Hoewel het niet de eerste videogameconsole was en verbazingwekkend primitief naar hedendaagse maatstaven, werd het Atari 2600 Video Computer System (VCS) een fundamenteel onderdeel van de cultuur van de jaren tachtig en blijft het een van de meest gewaardeerde 8-bit spelplatforms die ooit zijn ontworpen. De explosieve groei die de 2600 teweegbracht, leidde echter tot The Great Videogame Crash van 1984, die de industrie ten val bracht en de toekomst van elektronisch gamen in Amerika bedreigde.
In1977 bracht Atari misschien wel de beroemdste videogameconsoles uit die dateren van vóór Nintendo: het Video Computer System (VCS), later bekend als de Atari 2600. Het bedrijf had met zijn Pongconsole een eerdere overwinning behaald voor de ontluikende industrie, maar de stortvloed van goedkope namaakproducten bedreigde zijn toekomst.
Zoals de andere nieuwe videospelsystemen in die tijd, het Fairchild VideoEntertainment System (VES) en de RCA Studio II, verkocht de VCS in het begin slechts een paar honderdduizend stuks. Een toevloed van middelen van het moederbedrijf Warner Communications steunde Atari echter tijdens de moeizame videospelletjesmarkt van de late jaren 1970, die nog steeds bezig was met de overgang van vaste spelconsoles naar spelconsoles met verwisselbare cartridges. De combinatie van de financiële steun van Warner en de steeds spannender wordende spellen hielpen Atari tegen 1980 miljoenenVCS-consoles te verkopen.
Atari’siconische CX40 joystick.
“Atari was in staat om de beste en de slimste aan te trekken… Het was zo opwindend.”(Nolan Bushnell, Atari 7800.com Website, 2001)
De eerste VCS units werden geleverd met twee joysticks, een enkel paar peddels, en de twee-speler Combatcartridge, die verschillende tank en vliegtuig actie spellen bevatte. De acht andere titels, waarvan een aantal losse interpretaties waren van Atari’s populaire arcade spellen, waren Air-SeaBattle, BasicMath, Blackjack, Indy 500, Star Ship, Street Racer, Surround, en Video Olympics.
Hoewel deze spellen simplistisch waren en niet veel beter dan spellen voor rivaliserende systemen, hintte hun variëteit naar wat nog zou komen. Indy500 werd zelfs geleverd met twee stuurcontrollers, waarmee het systeem een indrukwekkende reeks besturingsmogelijkheden kreeg, die gedurende de levensduur van het systeem nog zou worden uitgebreid.
Interieur van een catalogus van Atari Inc. uit 1981 voor de VCS, catalogus voor de VCS.
De eerste systemen, tegenwoordig bekend als “heavy sixers,” hadden een dichte interne RF afscherming (waardoor het systeem zijn gewicht kreeg) en zeschrome keuzeschakelaars voor aan/uit, kleur/zwart en wit, speler A moeilijkheid, speler B moeilijkheid, select, en reset. Het ontwerp werd gekenmerkt door scherpe hoeken met zwart plastic en de bekende houtnerf styling.
In 1978 bracht Atari een herzien model uit met een betere RF afscherming en een iets gestroomlijndere behuizing. De laatste VCSrevision, uitgebracht in 1980, verplaatste twee van de zes schakelaars naar de bovenkant van het apparaat. In 1982 bracht Atari het Atari 5200 SuperSystem uit. Om de productlijn te standaardiseren, werd de VCS officieel het Atari2600 Video Computer System, of kortweg Atari 2600. Dit ontwerp was net als de vorige revisie gestroomlijnd, maar met een geheel zwarte buitenkant.
Screenshot van Atari’s SkyDiver (1979), waarin de vroege grafische technieken van de VCS worden gedemonstreerd.
Atari’s succes bereikte een hoogtepunt in 1982, waarna een overvloed aan slechte gametitels van derden en slechte licentie-beslissingen zware verliezen veroorzaakten in de gehele industrie. Productdumping, waarbij grote hoeveelheden spellen van slechte kwaliteit tegen of onder de kostprijs werden verkocht, leidde ertoe dat de verkoop van spellen van goede kwaliteit tegen de volle prijs in het gedrang kwam.
In 1984 had The Great Videogame Crash veel bedrijven failliet gemaakt, wat niet in de laatste plaats te wijten was aan Atari’s eigen rigide voorraadvereisten bij verkooppunten in het jaar daarvoor, waarbij het bedrijf van verkooppunten eiste dat ze meer producten in voorraad namen dan de vraag van de consument kon opbrengen.