Neurowetenschappers hebben ontdekt dat het lezen van een roman de hersenfunctie op verschillende niveaus kan verbeteren. De recente studie naar de voordelen van het lezen van fictie voor de hersenen is uitgevoerd aan de Emory University. De studie getiteld, “Short- and Long-Term Effects of a Novel on Connectivity in the Brain,” werd onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Brain Connectivity.
De onderzoekers ontdekten dat verdiept raken in een roman de connectiviteit in de hersenen verbetert en de hersenfunctie verbetert. Interessant genoeg bleek het lezen van fictie het vermogen van de lezer te verbeteren om zich in de schoenen van een ander te verplaatsen en de verbeelding te gebruiken op een manier die vergelijkbaar is met het visualiseren van een spiergeheugen in sport.
De hedendaagse leesgewoonten blijven zich ontwikkelen in een digitaal tijdperk. De statistieken lopen uiteen over hoeveel mensen dit decennium precies romans lezen in vergelijking met de afgelopen decennia. Er is een duidelijke tendens dat algemene lezers meer fictie dan non-fictie boeken kopen – en feiten, nieuws en uitgekristalliseerde kennis van het internet halen. In 2012 waren slechts vier van de top 20 boeken non-fictie titels.
“Mensen zijn geïnteresseerd in ontsnapping,” zegt Carol Fitzgerald van het Book Report Network. “In een aantal pagina’s opent het verhaal, ontwikkelt het zich en sluit het af, en veel van wat er vandaag de dag in de wereld gebeurt, is niet op die manier. Je hebt deze ingekapselde ontsnapping waarvan je kunt genieten.”
Wanneer was de laatste keer dat je een goede roman las?
Ben jij iemand die graag romans leest? Verrassend genoeg zal 42% van de afgestudeerden nooit meer een boek lezen na het afstuderen aan de universiteit. Een onderzoek uit 2012 van het “Pew Internet and American Life Project” wees uit dat mensen die graag fictie lezen gedreven worden door persoonlijke verrijking en beschreef wat ze leuk vonden aan lezen door dingen te zeggen als: “Ik hou ervan om blootgesteld te worden aan ideeën en om zoveel tijden, plaatsen en gebeurtenissen te kunnen ervaren.” Iemand anders zei: “Ik zie het als een stimulans voor de geest, en het is ontspannend”. Anderen vonden het leuk om plaatsvervangend door een personage te leven en een ander “geestelijk leven” te hebben.
Volgens het onderzoek is lezen een lifestyle keuze die ook wordt gedreven door de wens om los te komen van een constante stroom van visuele informatie. Lezers zeiden dingen als: “Het is beter voor mij om me dingen in mijn hoofd voor te stellen dan ze op TV te bekijken … Het is een alternatief voor TV dat TV elke keer verslaat … Lezen is beter dan alles wat elektronisch is.” Een respondent verwoordde het algemene sentiment van fervente fictielezers met de woorden: “Ik vind het heerlijk om buiten mezelf te kunnen treden.”
Een van de voordelen van het buiten jezelf treden door je via een roman in iemand anders te verplaatsen, is dat het de theory of mind verbetert. Als vader van een 6-jarig kind besef ik dat het verbeeldingskracht en cognitieve voordelen heeft als kinderen zich verliezen in een goed verhaal en leren zich in te leven in een fictief personage. Hoewel veel mensen nog steeds fictie lezen, bevestigt deze nieuwe studie dat mensen van alle leeftijden moeten worden aangemoedigd om meer leestijd te nemen en tegelijkertijd te streven naar minder tv-tijd.
Het gemiddelde Amerikaanse huis heeft 2,86 tv-toestellen, dat is ongeveer 18% hoger dan in het jaar 2000 (2,43 toestellen per huis), en 43% hoger dan in 1990 (2,0 toestellen). In Amerika zijn er momenteel meer televisietoestellen per huis dan mensen. Gemiddeld kijken kinderen onder de 8 jaar meer dan 90 minuten per dag naar televisie of dvd’s.
Bijna 33% van de Amerikaanse kinderen woont in een huishouden waar de televisie de hele of het grootste deel van de tijd aan staat. Kinderen in de leeftijd van 8-18 jaar kijken gemiddeld drie uur per dag televisie. Gemiddeld 61% van de kinderen onder de 2 jaar gebruikt een of andere vorm van schermtechnologie en 43% kijkt elke dag televisie. Dit vind ik verontrustend.
Eén van de problemen van televisiekijken is dat het de theory of mind vermindert. Theorie van de geest (vaak afgekort tot “ToM”) is het vermogen om mentale toestanden – overtuigingen, bedoelingen, verlangens, voorwendselen, kennis, enzovoort – aan zichzelf en anderen toe te schrijven en te begrijpen dat anderen overtuigingen, verlangens en bedoelingen hebben die verschillen van die van jezelf.
Televisie is helaas het minst interactief van alle nieuwe media en het is het meest waarschijnlijk dat het de theorie van de geest vermindert. Een paper getiteld “The Relation Between Television Exposure and Theory of Mind Among Preschoolers” werd in november 2013 gepubliceerd in het Journal of Communication. De onderzoekers ontdekten dat kleuters die een tv in hun slaapkamer hebben en worden blootgesteld aan meer achtergrond-tv een zwakker begrip hebben van de overtuigingen en verlangens van andere mensen, en een verminderde cognitieve ontwikkeling.
Lezen verbetert de hersenconnectiviteit
De veranderingen veroorzaakt door het lezen van een roman werden geregistreerd in de linker temporale cortex, een gebied van de hersenen dat wordt geassocieerd met ontvankelijkheid voor taal, evenals het primaire sensorimotorische gebied van de hersenen. Neuronen van dit gebied zijn in verband gebracht met het misleiden van de geest in het denken dat het iets doet wat het niet doet, een fenomeen dat bekend staat als geaarde of belichaamde cognitie.
