Heading

love &vriendschap

Worstelt u met relatieproblemen? De oorzaak kan liggen in de hechtingsstijl die je als baby hebt ontwikkeld met je primaire verzorger. Hier leest u hoe u onzekere hechting herkent en sterkere, gezondere banden opbouwt.

Wat is hechting?

Aanhankelijkheid, of de hechtingsband, is de emotionele band die u als zuigeling hebt gevormd met uw primaire verzorger – waarschijnlijk uw moeder. Volgens de hechtingstheorie, ontwikkeld door de Britse psychiater John Bowlby en de Amerikaanse psychologe Mary Ainsworth, bepaalt de kwaliteit van de hechting die u tijdens deze eerste relatie hebt ervaren, vaak hoe goed u zich tot andere mensen verhoudt en hoe u uw leven lang op intimiteit reageert.

Als uw primaire verzorger u als zuigeling een veilig en begrepen gevoel gaf, als hij of zij op uw kreten kon reageren en uw veranderende fysieke en emotionele behoeften nauwkeurig kon interpreteren, dan hebt u waarschijnlijk een succesvolle, veilige hechting ontwikkeld. Als volwassene vertaalt zich dat meestal in zelfvertrouwen, vertrouwen en hoop, met een vermogen om conflicten op een gezonde manier te hanteren, te reageren op intimiteit en te navigeren door de ups en downs van romantische relaties.

Als je verwarrende, angstaanjagende of inconsistente emotionele communicatie hebt ervaren tijdens je babytijd, als je verzorger niet in staat was om je consequent te troosten of te reageren op je behoeften, dan is de kans groter dat je een onsuccesvolle of onveilige gehechtheid hebt ervaren. Zuigelingen met een onzekere gehechtheid groeien vaak op tot volwassenen die moeite hebben om hun eigen emoties en de gevoelens van anderen te begrijpen, waardoor hun vermogen om stabiele relaties op te bouwen of te onderhouden wordt beperkt. Ze kunnen het moeilijk vinden om contact te maken met anderen, terugschrikken voor intimiteit, of te aanhankelijk, angstig of angstig zijn in een relatie.

Natuurlijk kunnen ervaringen die plaatsvinden tussen babytijd en volwassenheid ook invloed hebben op en vorm geven aan onze relaties. Het kinderbrein wordt echter zo diepgaand beïnvloed door de hechtingsband, dat inzicht in je hechtingsstijl belangrijke aanwijzingen kan geven over waarom je problemen hebt in je volwassen relaties. Misschien gedraagt u zich op raadselachtige of zelfdestructieve manieren wanneer u in een hechte relatie bent? Misschien maakt u keer op keer dezelfde fouten? Of misschien heeft u in de eerste plaats moeite om zinvolle relaties aan te gaan?

Wat uw specifieke relatieproblemen ook zijn, het is belangrijk om te weten dat uw hersenen uw leven lang in staat zijn te veranderen. Door uw hechtingsstijl te identificeren, kunt u leren uw onzekerheden aan te pakken, een veiliger manier van omgaan met anderen te ontwikkelen en sterkere, gezondere en bevredigendere relaties op te bouwen.

Achthechtingsstijlen en hoe ze volwassen relaties vormgeven

Achthechtingsstijlen of -types worden gekarakteriseerd door het gedrag dat binnen een relatie wordt vertoond, vooral wanneer die relatie wordt bedreigd. Iemand met een veilige hechtingsstijl kan bijvoorbeeld zijn gevoelens openlijk delen en steun zoeken wanneer hij geconfronteerd wordt met relatieproblemen. Degenen met een onveilige hechtingsstijl daarentegen, kunnen de neiging hebben om behoeftig of aanhankelijk te worden in hun naaste relaties, zich egoïstisch of manipulatief te gedragen wanneer ze zich kwetsbaar voelen, of intimiteit gewoon helemaal uit de weg gaan.

