Dit is een artikel uit Curious Kids, een serie voor kinderen. The Conversation vraagt kinderen vragen in te sturen die ze graag door een expert beantwoord zouden willen zien. Alle vragen zijn welkom – serieus, raar of maf!
Mijn naam is Leo. Ik ben 5 jaar oud en ik woon in Sydney. Mijn vraag is: Waar zijn spinnenwebben van gemaakt en hoe sterk zijn ze? – Leo, 5 jaar, Sydney.
Spinnenwebben worden gemaakt van zijde. En zijde wordt gemaakt van iets dat wetenschappers “eiwitten” noemen.
Eiwitten zijn speciale chemische stoffen die door een levend wezen worden gemaakt – zoals een dier of een plant. Je hebt er veel van in je lichaam. Eiwitten hebben meestal een bepaalde taak.
Sommige voegen zich samen om iets groters te maken. Je haar en je nagels zijn gemaakt van eiwitten (ze worden allebei gemaakt door een eiwit dat “keratine” heet).
Insecten en spinnen maken zijde in een speciaal deel van hun lichaam dat een klier wordt genoemd, en gebruiken hun poten om de zijde uit hun lichaam te trekken. Dit wordt spinnen genoemd.
De meeste spinnensoorten hebben meer dan één soort zijdeklier. Elke klier heeft een verschillende sterkte en rekbaarheid en wordt gebruikt voor een specifiek doel, zoals het spannen van een web, het vastplakken van draden of het bedekken van eieren. De sterkte en rekbaarheid van zijde hangt af van de manier waarop het lichaam van de spin de zijdeproteïnen rangschikt.
Spinnen zijn geëvolueerd om zeer sterke zijden webben te spinnen zodat ze insecten kunnen vangen om op te eten. Dit betekent dat lang geleden spinnen die sterkere webben maakten meer insecten vingen om op te eten en meer jongen kregen, maar dat spinnen die zwakkere webben maakten minder insecten vingen en minder jongen kregen.
Na miljoenen jaren van dit proces maken sommige spinnen tegenwoordig zijde die zeer sterk is. We merken meestal niet hoe sterk ze kunnen zijn, omdat ze verbazingwekkend dun zijn. Maar de sterkste zijde, zoals de zijde van een gouden orb spin, is sterker dan staal. Nog verbazingwekkender, ze is ongeveer 50 keer zo licht.
Eigenlijk lijkt spinnenzijde een beetje op een kruising tussen staal en rubber. Zelfs met behulp van ingewikkelde machines en chemicaliën, weet de mens nog steeds niet hoe hij een materiaal moet maken dat zo sterk, rekbaar en licht is. Spinnen zijn hier nog steeds de kampioenen in.
Bazingwekkende feiten over zijde
De meeste mensen weten dat spinnen en zijderupsen zijde maken, maar wist je dat er meer dan 20 verschillende groepen dieren zijn die zijde maken?
Zijdeproducerende dieren zijn onder andere krekels, zilvervisjes, glimwormen, mieren, bijen, wespen, vliegen, rupsen, gaasvliegen en zaagvlieglarven.
Sommige van deze maken zijde om zichzelf te beschermen. Krekels, bijvoorbeeld, gebruiken zijde om bladeren aan elkaar te naaien om een nest te bouwen. Anderen gebruiken zijde bij het paren, zoals de dansvliegen, waarbij het mannetje het vrouwtje imponeert met een geschenk van in zijde gewikkeld voedsel. Weer anderen gebruiken zijde voor de jacht, zoals spinnen en zelfs glimwormen, die kleverige zijde gebruiken om vliegende dieren te vangen die zij graag willen opeten.
Wetenschappers zijn dichter dan ooit bij de productie van kunstzijde. Dr. Tara Sutherland van CSIRO Ecosystem Sciences kan bijvoorbeeld bijenzijde-eiwitten maken met behulp van bacteriën, en die vervolgens tot stevige slierten spinnen die lijken op de slierten die door bijen worden gemaakt.
Misschien kun jij op een dag, als je wetenschapper wordt, iets maken dat net zo sterk, licht en bijzonder is als spinnenzijde.
Hallo, nieuwsgierige kinderen! Heb je een vraag die je graag door een expert beantwoord zou zien? Vraag een volwassene om je vraag naar ons te sturen. Dat kan:
* Mail je vraag naar [email protected]
* Vertel het ons op Twitter door @ConversationEDU te taggen met de hashtag #curiouskids, of
* Vertel het ons op Facebook
Laat ons weten hoe je heet, hoe oud je bent en in welke stad je woont. Als je wilt, kun je ook een geluidsopname van je vraag meesturen. Stuur zoveel vragen als je wilt! We zullen niet elke vraag kunnen beantwoorden, maar we zullen ons best doen.