Heading

Afasie is een taalstoornis die het gevolg is van schade aan delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor taal. Bij de meeste mensen zijn dit delen van de linkerkant (hemisfeer) van de hersenen. Afasie treedt meestal plotseling op, vaak als gevolg van een beroerte of hoofdletsel, maar kan zich ook langzaam ontwikkelen, zoals in het geval van een hersentumor. De stoornis belemmert zowel de uitdrukking en het begrip van taal als het lezen en schrijven. Afasie kan samen voorkomen met spraakstoornissen zoals dysartrie of apraxie van de spraak, die ook het gevolg zijn van hersenletsel.

Wie heeft afasie?

Iedereen kan afasie krijgen, maar de meeste mensen die afasie hebben zijn in hun midden tot late jaren. Mannen en vrouwen worden in gelijke mate getroffen. Naar schatting krijgen ongeveer 80.000 mensen per jaar afasie. Ongeveer een miljoen mensen in de Verenigde Staten hebben momenteel afasie.

Wat veroorzaakt afasie?

Afasie wordt veroorzaakt door schade aan een of meer van de taalgebieden in de hersenen. Vaak is de oorzaak van het hersenletsel een beroerte. Een beroerte treedt op wanneer bloed een deel van de hersenen niet kan bereiken. Hersencellen sterven af wanneer zij niet hun normale toevoer van bloed krijgen, dat zuurstof en belangrijke voedingsstoffen vervoert. Andere oorzaken van hersenletsel zijn zware slagen op het hoofd, hersentumoren, herseninfecties en andere aandoeningen van de hersenen.

Individuen met afasie van Broca hebben schade aan de frontale kwab van de hersenen. Deze mensen spreken vaak in korte, betekenisvolle zinnen die met grote inspanning worden geproduceerd. Broca’s afasie wordt daarom gekarakteriseerd als een non-fluente afasie. Getroffen mensen laten vaak kleine woorden zoals “is,” “en,” en “de” weg. Een persoon met Broca’s afasie kan bijvoorbeeld zeggen: “Laat de hond uit”, wat betekent: “Ik ga met de hond wandelen.” Dezelfde zin kan ook betekenen “Je neemt de hond mee voor een wandeling,” of “De hond liep uit de tuin,” afhankelijk van de omstandigheden. Personen met Broca’s afasie zijn in staat om de spraak van anderen in verschillende mate te begrijpen. Hierdoor zijn zij zich vaak bewust van hun moeilijkheden en kunnen zij gemakkelijk gefrustreerd raken door hun spreekproblemen. Personen met Broca’s afasie hebben vaak rechtszijdige zwakte of verlamming van arm en been omdat de frontale kwab ook belangrijk is voor de lichaamsbeweging.

In tegenstelling tot Broca’s afasie kan schade aan de temporale kwab resulteren in een vloeiende afasie die Wernicke’s afasie wordt genoemd. Personen met Wernicke’s afasie kunnen in lange zinnen spreken die geen betekenis hebben, onnodige woorden toevoegen, en zelfs nieuwe “woorden” creëren. Bijvoorbeeld, iemand met Wernicke’s afasie kan zeggen: “Je weet dat die smoodle roze is en dat ik hem wil uitlaten en voor hem wil zorgen zoals je eerder wilde,” wat betekent “De hond moet uitgelaten worden dus ik zal hem uitlaten.” Personen met Wernicke’s afasie hebben gewoonlijk grote moeite met het verstaan van spraak en zijn zich daarom vaak niet bewust van hun fouten. Deze personen hebben meestal geen lichaamszwakte omdat hun hersenletsel niet in de buurt is van de delen van de hersenen die beweging controleren.

Een derde soort afasie, globale afasie, is het gevolg van schade aan uitgebreide delen van de taalgebieden van de hersenen. Mensen met afasie hebben ernstige communicatieproblemen en kunnen zeer beperkt zijn in hun vermogen om taal te spreken of te begrijpen.

Hoe wordt afasie gediagnosticeerd?

Afasie wordt meestal eerst herkend door de arts die het individu behandelt voor zijn of haar hersenletsel, meestal een neuroloog. De arts voert meestal tests uit waarbij de patiënt opdrachten moet opvolgen, vragen moet beantwoorden, voorwerpen moet benoemen en moet converseren. Als de arts afasie vermoedt, wordt de persoon vaak doorverwezen naar een spraak-taalpatholoog, die een uitgebreid onderzoek uitvoert naar het vermogen van de persoon om te begrijpen, spreken, lezen en schrijven.