Inzicht in hoe uw hechtingsstijl uw intieme relaties vormt en beïnvloedt, kan u helpen uw eigen gedrag te begrijpen, hoe u uw partner ziet, en hoe u reageert op intimiteit. Het identificeren van deze patronen kan u dan helpen te verduidelijken wat u nodig hebt in een relatie en de beste manier om problemen te overwinnen.

Hoewel hechtingsstijlen grotendeels gevormd worden door de band tussen zuigeling en primaire verzorger, vooral tijdens het eerste jaar, is het belangrijk op te merken dat de sterkte van de gehechtheid niet uitsluitend gebaseerd is op de mate van ouderlijke liefde of de kwaliteit van de zorg die een zuigeling ontvangt. De hechting is eerder gebaseerd op de non-verbale emotionele communicatie tussen verzorger en zuigeling.

Een zuigeling communiceert zijn gevoelens door non-verbale signalen uit te zenden, zoals huilen, koeren, of later wijzen en glimlachen. Op zijn beurt leest en interpreteert de verzorger deze signalen en reageert op de behoefte van het kind aan voedsel, troost of genegenheid. Wanneer deze non-verbale communicatie succesvol is, ontwikkelt zich een veilige hechting.

Het succes van de hechting wordt niet beïnvloed door sociaaleconomische factoren zoals rijkdom, opleiding, etniciteit of cultuur. Het hebben van een onzekere hechtingsstijl als volwassene is ook geen reden om al je relatieproblemen aan je ouder toe te schrijven. Je persoonlijkheid en de ervaringen tijdens je kindertijd, adolescentie en volwassen leven kunnen ook een rol spelen bij het vormgeven van je hechtingsstijl.

Typen gehechtheid

Naast het categoriseren van gehechtheid als veilig of onveilig, zijn er subsets van onveilige gehechtheid die ons vier belangrijke gehechtheidsstijlen geven:

• Veilige gehechtheid
• Ambivalente (of angstig-gepreoccupeerde) gehechtheid
• Avoidant-dismissieve gehechtheid
• Gedesorganiseerde gehechtheid

Veilige gehechtheidsstijl: hoe ziet het eruit

Empathiek en in staat om de juiste grenzen te stellen, voelen mensen met een veilige gehechtheid zich meestal veilig, stabiel en meer tevreden in hun hechte relaties. Hoewel ze niet bang zijn om alleen te zijn, gedijen ze meestal goed in hechte, betekenisvolle relaties.

Hoe veilige hechtingsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt

Het hebben van een veilige hechtingsstijl betekent niet dat je perfect bent of dat je geen relatieproblemen ervaart. Maar je voelt je waarschijnlijk veilig genoeg om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen fouten en tekortkomingen, en je bent bereid om hulp en steun te zoeken als je die nodig hebt.

• Je waardeert je eigenwaarde en je bent in staat om jezelf te zijn in een intieme relatie. Je voelt je op je gemak bij het uiten van je gevoelens, verwachtingen en behoeften.
• Je vindt voldoening in het samenzijn met anderen, zoekt openlijk steun en troost bij je partner, maar wordt niet overbezorgd als jullie tweeën uit elkaar zijn.
• Je bent net zo blij dat je partner op je kan vertrouwen voor steun.
• Je bent in staat om je emotionele balans te bewaren en zoekt gezonde manieren om conflicten in een hechte relatie te beheersen.
• Wanneer u geconfronteerd wordt met teleurstelling, tegenslag en ongeluk in uw relaties en andere delen van uw leven, bent u veerkrachtig genoeg om terug te veren.

Primary caregiver relationship

Als iemand met een veilige hechtingsstijl was uw primaire verzorger waarschijnlijk in staat om betrokken te blijven bij u als baby en effectief met hun eigen stress om te gaan, evenals u te kalmeren en te sussen wanneer u overstuur was. Ze gaven je een veilig gevoel, communiceerden via emoties en reageerden regelmatig op je veranderende behoeften, waardoor je zenuwstelsel “veilig gehecht” kon raken.

