Christopher L. C. E. Witcombe
Het beeld van de farao Menkaure (Mycerinus) en zijn koningin in het Museum of Fine Arts, Boston, gehouwen uit leisteen en daterend uit 2548-2530 v. Chr., is een voorbeeld van koninklijke beeldhouwkunst uit de 4e dynastie van het Oude Rijk. Het beeld, dat ongeveer 1 meter hoog is, werd gevonden in een gat dat eerder door schatgravers was gegraven onder de vloer van een kamer in de Vallei Tempel van de piramide van Menkaure te Gizeh tijdens opgravingen door de expeditie van Harvard University en het Museum of Fine Arts, Boston onder leiding van de archeoloog George Reisner in 1908-10. Op 18 januari 1910 brachten de opgravingen de hoofden van het beeld aan het licht; de volgende dag werd het paar volledig opgegraven
Standbeeld van Menkaure en zijn koningin opgegraven op 18 januari 1910
Afbeelding bron: Museum of Fine Arts, Boston
In de kunstgeschiedenisboeken wordt het paar beschouwd als een uitstekend voorbeeld van koninklijke grafsculptuur uit het Oude Koninkrijk. Het beeld toont met bevredigende duidelijkheid de Egyptische gehechtheid aan een systeem of “canon” van verhoudingen en, in het strikt frontale gezichtspunt, de starre houdingen van de figuren, een onwrikbare conformiteit aan regels en gevestigde conventies die worden geïnterpreteerd zowel als manifestatie van de aard van het gezag van de farao over zijn onderdanen en bij uitbreiding als belichaming van de zeer gereguleerde, hiërarchische structuur van de Oudegyptische samenleving.
Statbeeld van Menkaure en zijn koningin
Afbeelding bron: Art Images for College Teaching (AICT)
De vormen van het beeldhouwwerk – het afgemeten raster van sterke verticalen en tegenwicht biedende horizontalen, de stijve, kunstmatige houdingen, de algehele geidealiseerde anatomische vormen van de lichamen in combinatie met naturalistische details – zijn niet alleen te lezen als indicatief voor de Egyptische smaak, maar als representatief voor het fundamentele karakter van de Egyptische cultuur.
Zoals zo vaak het geval is in de kunstgeschiedenis, wordt bij dit soort extrapolatie over het hoofd gezien of genegeerd dat dergelijke beelden alleen werden vervaardigd voor een zeer kleine elite, in dit geval de Egyptische koninklijke familie. Maar, misschien beginnend bij de Egyptenaren en heersend door het grootste deel van de geschiedenis, is het zo dat de smaak van de elite, en de kunst geproduceerd in overeenstemming met die smaak, worden beschouwd als representatief voor het meest verfijnde en geavanceerde in die cultuur.
2. BESCHRIJVING 