We gaan allemaal het ouderschap in met één hoofddoel: onze kinderen niet onherroepelijk verpesten. Oké, het is iets ingewikkelder dan dat, maar dat vat de essentie wel zo’n beetje samen, nietwaar? Het lastige van opvoeden is natuurlijk dat er niet één juiste manier is om het te doen – en daarom kan het moeilijk zijn om te herkennen of en wanneer je iets ‘verkeerds’ doet in je opvoedingsmethode.
Deskundigen op het gebied van psychologie proberen dit echter voor ons (en voor alle kinderen) op een rijtje te zetten en zij hebben vier belangrijke opvoedingsstijlen geïdentificeerd: autoritatief, autoritair, permissief en niet-betrokken. In het kader van dit artikel zullen we ons vooral richten op één daarvan: onbetrokken, of verwaarlozend, ouderschap.
Wat zijn de vier typen opvoedingsstijlen?
In de jaren zestig begon een ontwikkelingspsychologe met de naam Diana Baumrind met het uitvoeren van een reeks studies aan de Universiteit van Californië, Berkeley. Haar onderzoek richtte zich op de manier waarop mensen het ouderschap benaderden en hoe die benaderingen samenhingen met het gedrag van hun kinderen. Daarbij ontwikkelde zij een paradigma gebaseerd op de eisen die ouders aan hun kinderen stellen en hun reactie op de behoeften van hun kinderen. Uiteindelijk identificeerde ze drie kwalitatief verschillende opvoedingspatronen: autoritair, autoritatief en permissief.
In het begin van de jaren tachtig werd Baumrind’s opvoedingsstijlmodel uitgebreid met een tweedimensionaal kader door de onderzoekers Eleanor Maccoby en John Martin. Zij werkten Baumrind’s permissieve opvoeden verder uit om een aparte tak te creëren – onbetrokken opvoeden, ook bekend als verwaarlozend opvoeden.
De vier opvoedingsstijlen (autoritair, autoritatief, permissief en onbetrokken) vormen vandaag de dag nog steeds het raamwerk waar veel psychologen hun theorieën en onderzoek op richten.
Wat is onbetrokken opvoeden?
Bij het overwegen van de “definitie” van elke opvoedingsstijl, is het nuttig om ze te bekijken onder de lens van Baumrind’s opvoedingsparadigma als geheel.
“Als we denken aan Dr. Baumrind’s vier opvoedingsstijlen met betrekking tot gehechtheid, kunnen we ons deze voorstellen op een vier-bij-vier kwadrant dat de ‘eisen’ die een ouder aan het kind stelt, beschouwt, evenals hoe warm en responsief de ouder is ten opzichte van het kind. Veeleisendheid klinkt misschien negatief, maar in deze context is het niet altijd slecht,” vertelde Jen Lumanlan, oprichter van de Your Parenting Mojo podcast, aan Scary Mama.
Een goed voorbeeld van hoe veeleisendheid een wenselijke ouderlijke eigenschap kan zijn, is onbetrokken ouderschap – omdat, in wezen, deze opvoedingsstijl baat zou kunnen hebben bij veel meer van deze eigenschap. “Verwaarlozende ouders zijn laag in zowel veeleisendheid als ondersteuning,” legde Lumanlan uit. “Ze stellen geen grenzen aan het gedrag van hun kinderen, en ze zijn emotioneel ‘uitgecheckt’. Deze opvoedingsstijl wordt niet geassocieerd met goede resultaten voor kinderen.”
Verwaarlozend of niet-betrokken ouderschap is dus, in een notendop, precies zoals het klinkt. “In het echte leven ziet dit eruit als ouders die heel weinig geven om de school van hun kind en niet tijdig aandacht besteden aan de behoeften van hun kind,” zegt Chris Drew, universitair docent en oprichter van The Helpful Professor. In tegenstelling tot autoritaire ouders, die de nadruk leggen op schoolwerk, cijfers en prestaties, zouden niet-betrokken ouders zich niet eens druk kunnen maken over de schoolbehoeften van hun kind. En terwijl de ene opvoedingsmethode draait om regels, stellen verwaarlozende ouders zelden regels op voor hun kinderen.
Wat is een voorbeeld van niet-betrokken ouderschap?
TBH, dit is een opvoedingsstijl die je hopelijk niet al te vaak tegenkomt in je sociale kring. Bij niet-betrokken ouders krijgen kinderen weinig tot geen begeleiding, discipline of positieve versterking van hun ouders. Dus als je een kind in het park ziet ravotten en geen ouder ziet of een ouder die zich totaal afzijdig houdt van wat zijn kind aan het doen is, kan het zijn dat je te maken hebt met niet-betrokken ouderschap in actie. Of, als het ware, inactiviteit.