Natuurlijk is geen enkele ouder of verzorger perfect en kan niemand 24 uur per dag volledig aanwezig en attent zijn voor een zuigeling. Sterker nog, dat is niet nodig om een veilige hechting bij een kind tot stand te brengen. Maar als je verzorger je non-verbale signalen miste, is het waarschijnlijk dat hij of zij bleef proberen uit te vinden wat jij nodig had, waardoor het veilige hechtingsproces op gang bleef.

De sterke basis van een veilige hechtingsband stelde je als kind in staat om zelfverzekerd te zijn, vertrouwen te hebben, hoopvol te zijn en je op je gemak te voelen bij conflicten.

Ambivalente of angstig-voorbezeten hechtingsstijl

Mensen met een ambivalente hechtingsstijl (ook wel “angstig-voorbezorgd”, “ambivalent-angstig”, of gewoon “angstige gehechtheid” genoemd) hebben de neiging om overmatig behoeftig te zijn. Zoals de labels suggereren, zijn mensen met deze hechtingsstijl vaak angstig en onzeker, met een gebrek aan eigenwaarde. Ze hunkeren naar emotionele intimiteit, maar zijn bang dat anderen niet bij hen willen zijn.

Hoe ambivalente hechtingsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt

Als u een ambivalente of angstige hechtingsstijl heeft, schaamt u zich misschien voor het feit dat u te aanhankelijk bent of uw constante behoefte aan liefde en aandacht. Of je kunt je afgemat voelen door angst en bezorgdheid of je partner wel echt van je houdt.

• Je wilt een relatie en verlangt naar gevoelens van nabijheid en intimiteit met een significante andere, maar je hebt moeite om het gevoel te hebben dat je je partner kunt vertrouwen of er volledig op kunt vertrouwen.
• Het hebben van een intieme relatie heeft de neiging om je leven over te nemen en je raakt overmatig gefixeerd op de andere persoon.
• Je kunt het moeilijk vinden om grenzen in acht te nemen en de ruimte tussen jullie als een bedreiging zien, iets wat paniek, woede of angst kan uitlokken dat je partner je niet meer wil.
• Veel van je gevoel van eigenwaarde berust op hoe je het gevoel hebt dat je in de relatie wordt behandeld en je hebt de neiging om overdreven te reageren op elke waargenomen bedreiging van de relatie.
• Je voelt je angstig of jaloers als je niet bij je partner bent en kunt schuldgevoelens, controlegedrag of andere manipulatieve tactieken gebruiken om hem of haar dichtbij te houden.
• Je hebt voortdurend behoefte aan geruststelling en veel aandacht van je partner.
• Anderen kunnen je bekritiseren omdat je te behoeftig of plakkerig bent en je kunt moeite hebben om hechte relaties te onderhouden.

Relatie met de primaire verzorger

Het is waarschijnlijk dat je ouder of primaire verzorger inconsistent was in hun opvoedingsstijl, soms betrokken en ontvankelijk voor jouw behoeften als zuigeling, andere keren niet beschikbaar of afgeleid. Deze inconsistentie kan u een angstig en onzeker gevoel hebben gegeven over de vraag of aan uw behoeften in deze “eerste” relatie zou worden voldaan, en zo een model hebben gevormd voor uw gedrag in latere relaties.

Avoidant-dismissive attachment style

Volwassenen met een avoidant-dismissive insecure attachment style zijn het tegenovergestelde van degenen die ambivalent of anxious-preoccupied zijn. In plaats van te hunkeren naar intimiteit, zijn ze zo op hun hoede voor nabijheid dat ze emotionele verbinding met anderen proberen te vermijden.

