Francesca Johnson is de heldin uit de immens populaire romantische roman The Bridges of Madison County van Robert James Waller uit 1993, die in 1995 werd omgezet in een even succesvolle gelijknamige film met Meryl Streep in de hoofdrol. Francesca is een getransplanteerde Italiaanse oorlogsbruid die een prozaïsch leven leidt als echtgenote en moeder op een boerderij in Iowa in 1965, wanneer National Geographic fotograaf Robert Kincaid haar leven binnenkomt. Hij is bezig met een stuk over de overdekte bruggen in het graafschap en kan wel een gids gebruiken, haar man en kinderen zijn vier dagen op de staatsbeurs – wat denk je dat er gebeurt? De plichtsgetrouwe Francesca voelt zich sterk aangetrokken tot de reiziger, en Robert komt voor het eerst in de verleiding om zich te vestigen. Ze lijden onder de angst van hun tegenstrijdige emoties, en Francesca wordt gedwongen een beslissing te nemen die zowel hartverscheurend als levensbevestigend is. Terwijl velen de roman minachtten als sentimenteel en gekunsteld, zette de populariteit dergelijke kritiek op een laag pitje. Toen de roman werd verfilmd, zorgde de stralende Streep ervoor dat men diep begaan was met de opbeurende kracht van deze onverwachte liefde en haar potentiële kracht om vele levens te ruïneren en tegelijkertijd één te redden.
In Dante Alighieri’s epische meesterwerk uit het begin van de 14e eeuw, De Goddelijke Komedie, wordt Francesca da Rimini verbannen naar de tweede cirkel van de hel, samen met haar minnaar, Paolo Malatesta, vanwege hun overspel. Francesca is gemodelleerd naar een waargebeurd persoon, de mooie dochter van een Italiaanse edelman, die door haar vader zou zijn misleid om met Gianciotto Malatesta te trouwen om politieke redenen, terwijl het zijn broer, Paolo, was van wie ze hield. Zij werd Paolo’s minnares en haar man, die het bedrog ontdekte, vermoordde hen beiden. Op zijn reis door de Inferno vraagt Dante zijn gids of hij met de gedoemde geliefden mag spreken. Francesca vertelt hem haar verhaal, hoe zij geïnspireerd werden door het lezen van de liefde tussen Lancelot en Guinievere, en in alle onschuld hun affaire begonnen. Zoals Dante zelf opmerkt: “Zulke tedere gedachten en dierbaar verlangen leidden hen in deze doodsstrijd! … Terwijl de ene geest dit alles sprak, weende de andere, en ik viel flauw van medelijden alsof ik stervende was.” Het is vroeg in Dante’s reis door de Inferno, dus we kunnen hem verontschuldigen voor zijn zwakheid; per slot van rekening schrijft hij zijn gedicht over de Goddelijke Liefde en toch wordt hij overweldigd door sympathie voor een maar al te voorbeeldige vertoning van menselijke liefde. Hoe verheven ligt zij dan, ondanks de pogingen van de dichter om een hoger niveau te bereiken! Naar alle waarschijnlijkheid hebben latere generaties van zogezinde paren zich op hun beurt laten inspireren door het lezen van de liefde van Francesca en haar Paolo. Dat geldt zeker voor talloze schilders, beeldhouwers, schrijvers en musici.