Wat is Japanse encefalitis?
Japanse encefalitis is een virale ziekte die wordt verspreid door een bepaald type mug. Encefalitis is een gegeneraliseerde ontsteking van de hersenen met vele oorzaken, waarvan infectie er één is. Het virus dat Japanse encefalitis veroorzaakt – een flavivirus – kan zowel dieren (varkens en vogels) als mensen treffen. Bij de mens kan het een ontsteking van de hersenen (encefalitis) en de membranen die de hersenen bedekken, veroorzaken. Gebeten worden door een besmette mug is de enige manier om dit virus op te lopen. Het kan niet van mens op mens worden overgedragen.
Waar komt Japanse encefalitis voor?
Japanse encefalitis is de belangrijkste oorzaak van virale encefalitis in veel landen in Azië. De meeste infecties komen voor in China, Korea, Zuidoost-Azië en het Indiase subcontinent. De muggen die deze infectie overbrengen (Culex-muggen) broeden meestal in landelijke, agrarische gebieden, meestal in overstroomde rijstvelden. Er zijn een paar gevallen van Japanse encefalitis in Australië geweest, op de Torres Strait Islands en het Cape York Peninsula.
Symptomen
De meeste mensen die besmet zijn met het Japanse encefalitisvirus hebben slechts milde symptomen, zoals koorts en hoofdpijn. De symptomen treden meestal 5-15 dagen na de besmetting op.
Bijna één op de 200 mensen die besmet zijn, heeft een ernstige ziekte. Deze mensen kunnen last krijgen van:
- hoge koorts;
- hoofdpijn;
- nekstijfheid;
- seizures (toevallen);
- verwardheid;
- verlamming; en
- coma.
Bijna 30 procent van de mensen die de ernstige vorm van de ziekte hebben, zal overlijden, en tot de helft van degenen die overleven, zal langdurige schade aan de hersenen en het zenuwstelsel oplopen. Als u Japanse encefalitis krijgt terwijl u zwanger bent, kunt u een verhoogd risico op een miskraam hebben.
Loop ik risico om Japanse encefalitis op te lopen?
Als u naar een land gaat waar Japanse encefalitis veel voorkomt, varieert uw risico om besmet te raken, afhankelijk van de regio die u van plan bent te bezoeken, de duur van uw verblijf, en het seizoen.
Reizigers die stedelijke gebieden bezoeken, hebben een lage kans op besmetting, terwijl mensen die gedurende een langere periode (een maand of langer) op het platteland verblijven, het grootste risico lopen. Als u landelijke gebieden bezoekt, met name waar rijstvelden onder water staan, en van plan bent veel tijd buiten door te brengen (vooral in de schemering of na zonsondergang), heeft u ook een verhoogd risico om besmet te raken, zelfs als uw verblijf maar kort is. Reizen tijdens een transmissieseizoen (de tijd van het jaar waarin infecties het vaakst voorkomen) verhoogt ook uw risico op infectie.
De kans om het Japanse encefalitisvirus op te lopen is voor reizigers van alle leeftijden gelijk, maar oudere mensen lopen mogelijk een hoger risico op een ernstige ziekte.
Behandeling van Japanse encefalitis
Er is helaas geen specifieke behandeling beschikbaar die Japanse encefalitis kan genezen. Mensen die de ernstigere vorm van de ziekte krijgen, zullen in het ziekenhuis moeten worden behandeld. Daarom is preventie zo belangrijk.
Preventie met immunisatie
Immunisatie is een effectieve manier om Japanse encefalitis te voorkomen bij mensen die naar getroffen gebieden reizen.
Immunisatie voor overzeese reizigers
Immunisatie is niet nodig voor alle mensen die van plan zijn naar Azië te reizen. U moet worden gevaccineerd als u van plan bent een maand of langer in een getroffen gebied door te brengen tijdens het overdrachtsseizoen, vooral als u naar landelijke gebieden reist. Vaccinatie kan ook nodig zijn als u korter in een landelijk gebied verblijft, maar wel veel buiten zult zijn.
Vaccinatie wordt ook aanbevolen voor reizigers die van plan zijn een maand of langer in Papoea-Nieuw-Guinea door te brengen, vooral als zij in het natte seizoen reizen.
Immunisatie voor inwoners van Far North Queensland
Immunisatie tegen Japanse encefalitis wordt aanbevolen voor alle inwoners (ouder dan één jaar) van de buitenste Torres Strait Islands. Vaccinatie wordt ook aanbevolen voor niet-ingezetenen die van plan zijn op de buitenste eilanden van de Torres Strait te wonen of te werken gedurende een cumulatief totaal van 30 dagen of meer tijdens het regenseizoen (december tot mei).
Inenting
Er moeten gedurende een maand meerdere doses vaccin worden toegediend om voldoende beschermd te zijn tegen Japanse encefalitis. Het kan ook zijn dat u elke 3 jaar een booster-injectie nodig heeft om beschermd te blijven tegen het virus. Informeer bij uw arts of reiskliniek of u moet worden gevaccineerd voordat u op reis gaat, en vergeet niet dat het vaccin over het algemeen alleen verkrijgbaar is bij reisklinieken en sommige dokterspraktijken.
Als u moet worden gevaccineerd, moet u de laatste dosis ten minste 10 dagen voor uw reis krijgen, zodat u voldoende immuniteit hebt voordat u op reis gaat en toegang hebt tot medische diensten voor het geval u een vertraagde reactie op het vaccin krijgt.
Bijna 40 procent van de mensen heeft een milde reactie op het vaccin. Symptomen kunnen zijn: pijn op de injectieplaats, koorts, hoofdpijn en/of spierpijn. Ernstige allergische reacties, die binnen enkele minuten tot een week na vaccinatie kunnen optreden, zijn zeldzaam.
Hoe kan ik mezelf nog meer tegen infectie beschermen?
Ook als u gevaccineerd bent, is het nog steeds belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen om te voorkomen dat u tijdens uw reis door muggen wordt gebeten. Denk eraan muggenspray te gebruiken, beschermende kleding te dragen (loszittende shirts met lange mouwen en een lange broek) en probeer tijdens de schemering en als het donker is binnen te blijven. Als uw accommodatie geen horren of airconditioning heeft, gebruik dan een muskietennet en zo nodig muggenspiralen en insecticiden in spuitbus.
Afhankelijk van waar u reist, kan bescherming tegen muggenbeten ook helpen voorkomen dat u besmet raakt met andere ziekten die door muggen worden verspreid, zoals malaria en dengue koorts.