Hoe het begon
Het leek een onschuldig verzoek: kon ze hem helpen een deur in het kozijn te hijsen? Elisabeth Fritzl volgde haar vader tot in het binnenste van de kelder die hij al maanden aan het bouwen was in de tuin onder het huis.
Het was een warme dag in augustus 1984, een maand waarin Prince zijn hit Purple Rain uitbracht, het ruimteveer Discovery zijn eerste reis maakte en het land Opper-Volta zijn naam veranderde in Burkina Faso.
Elisabeth klom de trap af naar de kelder en hielp hem de deur in de stoffige beslotenheid van zijn ondergrondse schepping te bevestigen. Toen ze zich omdraaide om te vertrekken, werd een in ether gedrenkte doek over haar mond en neus gehouden en werd haar wereld donker. Mogelijk voor altijd.
Het was een zeer wreed begin van een ongelooflijk wrede daad. Hoe kon Elisabeth weten dat ze haar eigen vader hielp de laatste bouwsteen te plaatsen voor zijn plannen om haar op te sluiten als zijn seksslavin?
Fritzl had al jaren plannen voor wat in feite een kerker was, en kreeg al eind jaren zeventig officiële toestemming voor de bouw van zijn keldercomplex.
Het was niet moeilijk om ambtenaren zover te krijgen dat ze ondergrondse constructies goedkeurden. Het was op het hoogtepunt van de koude oorlog en dit was per slot van rekening Neder-Oostenrijk, dat zich in die gespannen en onstuimige dagen op het wereldtoneel op de grens met de Sovjet-Unie bevond. Nucleaire bunkers werden gezien als een nog normalere en noodzakelijker toevoeging aan een Oostenrijks huis dan een serre of een keukenuitbreiding in Groot-Brittannië.
De gemeenteraad had hem zelfs een subsidie van een paar duizend pond voor de bouwkosten gegeven.
Buren hadden met enige intrige toegekeken hoe de elektrotechnicus een graafmachine huurde, die maandenlang in zijn tuin aan de Ybbsstrasse 40 in de keurige stad Amstetten stond.
Ze keken toe hoe hij tonnen aarde onder het huis vandaan haalde en in een kruiwagen verschoof om plaats te maken voor de kamers die hij wilde bouwen.
Hij was een precieze planner, had aan elk detail gedacht en zich verzekerd van beton- en staalleveranties via contacten bij bouwbedrijven waar hij eerder had gewerkt. Er waren aanvankelijk twee toegangspunten – een zware scharnierende deur en een met beton versterkte metalen deur die met een afstandsbediening kon worden bediend.
In totaal moesten acht deuren worden geopend voordat de speciaal gebouwde kelder kon worden bereikt. De laatste deur voor de duisternis van de graftombe-achtige kelder was de deur die Elisabeth hem onbewust had helpen installeren.
Het was gemakkelijk genoeg om aan te zetten. Elisabeth had al vaak gedreigd weg te lopen. Meer dan eens was ze door de politie of haar vader naar het ouderlijk huis teruggebracht, een keer was ze met een vriendin tot in de grote stad Wenen geraakt. Dus toen Elisabeth van de ene dag op de andere verdween, vertelde hij vrienden en familie dat ze was weggelopen om zich bij een sekte aan te sluiten. Ze geloofden hem allemaal.
In werkelijkheid leefde ze onder hun voeten – onder de tuin waar hij en de rest van de familie ’s zomers van barbecues genoten. Jaren later, toen hij de ondergrondse accommodatie uitbreidde, bouwde hij boven een zwembad, als dekmantel voor de hoeveelheid aarde die hij naar boven moest slepen. Als ze later in het zwembad plonsden, deed het gezin dat boven Elisabeths gevangenis.
Het leven onder de grond
De volgende 24 jaar was de verschrikking voor Elisabeth onverbiddelijk – de kou, het vocht, de ratten, die ze soms met haar blote handen moest vangen, het water dat in zulke grote hoeveelheden van de muren afliep dat ze het met handdoeken moest opzuigen. De zomer, wanneer de plek veranderde in een ondraaglijk zweterige sauna, was de ergste tijd van het jaar, zou ze later in een kalender schrijven.
