De “antizwaartekracht-loopband” is oorspronkelijk uitgevonden door Robert Whalen, een biomechanisch onderzoeker van NASA Ames Research Center, in de jaren negentig.
Whalen wist dat astronauten in het internationale ruimtestation elke dag urenlang moeten trainen om het verlies van botmassa en spieren in microzwaartekracht tegen te gaan. Maar de loopband in het ISS heeft altijd veel te wensen overgelaten. In plaats van zwaartekracht gebruikt hij riemen rond de schouders en heupen om de astronaut aan de loopband te verankeren. Het bungeesysteem bootst niet goed de kracht na die hardlopers hier op aarde ondervinden. En om het nog erger te maken, het is behoorlijk oncomfortabel om in te rennen. Astronaut Sunita Williams, die de eerste was die de Boston Marathon in de ruimte liep, beschreef haar ervaring in een NASA persbericht: “Tijdens de marathon werd mijn voet soms gevoelloos en tintelde door de druk van de riemen op mijn heup. Ook moest ik moleskin gebruiken waar het harnas mijn nek rauw schuurde.”
Whalen ontwierp een loopband die astronauten op een meer natuurlijke manier zou laten lopen. Het ontwerp, gepatenteerd in 1992, omsluit een loopband en het onderlichaam van de astronaut in een luchtdichte kamer. Het verlagen van de luchtdruk in de kamer duwt de astronaut naar beneden en simuleert zo de zwaartekracht. Terwijl Williams op de oude loopband van het ISS kon lopen met ongeveer 60 procent van haar gewicht op aarde, zou Whalen’s loopband haar hebben laten trainen met haar normale gewicht op aarde. Dat is belangrijk om de spieren en botten gezond te houden voor als astronauten weer thuis zijn.
Maar Whalen’s idee is nooit van de grond gekomen. In 2005 werd de technologie in licentie gegeven aan een bedrijf genaamd AlterG, dat de term “anti-zwaartekracht loopband” lijkt te hebben bedacht. In plaats van gewicht toe te voegen aan astronauten in de ruimte, gebruikt AlterG de technologie om het gewicht te verlichten van revalidatiepatiënten die herstellen van been- en voetblessures.
AlterG’s product ziet eruit als een springkussen voor je onderlichaam. Om het te gebruiken, trek je een strakke neopreen short aan. Aan het broekje zit een soort rokje vast, en het rokje is gevoerd met ritstandjes. Je stapt op de loopband, in een gat in de plastic behuizing, en ritst jezelf vast, zodat je vanaf je middel in een luchtdichte plastic zak zit. Terwijl je daar staat, meet de loopband je gewicht en vertel je hem hoe intensief je je training wilt laten zijn. De machine maakt gebruik van “gewichtsverminderingstechnologie” om u tot 80 procent lichter te laten voelen – dus als u 100 kilo weegt, kunt u zich op de loopband wel 20 kilo lichter voelen. De termen “antizwaartekracht” en “gewichtloze technologie” zijn enthousiaste omschrijvingen voor wat de machine eigenlijk doet, namelijk de plastic zak rond je onderlichaam opblazen om je van het oppervlak van de loopband te tillen.
Ondanks zijn misschien overhypte naam, lijkt de antizwaartekrachtloopband goede dingen te doen in fysiotherapieklinieken, omdat het patiënten in staat stelt te oefenen zonder een blessure te verergeren. Hier volgt een lovende recensie van NASA over de antizwaartekracht-loopband:
Professionele en hogeschoolsportteams in de Verenigde Staten gebruiken de AlterG-loopband in hun trainingsfaciliteiten. Gewonde soldaten lopen en rennen met de hulp van de technologie in militaire ziekenhuizen en revalidatiecentra. Senioren krijgen essentiële lichaamsbeweging door de ondersteuning die het apparaat biedt, evenals mensen met bariatrische gewichtsproblemen die normaal gesproken hun eigen gewicht niet kunnen dragen. De loopband is ook een beproefde optie voor neurologische toepassingen, waaronder het helpen van patiënten bij het opnieuw aanleren van een goede balans en loopvaardigheid en de overgang naar zelfstandig bewegen na traumatisch hersenletsel.
Een aantal collegiaal getoetste studies wijst er ook op dat het mensen helpt om weer op de been te komen.
Een echte antizwaartekrachtmachine – een die niet door de zwaartekracht wordt beïnvloed – zou natuurlijk nog veel spannender toepassingen hebben, met name in de ruimtevaart. Helaas werken die machines voorlopig alleen in sciencefiction.