Heading

Aanhechtingsstijlen – de manier waarop we ons verbinden met andere mensen – worden over het algemeen ontwikkeld als zuigeling, en verder verfijnd als kind, adolescent en volwassene.

Naast angstige en vermijdende gehechtheid wordt ongeorganiseerde gehechtheid, de meest extreme van de onzekere hechtingsstijl, verondersteld een gevolg te zijn van misbruik en trauma in de kindertijd. Bijvoorbeeld, wanneer een gehechtheidsfiguur – een ouder of iemand die een nauwe rol heeft gespeeld in de opvoeding van het kind – inconsistente emotionele steun en/of misbruik biedt. Dit kan verbaal, fysiek of seksueel misbruik zijn, of het kind dat getuige is van een traumatiserende daad van een gehechtheidsfiguur, zoals een vader die zijn echtgenoot slaat.

In beide gevallen zijn de gevolgen tweeledig; het kind begrijpt het verraad van veiligheid dat heeft plaatsgevonden, en het kind begrijpt dat een geliefde ouder of ouderfiguur een ernstige bedreiging kan worden voor iedereen in zijn nabijheid, met inbegrip van het kind. Op dit punt leert het kind dat de gehechtheidsfiguur (van wie hij of zij houdt en die verantwoordelijk is voor zijn of haar veiligheid) ook iemand is die gevreesd moet worden.

Mensen die op een ongeorganiseerde manier gehecht raken, oscilleren vanuit twee biologische drijfveren wanneer de gelegenheid zich in het leven voordoet om zich te hechten: de behoefte om ergens bij te horen (om lief te hebben en zich te verbinden met anderen) en de behoefte om te overleven (om zichzelf te beschermen). Later, vooral in romantische relaties, voelen mensen met deze hechtingsstijl vaak angst en bezorgdheid bij het aangaan van intieme relaties en lijden zij aan een negatief zelfbeeld en uiterst schadelijke zelfpraat. Ze voelen vaak intense eenzaamheid vanwege een oprecht verlangen naar echte verbondenheid, maar de stress- en angstreactie, gekoppeld aan dat verlangen, zorgt ervoor dat ze zich grillig gedragen, waardoor ze potentiële verbondenheid wegjagen.

Inderdaad is gesuggereerd dat mensen met een Borderline Persoonlijkheidsstoornis blijk geven van een gedesorganiseerde hechtingsstijl. Zij hebben een extreme behoefte aan nabijheid, angst voor afwijzing, en tegenstrijdige mentale toestanden en gedragingen.

De pijn van mensen met een ongeorganiseerde hechtingsstijl is deze: Ze willen liefhebben. Zij willen, zoals ieder mens, begrepen worden, zich veilig voelen, zich verbonden voelen met een ander. Maar het proces is extreem schokkend, en het ontwikkelen van gevoelens voor een ander persoon kan worden ontsierd met meer negatieve emoties dan positieve, waaronder angst, verwarring, zelfhaat, en twijfel.

Hoewel mensen met een ongeorganiseerde hechtingsstijl zich willen verbinden, trekken ze zich terug, zien tekenen van afwijzing waar die er niet zijn, en ontwikkelen een zichzelf vervullende profetie: Ze handelen op een manier die henzelf beschermt tegen afwijzing en pijn. Ze kunnen bijvoorbeeld bang zijn voor hoe ze gezien worden, stoppen met het beantwoorden van een potentiële partner omdat ze denken dat ze afgewezen zullen worden, of zelfs helemaal stoppen met de relatie om verdere zelfvervulde schaamte, intense schaamte of negatieve emoties te vermijden, en uiteindelijk de relatie beëindigen.

Zelfs als de potentiële partner oprechte interesse toont, kan het reageren en het vaak grillige gedrag van degenen met een ongeorganiseerde gehechtheid – zoals overdreven vertrouwen en dan plotseling achterdochtig zijn, of blij reageren en zich dan in een oogwenk terugtrekken – ervoor zorgen dat de potentiële partner zijn interesse verliest, wat de interne negatieve overtuigingen nog versterkt; dat hij of zij ongewenst en niet geliefd is.