In die jaren riep Michail Gorbatsjov op tot perestrojka en glasnost, ontplofte de kernreactor van Tsjernobyl, werd DNA voor het eerst gebruikt om criminelen te veroordelen, viel de Berlijnse muur. Er was het Tiananmen plein. De vrijlating van Nelson Mandela. De rellen in LA na het in elkaar slaan van Rodney King. OJ Simpson werd gearresteerd voor moord. Rwanda. Diana, prinses van Wales stierf. De euro wordt ingevoerd. Gekke koeienziekte. Slobodan Milosevic wordt berecht. Een tsunami verwoestte Azië. Om nog maar te zwijgen van alle uitvindingen en technologische ontwikkelingen – van de mobiele telefoon tot het internet.
Voor alle anderen bleef de wereld draaien, terwijl die van Elisabeth stilstond en stagneerde.
In het begin bond Fritzl haar armen vast en bond ze achter haar rug met een ijzeren ketting, die hij vervolgens vastmaakte aan metalen palen achter haar bed. Ze kon zich slechts een halve meter aan weerszijden van het bed bewegen.
Na twee dagen gaf hij haar meer bewegingsvrijheid door de ketting om haar middel te bevestigen. Toen ze zes tot negen maanden gevangen zat, verwijderde hij de metalen ketting omdat die “zijn seksuele activiteit met zijn dochter belemmerde”, aldus de aanklacht.
Hij misbruikte en verkrachtte haar soms meerdere keren per dag, vanaf de tweede dag van haar opsluiting tot haar vrijlating in april 2008.
In de loop van bijna een kwart eeuw zou hij haar minstens 3.000 keer verkrachten, met als resultaat zeven baby’s die zelf vaak moesten toezien hoe ze werden misbruikt toen ze ouder werden. Drie van deze kinderen bleven ondergedoken en zagen nooit het daglicht, totdat ze in april vorig jaar werden vrijgelaten.
Drie anderen verschenen op mysterieuze wijze op de stoep van Fritzl en zijn vrouw Rosemarie, in hun huis in Amstetten, ten westen van Wenen – achtergelaten, zo vertelde Fritzl de gemeenschap, door Elisabeth, die hen aan hem en Rosemarie had uitgeleverd van haar sekte, om te worden opgevoed als de Fritzls zelf. En dat alles zonder Rosemarie’s argwaan of die van de Oostenrijkse autoriteiten te wekken.
Een ‘toegewijde vader’
Fritzl dicteerde haar brieven die zij vanuit haar gevangenis schreef, en reed soms kilometers in zijn auto om ze terug te sturen naar zijn vrouw Rosemarie. In de brieven legde Elisabeth uit dat het goed met haar ging, maar dat ze niet voor de kinderen kon zorgen.
In werkelijkheid was ze verscheurd van haar kinderen, maar blij dat haar “boven”-kinderen in ieder geval een beter leven zouden hebben dan de kinderen die beneden wegkwijnden.
Eén van de kinderen, een tweeling, Michael genaamd, overleed kort na zijn geboorte in de kelder in 1996. Hij had ernstige ademhalingsmoeilijkheden en stierf in de armen van zijn moeder toen hij slechts 66 uur oud was.
Fritzl gaf toe dat hij vervolgens het lichaam van de baby verbrandde in een verbrandingsoven, maar – tot zijn bekentenis tijdens zijn proces deze week – heeft hij altijd ontkend dat hij verantwoordelijk was voor moord door nalatigheid. “Ik weet niet waarom ik niet geholpen heb,” zei hij tegen de rechtbank. “Ik heb het gewoon over het hoofd gezien. Ik dacht dat het kleintje het wel zou overleven.”
Tot woensdag had Fritzl ook slavernij ontkend. Zijn advocaat, Rudolf Mayer, probeerde Fritzls besluit om zijn dochter op te sluiten en haar te dwingen zich aan al zijn grillen te onderwerpen, uit te leggen als de daad van een toegewijde vader.
Fritzls oorspronkelijke verdediging van hoe het allemaal begon, was dat Elisabeth een eigenzinnig kind was, en dat hij haar alleen maar probeerde te beschermen door haar van de buitenwereld af te sluiten. Drugs, drank en slecht gezelschap dreigden haar naar beneden te sleuren, betoogde hij.
