Gedragstherapie is de theorie of leerstelling dat de psychologie van mensen of dieren alleen nauwkeurig kan worden bestudeerd door het onderzoeken en analyseren van objectief waarneembare en kwantificeerbare gedragsgebeurtenissen, in tegenstelling tot subjectieve mentale toestanden. Een hondenbehandelaar die een gedragsaanpak hanteert, werkt, ongeacht zijn titel, meestal één-op-één met een hond en zijn eigenaar. Dit kan gebeuren in het huis van de hond, het kantoor van de behandelaar of de plaats waar de hond gedragsproblemen vertoont of een verscheidenheid van deze locaties voor verschillende sessies tijdens de behandeltijd. Door de hond in zijn omgeving te observeren en de eigenaar vakkundig te interviewen, creëert de gedragsdeskundige een werkhypothese over wat het gedrag motiveert, en dus in stand houdt. Kantoorgebonden gedragstherapeuten kunnen in het nadeel zijn als het gaat om het beoordelen van gedragsverandering, omdat de hond zich op verschillende locaties heel verschillend kan gedragen en het ondervragen van eigenaren, hoe grondig ook, niet genoeg details kan opleveren. Na het vaststellen van een motiverende oorzaak, zal de gedragsdeskundige een stapsgewijs, doelgericht plan ontwikkelen om het gedrag in fasen te veranderen, blijven werken met de huisdiereigenaar om het plan te begeleiden en wijzigingen aan te brengen naarmate de doelen worden bereikt (of niet) en afsluiten met een definitief schrijven van de zaak en het resultaat ervan.
De methoden en hulpmiddelen van de gedragsdeskundige zullen afhangen van verschillende factoren, waaronder het temperament van de hond, de persoonlijke filosofie van de gedragsdeskundige over training, de ervaring van de gedragsdeskundige, en de gedragsproblemen die worden aangepakt. Aan de ene kant van het spectrum proberen sommige gedragstherapeuten honden te trainen door af te zien van het gebruik van aversieve of dwangmethoden (en de bijbehorende hulpmiddelen, zoals wurg-, prik- of stroomstoothalsbanden, schoppen, slaan, porren, staren, schudden of rollen), en in plaats daarvan te vertrouwen op op beloning gebaseerde methoden. Hondengedragsdeskundigen en hondentrainers die weten hoe ze training op een gedragsmatige manier moeten benaderen, bieden meestal geen gegarandeerde resultaten.
Andere gedragsdeskundigen zijn van mening dat het gebruik van verbale correcties, kophalsbanden, correctiehalsbanden, of elektrische halsbanden noodzakelijk of nuttig is bij de behandeling van bepaalde honden of bepaalde gedragsproblemen. De algemene filosofie die wordt gehanteerd is het vermijden van methoden die verwarring, angst, pijn en iets anders dan milde stress kunnen veroorzaken. Hondentrainers die deze technieken gebruiken, hanteren al dan niet een gedragsmatige aanpak en hebben al dan niet een goed begrip van de wetenschap achter gedragsmodificatie. Hondengedragstherapeuten die geen professionele referenties hebben, zijn over het algemeen hondentrainers die hun expertise in het werken met probleemhonden hebben ontwikkeld gedurende vele jaren van praktijkervaring. Ze kunnen wel of niet formeel gedrag hebben gestudeerd op de universiteit of een hondenschool.
De verschillen tussen een hondengedragsprobleem en een hondentrainingsprobleem kunnen voor sommige hondeneigenaren moeilijk te begrijpen zijn, vanwege het ontbreken van een formele definitie. Tegelijkertijd kunnen de hondentrainingstechnieken die door hondentrainers en gedragstherapeuten worden gebruikt, vaak met elkaar concurreren bij de vraag welke beoefenaar beter gekwalificeerd is om aan de behoeften van de hond of de eigenaar te voldoen. De disciplines van hondentrainers die een gedragsbenadering volgen, gebaseerd op de studie van de wetenschap van gedragsmodificatie, worden vaak afgezet tegen hondentrainers die zichzelf presenteren als experts in het oplossen van gedragsproblemen. De discussie en de beoordeling gaan voor sommigen misschien meer over geschikte methoden en hulpmiddelen, dan over het gebruik van de term gedragstherapeut. Er wordt gedacht dat hondentrainers die gedrag bestuderen, zich meestal niet als gedragsdeskundigen noemen, omdat ze zich ervan bewust zijn dat de titel ongepast zou zijn.