In het geval van gedesorganiseerde gehechtheid, kan het vormen van intieme gehechtheid aan anderen een onoverkomelijke taak lijken, omdat elke nieuwe intieme relatie die wordt gevormd een enorme en voortdurende daad van vertrouwen vergt van zijn of haar potentiële partner, waarvan consistentie en geruststelling bijna voortdurend nodig zijn.

Stel u bijvoorbeeld een kitten voor, dat zwaar mishandeld is, maar voor voedsel en onderdak volledig afhankelijk is van zijn eigenaar, niet ongelijk aan een hulpeloos kind. Indien ontheemd en zelfs in de veiligste omgeving geplaatst, zou het op dezelfde manier aarzelen om zijn nieuwe eigenaar te benaderen, voortdurend in hoge staat van alertheid, zich bedreigd en op het randje voelend, zowel tevreden als warm, en absoluut doodsbang bij elk klopje op het hoofd, zich grillig handelend niet wetend welk klopje een klap zal zijn – niet ongelijk aan dit kind, nu volwassen, intiem hechtend aan een nieuwe intieme figuur; een romantische partner.

Wanneer het aankomt op de manier waarop we ons aan anderen hechten, hebben onze hechtingsstijlen ons in het vroege leven goed gediend, waardoor we konden reageren en ons konden aanpassen aan de situaties die zich voordeden, waardoor we in zekere zin konden overleven tot in onze volwassenheid. Een ongeorganiseerde manier van hechten kan ons echter niet langer van dienst zijn of ons helpen bij het bereiken van onze levensdoelen.

Terwijl de literatuur over het overwinnen van een ongeorganiseerde stijl schaars is, is er gelukkig hoop.

Zoals op elk gebied van het leven, hebben volwassenen de verantwoordelijkheid om te veranderen in eigen hand: Wat nodig is om slechte gewoonten in gehechtheid af te leren, is tijd, vaardigheden, en geruststelling, steun, en voortdurende veilige, positieve en vertrouwensvolle relaties, die echt helpen bij het helen van trauma’s. Ondanks dat je dit intellectueel begrijpt, kost het ook tijd voor emoties en daden om dit in te halen.

Dit is waar therapie kan helpen. Door middel van therapie wordt een veilige en vertrouwensvolle omgeving en relatie gemaakt, waarin vaardigheden als het identificeren, verwoorden en communiceren van gedachten en gevoelens kunnen worden aangeleerd. Therapie kan ook iemand met een ongeorganiseerde gehechtheid helpen de wateren in toekomstige relaties te testen door te leren hoe zich veilig te voelen tijdens het communiceren, met inbegrip van het delen van hoe men zich voelt, in plaats van voorbarige veronderstellingen te maken die leiden tot het handelen in de ongezonde hechtingsstijl.

Omdat de geest nieuwe relaties kan saboteren uit zelfbescherming, is een belangrijke vaardigheid die kan worden geleerd door middel van therapie om de interne negatieve zelfpraat te betwisten en te zoeken naar tegenstrijdige voorbeelden uit het verleden. Bijvoorbeeld, omdat mensen met een ongeorganiseerde hechtingsstijl normaal reageren op vrienden en vreemden en alleen op een ongeorganiseerde manier reageren met intieme relaties (zoals blijkt uit de literatuur voor kinderen), als men gelooft dat hij of zij niet geliefd is, is denken aan vrienden of collega’s die hem of haar waarderen en waarom een goede manier om die gedachte te weerleggen.

Finitief is het kiezen van een consequent aardige, betrouwbare en vertrouwensvolle partner ook een onderdeel van goede relatiegewoonten, die kunnen helpen bij het vormen van een gezonde hechting. Hoe veiliger iemand zich voelt binnen een relatie, hoe veiliger hij of zij gehecht kan raken.