Zijn advocaat probeerde hem af te schilderen als een zorgzaam man, die tijd en geld besteedde aan het onderhouden van zijn beide gezinnen – hij nam zelfs een kerstboom mee naar de kerker, zei Mayer. En schoolboeken. Een aquarium. Zelfs een kanarie. In wat nu een zieke grap lijkt, zei hij dat het feit dat de kanarie had overleefd, bewees dat de lucht in de kelder toch niet zo slecht was.
Tijdens haar gevangenschap bedreigde hij Elisabeth herhaaldelijk door te zeggen: “Als je niet doet wat ik zeg, wordt je behandeling erger en zul je toch niet uit de kelder ontsnappen.”
Hij sloeg en schopte haar herhaaldelijk. Hij onderwierp haar ook aan vernederend seksueel misbruik, onder meer door haar te dwingen scènes uit gewelddadige pornografische films na te spelen. Ze hield er ernstige lichamelijke en psychische schade aan over.
De eerste vijf jaar bracht ze geheel alleen door. Hij sprak bijna nooit met haar.
Baby’s waren gezelschap
Toen begonnen de baby’s te komen. Ze waren een verschrikking voor haar. Maar ze boden haar ook het gezelschap waar ze zo naar verlangde, en een doel om te leven na jaren waarin ze zelfmoord had overwogen.
De geboorten – twaalf jaar lang – vonden allemaal plaats zonder enige medische hulp. Om zich voor te bereiden gaf haar vader haar ontsmettingsmiddel, een vuile schaar en een boek uit 1960 over bevallingen.
Fritzl bedreigde Elisabeth en haar kinderen vaak en waarschuwde hen dat als ze probeerden te ontsnappen, ze zouden worden gedood. De aanklacht luidt: “Hij vertelde hen dat hij een systeem had geïnstalleerd waardoor de deuren hen elektrische schokken zouden geven als ze probeerden ze te openen en dat er gif in de kelder zou vrijkomen als ze probeerden te ontsnappen, waardoor ze allemaal onmiddellijk zouden sterven.”
Hij strafte haar door dagen achtereen alle stroom naar de kelder uit te schakelen “zodat ze alleen achterbleef in totale duisternis”.
Ze huilde toen de vriezer die hij later installeerde, zodat hij voedsel kon inslaan terwijl hij op vakantie ging, ontdooide en de inhoud ervan lekte op de vloer van haar toch al zo vochtige gevangenis.
Een uitweg
Het einde van haar beproeving kwam afgelopen april toen Kerstin, haar 19-jarige dochter, ernstig ziek werd. Fritzl, die in het verleden niet bekend stond om zijn barmhartigheid, zette haar in zijn Mercedes en reed haar naar het ziekenhuis.
Daar werden de artsen zeer achterdochtig over het doodsbleke schepsel met slechte tanden dat op de intensive care lag te sterven.
De media riepen de moeder herhaaldelijk op zich te melden met informatie die nodig was om enige kans te maken haar leven te redden.
Elisabeth en haar twee jongens bekeken de oproepen op de televisie in hun kelder. Ze smeekte haar vader om haar eruit te laten. Zijn krachten namen af, zijn vermogen om twee gezinnen te onderhouden nam met de dag af naarmate hij ouder werd en zijn hart zwakker werd, en hij was al begonnen een plan uit te broeden hoe hij zijn dochter kon vrijlaten zonder dat er al te veel vragen werden gesteld. Hij gaf misschien voor het eerst toe. Hij vertelde het ziekenhuis dat de familie voor zijn deur was verschenen, ontsnapt uit hun sekte.
Maar de artsen en de politie geloofden zijn verhaal deze keer niet. In het ziekenhuis werd Elisabeth naar een kamer buiten het bereik van haar vader gebracht, waar de politie dreigde haar aan te klagen wegens kindermishandeling, omdat zij haar dochter duidelijk had verwaarloosd.
Elisabeth vertelde dat zij een heel ander verhaal had dan zij verwachtten te horen. Ze wilde het alleen vertellen als ze haar beloofden dat ze haar vader nooit meer zou hoeven zien.
– Dit artikel is gewijzigd op vrijdag 20 maart 2009. Rodney King werd geslagen maar niet vermoord, zoals we zeiden. Dit is gecorrigeerd.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{.}}
{{/paragraphs}}{highlightedText}}
Onderwerpen
- Josef Fritzl
- Oostenrijk
- Europa
- nieuws
- Deel op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via e-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger