Voedselvoorkeur & Bronnen
Als groep eten haaien en batoïden bijna alles: vissen, schaaldieren, weekdieren, zeezoogdieren, en andere haaien.
Weliswaar zijn sommige haaien waarschijnlijk niet erg selectieve eters, maar sommige haaien eten sommige voedingsmiddelen meer dan andere. Zo staan hamerhaaien (Sphyrna spp.) bekend om het eten van pijlstaartroggen; stierhaaien eten andere haaien; en gladde hondshaaien (Mustelus spp.) eten krabben en kreeften.
Zowat elk dier in de oceaan kan een maaltijd zijn voor een haai. Grote witte haaien jagen op Californische zeeleeuwen, wobbegongs eten garnalen, en tijgerhaaien voeden zich met verschillende soorten zeeschildpadden.
Tijgerhaaien worden ook wel “vuilnisbakken van de zee” genoemd, omdat zij zich opportunistisch voeden met zowel levend voedsel als aas. Hun prooi bestaat uit beenvissen, andere haaien, zeezoogdieren, zeevogels en ongewervelde dieren. Tijgerhaaien zijn ecologisch belangrijke predatoren van zeeschildpadden en slangen.
Veel haaien azen het meest op de zwakke, inferieure leden van de populatie. Ze kiezen de zwakke, zieke, gewonde of stervende prooi uit omdat die gemakkelijker te vangen is.
Voedselinname
In een zoölogische omgeving eet een haai ongeveer 1% tot 10% van zijn totale lichaamsgewicht per week. Onderzoeken naar haaien in het wild laten een vergelijkbare voedselopname zien. Met andere woorden, een zandtijgerhaai van 2,75 m die 131 kg weegt, eet misschien maar 2 tot 6 kg per week.
Verzamelmethoden & Voedsel eten
De karakteristieke tanden van elke soort zijn aangepast aan het dieet van de betreffende soort. De tanden kunnen gekarteld of glad zijn. De meeste worden gebruikt om een prooi te grijpen, te snijden of te pletten. Bij haaien zijn plaatvormige driehoekige tanden de meest voorkomende vorm.
Door de bijtkracht die haaien uitoefenen (sommige tot 8.000 pond per vierkante inch) en het ontbreken van een hard kaakbeen om de tanden op hun plaats te verankeren, breken tanden vaak af terwijl haaien zich voeden. Ze worden vervangen door tanden in reserve rijen. De citroenhaai (Negaprion brevirostris) kan een tand in ongeveer acht dagen vervangen.
De meeste roofzuchtige haaiensoorten grijpen, grijpen en verscheuren voedsel. Een haai kan zijn prooi omcirkelen en er zelfs met zijn snuit of borstvinnen tegenaan stoten.
De kaken van een haai zijn op twee punten losjes verbonden met de rest van de schedel. Als de bovenkaak uit de bek naar voren steekt, komen de tanden van de onderkaak het eerst in aanraking met de prooi. De onderkaaktanden doorboren de prooi en houden hem vast. De tanden van de bovenkaak snijden. De korte kaken van een haai maken de beet krachtig.
Veel haaiensoorten en de meeste roggen zijn aangepast voor bodemvoeding. Bodemvissen gebruiken de bovenkaak om prooien op te pikken. Een voorbeeld van een bodembewoner, de hoornhaai, heeft twee soorten tanden. De voortanden zijn spits voor het grijpen en de achtertanden zijn plat en molaarachtig voor het verpletteren. Pijlstaartroggen (familie Dasyatidae) en adelaarsroggen (familie Myliobatidae) hebben tanden die tot platen zijn vergroeid.
De meeste haaien slikken hun voedsel in zijn geheel door, zonder te kauwen. Sommige haaien echter, zoals de Port Jackson haaien (Heterodontus portusjacksoni) malen waarschijnlijk het voedsel met hun achterste platte tanden.
Een ander mechanisme dat sommige haaien en batoïden gebruiken om voedsel te verzamelen is filtervoeding.
- Roggen uit de familie Mobulidae (Manta spp, bijvoorbeeld), de reuzenhaai (Cetorhinus maximus), en de megamouth haai (Megachasma pelagios) zeven enorme hoeveelheden plankton uit het water met behulp van kieuwrapers. In de maag van een reuzenhaai is tot wel een ton voedsel gevonden.
- Walvishaaien filteren ook voedsel, maar in plaats van kieuwrapers te gebruiken, zeven ze plankton door een sponsachtig weefsel dat wordt ondersteund door kraakbeenachtige stangen tussen de kieuwbogen. Walvishaaien kunnen 1,5 miljoen liter water per uur filteren.
- Filtervoeders hebben gereduceerde, niet-functionele tanden.
- Kieuwrakers bestaan uit duizenden kleine tandjes, die ook periodiek worden vervangen. Wanneer de kieuwen bij de reuzenhaai verloren gaan, zal hij volgens sommigen maandenlang een “winterslaap” houden, totdat de kieuwen weer aangroeien. Men denkt dat een reuzenhaai vier of vijf maanden niet kan eten, omdat de kieuwspatels dan worden vervangen.
Sommige kraakbeenvissen zijn zeer gespecialiseerd in het eten.
- Een voshaai (Alopias spp.) gebruikt de lange bovenste lob van zijn staart om scholen vis te vangen.
- Een zaagvis (Pristis pectinata) beweegt zijn kop van links naar rechts en slaat met zijn lange rostrum op een prooi in. De zaagvis is ook gezien met behulp van de voorkant van zijn snuit te graven voor prooi begraven onder zand.
- Verpleegster haaien (Familie Ginglymostomatidae) gebruiken hun dikke lippen om zuiging te creëren, effectief trekken hun prooi uit gaten en spleten.
- Een cookiecutter haai (Isistius spp.) gebruikt zuiging om zich aan walvissen en grote vissen te hechten; hij kerft een kern van vlees uit met zijn grote driehoekige tanden.
- Pygmeehaaien (Euprotomicrus bispinatus) reizen elke nacht 1.500 m (4.920 ft.) op en neer vanaf de oceaanbodem om zich te voeden. Dit staat gelijk aan een mens die elke dag 11 km op en neer klimt om te eten.