Een voorbeeld van belichaamde cognitie is vergelijkbaar met visualisatie bij sport – alleen al denken aan basketbal spelen kan de neuronen activeren die in verband worden gebracht met de fysieke handeling van het basketballen.
“De neurale veranderingen die we vonden in verband met fysieke sensatie en bewegingssystemen suggereren dat het lezen van een roman je in het lichaam van de hoofdpersoon kan verplaatsen,” zegt neurowetenschapper professor Gregory S. Berns, hoofdauteur van het onderzoek. Het vermogen om je in iemand anders te verplaatsen verbetert de theorie van de geest.
“Verhalen geven vorm aan ons leven en helpen in sommige gevallen een persoon te definiëren,” zei Dr. Berns, directeur van Emory University’s Center for Neuropolicy in Atlanta. Hij voegde daaraan toe: “We willen begrijpen hoe verhalen in je hersenen terechtkomen, en wat ze ermee doen.”
Het vertelaspect van een roman is een veelzijdige vorm van communicatie waarbij een breed scala aan hersengebieden wordt aangesproken. Hoewel verschillende linguïstische en literaire theorieën beschrijven wat een verhaal is, is neurobiologisch onderzoek net begonnen met het identificeren van de hersennetwerken die actief zijn bij het verwerken van verhalen.
Om een tijdsbestek te bepalen van welke connectiviteit in de hersenen het langst aanhield, maten de onderzoekers veranderingen in rusttoestand connectiviteit voor en na het lezen van een roman. De onderzoekers verkozen een roman boven een kort verhaal omdat de lengte en diepgang van de roman hen in staat zou stellen om een reeks herhaalde engagementen met geassocieerde, unieke stimuli (delen van de roman) in een bredere, gecontroleerde stimuluscontext te plaatsen die tussen verschillende perioden in een hersenscan kon worden geconsumeerd.
De onderzoekers namen fMRI-scans van de hersenen van 21 bachelorstudenten terwijl ze rustten. Vervolgens werd de studenten gevraagd om gedurende negen nachten delen van de thrillerroman “Pompeii” van Robert Harris uit 2003 te lezen. De hersenen van de studenten werden elke ochtend na de nachtelijke leesopdracht gescand, en vervolgens opnieuw dagelijks gedurende vijf dagen nadat ze het boek uit hadden.
Conclusie: Lezen verbetert belichaamde cognitie en theory of mind
De scans toonden een verhoogde connectiviteit in de hersenen van de studenten op de ochtenden na de leesopdrachten. De gebieden met verhoogde connectiviteit omvatten de linker temporale cortex van de studenten, een gebied van de hersenen dat wordt geassocieerd met taalbegrip, evenals in de centrale sulcus van de hersenen, die wordt geassocieerd met gewaarwordingen en beweging.
“De anterior (voorste) bank van de sulcus bevat neuronen die beweging van delen van het lichaam controleren,” merkte Berns op. Hij voegt eraan toe: “De achterste bank bevat neuronen die zintuiglijke input ontvangen van de lichaamsdelen. Verbeterde connectiviteit hier was een verrassende bevinding, maar het impliceert dat, misschien, de handeling van het lezen de lezer in het lichaam van de hoofdpersoon plaatst.”
Het vermogen om jezelf in de schoenen van iemand anders te plaatsen door belichaamde cognitie is de sleutel tot het verbeteren van de theorie van de geest en ook het vermogen om medelevend te zijn. Hoewel deze studie deze conclusies niet direct trekt, lijkt het een kwestie van gezond verstand dat als we onze kinderen aanmoedigen om te lezen – in plaats van af te stemmen op de televisie – de theory of mind en het vermogen om medelevend te zijn met het lijden van een ander zullen verbeteren.
Het lezen van een goede roman laat je verbeelding de vrije loop. Romans stellen je in staat je dagelijkse beslommeringen te vergeten en je mee te voeren naar een fantasiewereld die werkelijkheid wordt in je geestesoog. Zelden is de verfilming van een boek zo goed als de oorspronkelijke roman. Zelfs de meest geavanceerde special effects zullen altijd achterblijven bij de visuele kracht van je eigen verbeelding.
Berns concludeert: “Op zijn minst kunnen we zeggen dat het lezen van verhalen – vooral die met een sterke verhaallijn – de hersennetwerken voor minstens een paar dagen herconfigureert. Het laat zien hoe verhalen ons kunnen bijblijven. Dit kan diepgaande implicaties hebben voor kinderen en de rol van lezen bij de vorming van hun hersenen.”
Het vinden van een goede roman kan moeilijk zijn. Over het algemeen maak ik maar een derde af van de boeken waaraan ik begin. Goodreads heeft aan het eind van het jaar een ‘Best Fiction of 2013’ lezersverkiezing gehouden, met een aantal geweldige suggesties voor romans die je misschien leuk vindt.
Als je meer over dit onderwerp wilt lezen, bekijk dan mijn Psychology Today-blogs:
- “Nog een reden om de stekker uit je televisie te trekken”
- “Hoe helpt dagdromen bij het vormen van langetermijnherinneringen?”
- “The Neuroscience of Imagination”
- “Childhood Creativity Leads to Innovation in Adulthood”
- “Too Much Crystallized Thinking Lowers Fluid Intelligence”
- “Primitive Brain Area Linked to Human Intelligence”
Volg me op Twitter @ckbergland voor updates over The Athlete’s Way blog posts.