Hoe wordt afasie behandeld?

In sommige gevallen zal een persoon volledig herstellen van afasie zonder behandeling. Dit soort “spontaan herstel” treedt meestal op na een transient ischemic attack (TIA), een soort beroerte waarbij de bloedtoevoer naar de hersenen tijdelijk wordt onderbroken, maar snel weer op gang komt. In deze omstandigheden kan het taalvermogen binnen een paar uur of een paar dagen terugkeren. In de meeste gevallen van afasie is het taalherstel echter niet zo snel of volledig. Hoewel veel mensen met afasie ook een periode van gedeeltelijk spontaan herstel doormaken (waarbij sommige taalvaardigheden terugkeren over een periode van een paar dagen tot een maand na het hersenletsel), blijft er meestal een zekere mate van afasie bestaan. In deze gevallen is spraak-taaltherapie vaak nuttig. Het herstel duurt meestal 2 jaar. De meeste mensen geloven dat de meest effectieve behandeling vroeg in het herstelproces begint. Enkele factoren die van invloed zijn op de mate van verbetering zijn de oorzaak van het hersenletsel, het gebied van de hersenen dat beschadigd was, de omvang van het hersenletsel, en de leeftijd en gezondheid van de persoon. Andere factoren zijn motivatie, handvaardigheid en opleidingsniveau.

Afasietherapie streeft naar verbetering van iemands vermogen om te communiceren door de persoon te helpen de overgebleven vaardigheden te gebruiken, de taalvaardigheden zoveel mogelijk te herstellen, taalproblemen te compenseren en andere methoden van communiceren aan te leren. De behandeling kan individueel of in groepsverband worden aangeboden. Individuele therapie richt zich op de specifieke behoeften van de persoon. Groepstherapie biedt de mogelijkheid om nieuwe communicatievaardigheden te gebruiken in een comfortabele omgeving. In de meeste grote steden zijn er beroerteclubs, regionale steungroepen gevormd door mensen die een beroerte hebben gehad. Deze clubs bieden ook de mogelijkheid voor mensen met afasie om nieuwe communicatievaardigheden uit te proberen. Bovendien kunnen beroerteclubs de persoon en zijn of haar familie helpen om zich aan te passen aan de veranderingen in het leven die gepaard gaan met een beroerte en afasie. Betrokkenheid van de familie is vaak een cruciaal onderdeel van de behandeling van afasie, zodat familieleden de beste manier kunnen leren om met hun dierbare te communiceren.

Familieleden worden aangemoedigd om:

• Vereenvoudig taal door korte, ongecompliceerde zinnen te gebruiken.
• Herhaal de inhoudswoorden of schrijf sleutelwoorden op om de betekenis te verduidelijken als dat nodig is.
• Houd een natuurlijke gespreksstijl die geschikt is voor een volwassene.
• Minimaliseer afleidingen, zoals een blèrende radio, waar mogelijk.
• Betrek de persoon met afasie bij gesprekken.
• Vraag en waardeer de mening van de persoon met afasie, vooral met betrekking tot familiezaken.
• Moedig elke vorm van communicatie aan, of het nu gaat om spraak, gebaren, wijzen, of tekenen.
• Vermijd het corrigeren van de spraak van de persoon.
• Geef de persoon veel tijd om te praten.
• Help de persoon om buitenshuis betrokken te raken. Zoek naar steungroepen zoals stroke clubs.

Wat onderzoeken onderzoekers over afasie?

Afasie-onderzoek verkent nieuwe manieren om afasie te evalueren en te behandelen, evenals om de functie van de hersenen verder te begrijpen. Beeldvormingstechnieken voor de hersenen helpen om de hersenfunctie te bepalen, de ernst van de hersenbeschadiging vast te stellen en de ernst van de afasie te voorspellen. Deze procedures omvatten PET (positron emissie tomografie), CT (computertomografie), en MRI (magnetische resonantie beeldvorming), alsmede de nieuwe functionele magnetische resonantie (fMRI), die gebieden van de hersenen identificeert die worden gebruikt tijdens activiteiten zoals spreken of luisteren. Grondige tests van het taalvermogen van personen met de verschillende afasiesyndromen dragen bij tot het ontwerpen van doeltreffende behandelingsstrategieën. Ook het gebruik van computers bij de behandeling van afasie wordt bestudeerd. Veelbelovende nieuwe geneesmiddelen die kort na sommige typen beroerten worden toegediend, worden onderzocht als manieren om de ernst van afasie te verminderen.