Hoe de vermijdende hechtingsstijl de relaties tussen volwassenen beïnvloedt

Als iemand met een vermijdende-dismissieve hechtingsstijl vindt u het moeilijk om emotionele intimiteit te verdragen. U hecht zoveel waarde aan uw onafhankelijkheid en vrijheid dat u zich ongemakkelijk kunt voelen bij, of zelfs verstikt kunt raken door, intimiteit en nabijheid in een romantische relatie.

• U bent een onafhankelijk persoon, tevreden met voor uzelf te zorgen en hebt niet het gevoel dat u anderen nodig hebt.
• Hoe meer iemand probeert dicht bij je te komen of hoe behoeftiger een partner wordt, hoe meer je de neiging hebt je terug te trekken.
• Je voelt je ongemakkelijk bij je emoties en partners beschuldigen je er vaak van dat je afstandelijk en afgesloten bent, star en onverdraagzaam. Als tegenprestatie beschuldig je hen ervan te behoeftig te zijn.
• Je bent geneigd de gevoelens van je partner te minimaliseren of te negeren, geheimen voor hen te bewaren, affaires aan te gaan en zelfs relaties te beëindigen om je gevoel van vrijheid terug te krijgen.
• Je geeft de voorkeur aan vluchtige relaties boven langdurige intieme relaties, of je zoekt partners die net zo onafhankelijk zijn, die emotioneel afstand bewaren.
• Hoewel je misschien denkt dat je geen behoefte hebt aan hechte relaties of intimiteit, is de waarheid dat we dat allemaal hebben. Mensen zijn hardwired voor verbinding en diep van binnen wil zelfs iemand met een vermijdend-dismissieve hechtingsstijl een hechte betekenisvolle relatie – als ze hun diepgewortelde angsten voor intimiteit maar konden overwinnen.

Primary caregiver relationship

Een vermijdend-dismissieve hechtingsstijl komt vaak voort uit een ouder die onbeschikbaar of afwijzend was tijdens je kindertijd. Omdat uw behoeften nooit regelmatig of voorspelbaar werden vervuld door uw verzorger, werd u gedwongen om emotioneel afstand te nemen en te proberen om uzelf te kalmeren. Dit legde de basis voor het vermijden van intimiteit en het verlangen naar onafhankelijkheid in uw latere leven, zelfs als die onafhankelijkheid en het gebrek aan intimiteit zelf leed veroorzaakt.

Gedeïsoleerde/gedesoriënteerde gehechtheidsstijl

Gedesorganiseerde/gedesoriënteerde gehechtheid, ook wel angstig-vermijdende gehechtheid genoemd, komt voort uit intense angst, vaak als gevolg van jeugdtrauma’s, verwaarlozing of misbruik. Volwassenen met deze onzekere gehechtheidsstijl hebben vaak het gevoel dat ze geen liefde of nabijheid in een relatie verdienen.

Hoe ongeorganiseerde gehechtheidsstijl relaties met volwassenen beïnvloedt

Als je een ongeorganiseerde gehechtheidsstijl hebt, heb je waarschijnlijk nooit geleerd om je emoties zelf te kalmeren, dus zowel relaties als de wereld om je heen kunnen beangstigend en onveilig aanvoelen. Als je als kind misbruik hebt meegemaakt, probeer je als volwassene misschien dezelfde misbruikpatronen te herhalen.

• Je vindt intieme relaties waarschijnlijk verwarrend en verontrustend, vaak schommelend tussen emotionele uitersten van liefde en haat voor een partner.
• Je kunt ongevoelig zijn voor je partner, egoïstisch, controlerend en wantrouwend, wat kan leiden tot explosief of zelfs mishandelend gedrag. En je kunt net zo hard voor jezelf zijn als voor anderen.
• Je kunt antisociale of negatieve gedragspatronen vertonen, alcohol of drugs misbruiken, of geneigd zijn tot agressie of geweld.
• Anderen kunnen wanhopig worden van je weigering om verantwoordelijkheid te nemen voor je daden.
• Terwijl je hunkert naar de zekerheid en veiligheid van een zinvolle, intieme relatie, voel je je ook onwaardig voor liefde en doodsbang om weer gekwetst te worden.
• Uw jeugd kan zijn gevormd door misbruik, verwaarlozing of trauma.