Nu, stel dat dat kind amok aan het maken is en je ziet wel een ouder die, bijvoorbeeld, in beslag genomen wordt door zijn telefoon. Dit is niet noodzakelijkerwijs een indicatie van een niet betrokken ouder. De meesten van ons hebben wel eens van die momenten van zelfverwennerij of afleiding. Maar bij een niet-betrokken ouder zijn dit niet slechts vluchtige momenten – het is een gedragspatroon dat wordt gekenmerkt door emotionele afstand tussen de ouder en hun kind.
Niet-betrokken ouders zijn degenen die zich dagelijks van hun kinderen losmaken. Ze helpen hun kind niet met huiswerk, nemen niet deel aan PTA-vergaderingen of komen niet opdagen bij buitenschoolse activiteiten. De communicatie tussen de niet-betrokken ouder en hun kind is beperkt, net als elke waarneembare stijl van discipline. Met andere woorden, een niet-betrokken ouder laat zijn kind doen wat het wil – niet omdat het hem te veel kan schelen, zoals een permissieve ouder, maar omdat het hem niet genoeg kan schelen. Met weinig tot geen interactie, is er ook weinig tot geen aanmoediging van het kind tijdens hun mijlpaaljaren, wat een negatieve invloed heeft op hun ontwikkeling.
Volgens postpartum therapeut Maddison Meijome, kan onbetrokken ouderschap variëren in graad en kan het al heel vroeg beginnen. “Onbetrokken ouderschap kan op een spectrum liggen. Veel ouders kunnen zorgen voor veel middelen zoals een huis en voedselzekerheid, maar verwaarlozend ouderschap kan betekenen dat ze geen sociale en emotionele steun bieden,” legde ze uit. “Een baby die niet wordt geknuffeld of niet met positieve affectie wordt behandeld, kan bijvoorbeeld symptomen vertonen die duiden op “failure to thrive”, zoals een te geringe gewichtstoename, een onzekere hechting en sociaal onhandig worden.”
Werkt niet-betrokken ouderschap?
Zoals je uit alle bovengenoemde informatie al kunt opmaken, wordt niet-betrokken ouderschap niet beschouwd als een bijzonder effectieve opvoedingsstijl. Kinderen hebben grenzen nodig. Ze hebben begeleiding nodig. En ze hebben zeker liefde en genegenheid van hun ouders nodig om goed te gedijen. Aangezien niet-betrokken ouderschap wordt gekenmerkt door een duidelijk gebrek aan deze dingen, mag het weinig verbazing wekken dat deze opvoedingsstijl niet alleen niet effectief is, maar zelfs schadelijk kan zijn voor de ontwikkeling van een kind.
Zoals bij elke opvoedingsstijl, zijn er nuances. Als je goed en lang genoeg kijkt, kun je op zijn minst één positief punt aanwijzen. Zo leert niet-betrokken ouderschap kinderen zelfstandiger te zijn. Maar deskundigen zijn het erover eens dat de nadelen van niet-betrokken ouderschap zwaarder wegen dan de voordelen.
Wat zijn de mogelijke effecten van niet-betrokken ouderschap op een kind?
Bij gebrek aan opvoeding en verwachtingen is de kans helaas groot dat kinderen allerlei problemen ontwikkelen. “Als leerkracht merk ik dat kinderen van niet-betrokken ouders het moeilijk hebben om zich op school te vestigen,” zei Drew. “Ze zijn niet gewend aan gezaghebbende figuren die regels en richtlijnen opstellen. Ze hebben vaak moeite om zich te concentreren in de klas, omdat ze niet gewend zijn aan de structuur die je in een schoolomgeving aantreft. Ik heb ook vaak moeite om niet-betrokken ouders naar ouderavonden te krijgen, wat de schoolprestaties van hun kind nog verder belemmert.”
Andere mogelijke effecten van niet-betrokken ouderschap op het kind zijn onder andere depressie, een laag zelfbeeld, woede en vijandigheid, impulsiviteit, zelfisolatie, moeite met het reguleren van emoties en moeite met het vormen van duurzame banden. Naarmate ze ouder worden, kunnen deze problemen de vorm aannemen van ernstiger geestelijke gezondheidsproblemen of destructief gedrag, zoals zelfmoordgedachten of drugsmisbruik.
Wat is het verschil tussen niet-betrokken ouderschap en permissief ouderschap?
