onderzoek heeft aangetoond dat lichaamsbeweging leidt tot verminderde niveaus van depressie (Lyubomirsky & Tucker, 1998).

Er zijn andere hulpmiddelen die we kunnen gebruiken om onze gedachten te veranderen. Door bewust te zijn van wat we denken terwijl we op situaties reageren, kunnen we ons gaan richten op wat we moeten veranderen om de hele situatie anders te bekijken.

Byron Katie, auteur van “The Work”, vat dit perfect samen door uit te leggen waarom onze gedachten zowel geluk als lijden kunnen veroorzaken. Hier is een fragment van haar interview tijdens een symposium over geluk.

Om geluk te vergroten, kunnen we nadenken over wat we echt willen doen, de mensen en activiteiten kiezen waar we echt van genieten, leren door onze negatieve gedachten te herzien, en ons richten op het huidige moment.

Conclusie

De hedonische tredmolen-theorie stelt dat onze omstandigheden, inclusief extremen zoals het winnen van de loterij of het paraplegisch worden, ons geluksniveau tijdelijk veranderen, en dat we ons snel weer aanpassen aan een vast emotioneel setpoint.

Is dit een belangrijk concept om te begrijpen als het gaat om het begrijpen van geluk?

Recent onderzoek bestrijdt de veronderstelling dat aanpassing onvermijdelijk is en laat zien dat aanpassingsprocessen kunnen variëren, afhankelijk van de gebeurtenissen en de individuen in kwestie. Als je dit onderzoek bekijkt, blijkt dat veranderingen in onze baseline-niveaus van geluk mogelijk zijn, dat onze baselines vaak eerder positief dan neutraal zijn, en dat we meerdere setpoints hebben die in tegengestelde richtingen kunnen bewegen.

Deze nieuwere studies leveren bewijs dat interventies om geluk te vergroten effectief kunnen zijn, en dat veranderingen niet alleen op individueel niveau kunnen worden gericht, maar ook op organisatorisch en sociaal niveau.

Wat zijn uw ervaringen met de hedonische tredmolen? Denkt u dat mensen hun set point van geluk kunnen veranderen?

Laat ons uw gedachten weten in de commentaren hieronder.

We hopen dat u dit artikel met plezier hebt gelezen. Vergeet niet onze 3 Zingeving en Waardevol Leven oefeningen gratis te downloaden.

Als u meer wilt weten, onze Zingeving en Waardevol Leven Masterclass© helpt u de wetenschap achter zingeving en waardevol leven te begrijpen, inspireert u om u op een dieper niveau te verbinden met uw waarden en maakt u een expert in het bevorderen van zingeving in het leven van uw cliënten, studenten of medewerkers.