Primary caregiver relationship

Als je primaire verzorger zelf te maken had met een onopgelost trauma, kan dat leiden tot de intense angst die gepaard gaat met een gedesorganiseerde/desoriënteerde hechtingsstijl. Vaak was de ouder zowel een bron van angst als van troost voor jou als zuigeling, wat de verwarring en desoriëntatie veroorzaakt die je nu voelt over relaties. In andere gevallen heeft de ouder je behoeften als kind genegeerd of over het hoofd gezien, of was hun grillige, chaotische gedrag beangstigend of traumatiserend voor je.

Oorzaken van onzekere gehechtheid

Er zijn veel redenen waarom zelfs een liefhebbende, gewetensvolle ouder er niet in slaagt een veilige hechtingsband met een zuigeling te creëren. De oorzaken van uw onzekere gehechtheid kunnen zijn:

Een jonge of onervaren moeder, die niet over de nodige opvoedingsvaardigheden beschikt.

Uw verzorger heeft een depressie doorgemaakt, bijvoorbeeld door isolement, gebrek aan sociale steun of hormonale problemen, waardoor hij of zij zich uit de verzorgende rol heeft teruggetrokken.

De verslaving van uw primaire verzorger aan alcohol of andere drugs verminderde zijn of haar vermogen om uw fysieke of emotionele behoeften nauwkeurig te interpreteren of erop te reageren.

Traumatische ervaringen, zoals een ernstige ziekte of ongeluk waardoor het hechtingsproces werd onderbroken.

Physieke verwaarlozing, zoals slechte voeding, onvoldoende lichaamsbeweging, of verwaarlozing van medische kwesties.

Emotionele verwaarlozing of mishandeling. Uw verzorger besteedde bijvoorbeeld weinig aandacht aan u als kind, deed nauwelijks moeite om uw gevoelens te begrijpen, of maakte zich schuldig aan verbaal geweld.

Physiek of seksueel misbruik, of het nu gaat om lichamelijk letsel of verkrachting.

Scheiding van uw primaire verzorger door ziekte, overlijden, scheiding of adoptie.

Inconsistentie in de primaire verzorger. U had te maken met een opeenvolging van kindermeisjes of medewerkers van kinderdagverblijven, bijvoorbeeld.

Veelvuldige verhuizingen of plaatsingen. U veranderde bijvoorbeeld voortdurend van omgeving doordat u uw eerste jaren in weeshuizen doorbracht of van pleeggezin naar pleeggezin verhuisde.

Hulp bij onzekere gehechtheid

Als u bij uzelf of bij uw romantische partner een onzekere hechtingsstijl herkent, is het belangrijk te weten dat u zich er niet bij hoeft neer te leggen dat u uw leven lang dezelfde houdingen, verwachtingen of gedragspatronen blijft vertonen. Het is mogelijk om te veranderen en je kunt als volwassene een veiligere hechtingsstijl ontwikkelen.

Therapie kan van onschatbare waarde zijn, of het nu een-op-een is met een therapeut of met je huidige partner in relatietherapie. Een therapeut met ervaring in de hechtingstheorie kan u helpen uw emotionele ervaringen uit het verleden te begrijpen en veiliger te worden, hetzij alleen of als stel.

Als u geen toegang hebt tot een geschikte therapie, zijn er nog steeds veel dingen die u op eigen houtje kunt doen om een veiligere hechtingsstijl op te bouwen. Leer om te beginnen alles wat je kunt over je onzekere hechtingsstijl. Hoe meer je begrijpt, hoe beter je in staat zult zijn om de reflexieve houdingen en gedragingen van onveilige gehechtheid die kunnen bijdragen aan je relatieproblemen te herkennen en te corrigeren.