In termen van de vier sferen van Baumrind’s opvoedingsstijlen, worden de bovenste twee kwadranten gekenmerkt door een hoog niveau van responsiviteit en warmte. De onderste twee kwadranten worden gekenmerkt door minder responsiviteit en warmte. De kwadranten aan de rechterkant worden gekenmerkt door een hoger niveau van veeleisendheid. De kwadranten aan de linkerkant hebben een gebrek aan veeleisendheid of controle. Aan deze linkerkant komen zowel toegeeflijk als onbetrokken voor.
Hoewel toegeeflijk het bovenste kwadrant inneemt. Dit betekent dat er weliswaar geen sprake is van veeleisendheid en controle, maar wel van een hoge mate van ontvankelijkheid en warmte, zoals bij autoritair ouderschap. Toegeeflijke ouders zijn toegeeflijk en inschikkelijk, maar zeer betrokken bij hun kinderen. Onbetrokkenheid, het kwadrant linksonder, wordt gekenmerkt door een gebrek aan ontvankelijkheid en warmte, maar ook door een gebrek aan controle en strengheid.
Dus, in tegenstelling tot permissief, is er een waarneembaar gebrek aan koestering dat het gebrek aan veeleisendheid op de een of andere manier zou kunnen compenseren. Toegeeflijke ouders en niet-betrokken ouders hebben de neiging hun kinderen te laten doen wat ze willen. De motivatie om dat toe te staan, is echter verschillend. Toegeeflijke ouders willen hun kinderen alleen maar behagen.
Wat moet je doen als de ene ouder niet betrokken is en de andere wel?
Volgens Damon Nailer, een voorlichter voor ouders van de Children’s Coalition of Northeast Louisiana, is communicatie de sleutel als je tot de conclusie komt dat de ene ouder niet betrokken is en de andere wel. Hij stelt voor: “Als er verschillen zijn in opvoedingsstijlen, moeten ouders wederzijdse strategieën en afspraken maken over hoe ze de opvoeding van hun kind(eren) in evenwicht zullen brengen. Elke ouder zal een compromis moeten sluiten en de andere ouder moeten toestaan om de effectieve elementen van de opvoedingsstijl die hij/zij hanteert, in te voeren.”
Zoals eerder gezegd, komt niet-betrokken ouderschap echter op een spectrum voor. Als de ene ouder geen niet-betrokken ouder is en de andere ouder een niet-betrokken ouder aan het andere uiteinde van het spectrum is, kan zelfs gezonde communicatie niet genoeg zijn.
“Verwaarlozend ouderschap is vaak een teken dat de relatie een patroon van toxiciteit en / of covert-agressie heeft, waar de giftige (opzettelijk) emotioneel losgekoppeld is en clueless blijft over de dagelijkse emotionele behoeften van kind en gezin,” zei Teagin Maddox, een relationele schade vermijden, dating veiligheid en levenscoach, evenals de bedenker van The Date Differently Programs.
Als het niet betrokken ouderschap zich aan de mindere kant van het spectrum bevindt, is er echter hoop…. met aanhoudende gezonde communicatie. “In de afwezigheid van toxiciteit, kunnen compromissen worden bereikt en kunnen dingen verbeteren, maar als er toxiciteit is, zullen veranderingen niet beklijven en zul je altijd alleen ouder zijn,” onderstreepte Maddox. “
Wat moet je doen als je je realiseert dat je een niet-betrokken ouder bent?
Het is nooit leuk om een zelfevaluatie uit te voeren en oog in oog te komen staan met de minder gewenste kanten van onszelf. Maar het is een noodzakelijk onderdeel van zelfgroei – en we kunnen het er allemaal over eens zijn dat als het om onze kinderen gaat, we het beste voor hen willen (en moeten) doen. Dat betekent ook dat we moeten toegeven dat we problemen hebben waar we aan moeten werken.
Dus, vraag jezelf eens af: Heb je de neiging niet in de gaten te houden waar je kind is of met wie hij omgaat? Geef je toe dat je niet veel tijd met ze doorbrengt? Houdt u zich afzijdig als het gaat om zaken als PTA, naschoolse activiteiten, het onthouden van de namen van vrienden, enzovoort?
Als dat zo is, bent u misschien een niet-betrokken ouder.
Verwaarlozende ouders zijn vaak het gevolg van hun eigen jeugdervaringen en -trauma’s. Een ouder die niet betrokken is, kan een kind opvoeden dat hetzelfde patroon volgt, of ze dat nu bewust doen of niet. Als volwassen kinderen van zulke ouders kunnen ze ook lijden aan depressie, psychische problemen of middelenmisbruik, waardoor ze hun eigen kinderen niet de aandacht en genegenheid kunnen geven die ze nodig hebben.