De volgende tips kunnen u ook helpen bij de overgang naar een veiliger gehechtheidsstijl:

Verbeter uw non-verbale communicatievaardigheden

Een van de belangrijkste lessen uit de gehechtheidstheorie is dat volwassen relaties, net als de eerste relatie die u hebt met uw primaire verzorger, voor hun succes afhankelijk zijn van non-verbale vormen van communicatie.

Zelfs al ben je je er misschien niet van bewust, als je met anderen omgaat, geef en ontvang je voortdurend woordloze signalen via de gebaren die je maakt, je houding, hoeveel oogcontact je maakt en dergelijke. Deze non-verbale signalen geven sterke signalen af over wat u werkelijk voelt.

Op elke leeftijd kan het ontwikkelen van hoe goed u non-verbaal leest, interpreteert en communiceert, helpen uw relaties met andere mensen te verbeteren en te verdiepen. Je kunt leren deze vaardigheden te verbeteren door aanwezig te zijn in het moment, te leren omgaan met stress en je emotionele bewustzijn te ontwikkelen.

Boost je emotionele intelligentie

Emotionele intelligentie (ook bekend als emotioneel quotiënt of EQ) is het vermogen om je eigen emoties te begrijpen, te gebruiken en te beheren op positieve manieren om je in te leven in je partner, effectiever te communiceren en op een gezondere manier om te gaan met conflicten.

Het opbouwen van emotionele intelligentie kan niet alleen helpen om beter te lezen en gebruik te maken van non-verbale communicatie, maar kan ook helpen om een romantische relatie te versterken. Door je emoties te begrijpen en te beheersen, ben je beter in staat je behoeften en gevoelens aan je partner uit te drukken en te begrijpen hoe je partner zich echt voelt.

Ontwikkel relaties met mensen die veilig gehecht zijn

Een relatie hebben met iemand die ook een onzekere hechtingsstijl heeft, kan leiden tot een relatie die in het beste geval niet synchroon loopt, in het slechtste geval rotsachtig, verwarrend of zelfs pijnlijk is. Terwijl je als stel samen door je onzekerheden heen kunt werken, kan het als je single bent helpen om op zoek te gaan naar een partner met een veilige hechtingsstijl om je te helpen je negatieve denk- en gedragspatronen achter je te laten.

Een sterke, ondersteunende relatie met iemand die je geliefd laat voelen, kan een belangrijke rol spelen bij het opbouwen van je gevoel van veiligheid. De schattingen lopen uiteen, maar uit onderzoek blijkt dat 50 tot 60 procent van de mensen een veilige hechtingsstijl heeft, dus de kans is groot dat je een romantische partner vindt die je kan helpen je onzekerheden te overwinnen. Op dezelfde manier kan het ontwikkelen van sterke vriendschappen met deze individuen u ook helpen nieuwe gedragspatronen te herkennen en over te nemen.

Oplossen van jeugdtrauma

Zoals hierboven besproken, kan het ervaren van trauma als zuigeling of jong kind het hechtings- en bindingsproces onderbreken. Jeugdtrauma’s kunnen het gevolg zijn van alles wat je gevoel van veiligheid aantast, zoals een onveilige of onstabiele thuissituatie, scheiding van je primaire verzorger, ernstige ziekte, verwaarlozing of misbruik. Wanneer je jeugdtrauma’s niet hebt opgelost, kunnen gevoelens van onveiligheid, angst en hulpeloosheid voortduren tot in je volwassenheid.

Zelfs als je trauma vele jaren geleden is gebeurd, zijn er stappen die je kunt nemen om de pijn te overwinnen, je emotionele balans te hervinden, en te leren om weer vertrouwen te hebben en je te verbinden in relaties.