Wat belangrijk is om te weten, is dat niet-betrokken ouders soms niet opzettelijk zo zijn. Dit kan te wijten zijn aan geestelijke gezondheidsproblemen of middelenmisbruik. Het kan ook zijn omdat de ouder gedwongen wordt in een situatie van tegenspoed – d.w.z. financieel hebben ze geen andere keuze dan de klok rond te werken, en daarom worden ze onbewust niet-betrokken ouders. Als je het te druk hebt met werk, rekeningen en de eindjes aan elkaar knopen, kan dat leiden tot een patroon van onverschilligheid voor de bijzonderheden van het leven van je kind.
“Helaas zie ik deze trend van ‘onbetrokken ouderschap’ steeds vaker in een tijdperk waarin beide ouders vaak meer dan 40 uur per week moeten werken om de eindjes aan elkaar te knopen,” klaagde Drew. “Veel ouders hebben het gewoon te druk met hun werk en vergeten dat hun kind een ouder nodig heeft die aanwezig is in hun leven.”
Als dat het scenario is, is het natuurlijk niet bepaald eenvoudig om met je vingers te knippen en je omstandigheden te veranderen. Probeer om te beginnen kleine maar zinvolle veranderingen door te voeren – zoals één avond per week tijd doorbrengen met je kind. Maak zoveel tijd vrij als je kunt. Begin vragen te stellen. Als je het gevoel hebt dat je vastzit in hetzelfde patroon en er gefrustreerd door bent, overweeg dan om een gezinstherapeut om raad te vragen of zelfs de opvoeders van je kinderen om advies over hoe je meer betrokken kunt zijn.
Quotes over ouderschap en onbetrokken ouderschap
“De onbetrokken ouder eist bijna niets en geeft er bijna niets voor terug, behalve bijna-absolute vrijheid. Deze stijl is laag in zowel veeleisendheid als responsiviteit. In het ergste geval kan het overgaan in verwaarlozing.” – Dr. Maryann Rosenthal, auteur van Be A Parent, Not A Pushover
“Bij deze opvoedingsstijl tonen ouders weinig betrokkenheid bij het stellen van verwachtingen, regels en het uitvoeren van eventuele disciplinaire maatregelen. De basisbehoeften van kinderen worden vervuld, maar ouders staan over het algemeen los van het leven van hun kind. In extreme gevallen worden kinderen verstoten en daardoor verwaarloosd. Deze kinderen blijken slecht te presteren op alle levensdomeinen, hebben een gebrek aan zelfcontrole, zelfrespect, en zijn minder competent dan hun leeftijdsgenoten en klasgenoten.” – Soribel Martinez, klinisch maatschappelijk werker en therapeut
“Emotionele verwaarlozing is automatisch doorgegeven door je ouders. Er zijn antwoorden, en het is nooit te laat om je manier van opvoeden te veranderen. Het is nooit te laat om te beginnen je kinderen emotioneel te valideren. Lees nu verder, geen schuldgevoel toegestaan…. Emotioneel verwaarlozende ouders kunnen liefdevol en goedbedoeld zijn, maar toch, misschien buiten hun schuld om, merken ze je gevoelens niet op en reageren ze er niet genoeg op. En door je op deze manier in de steek te laten, leren emotioneel verwaarlozende ouders je niet de emotionele vaardigheden die je je hele leven nodig zult hebben.” – Jonice Webb, Ph.D
“Als John Lennon gelijk had dat het leven is wat er gebeurt als je andere plannen aan het maken bent, dan is het ouderschap wat er gebeurt als alles is omgegooid en alles overal heen morst en je geen handdoek of spons of je ‘innerlijke’ stem kunt vinden.” – Kelly Corrigan, auteur van Lift
“Als je de opvoeding van je kinderen verknoeit, denk ik niet dat wat je verder doet er veel toe doet.” – Jackie Kennedy, voormalig First Lady van de Verenigde Staten
“Kinderen krijgen – de verantwoordelijkheid van het opvoeden van goede, aardige, ethische, verantwoordelijke mensen – is de grootste klus waar iemand zich aan kan wagen. Zoals bij elk risico moet je een sprong in het duister maken en veel geweldige mensen om hulp en begeleiding vragen. Ik dank God elke dag dat hij me de kans heeft gegeven om ouder te worden. – Maria Shriver, journaliste
“Ik weet niet meer wie dit zei, maar er zijn echt plekken in je hart waarvan je het bestaan niet eens kent totdat je van een kind houdt.” – Anne Lamott, auteur van Operating Instructions: A Journal of My Son’s First Year
“Vroeg relationeel trauma komt voort uit het feit dat we in dit leven vaak meer te beleven krijgen dan we bewust kunnen verdragen. Dit probleem bestaat al sinds het begin der tijden, maar het is vooral acuut in de vroege kindertijd, waar we door de onrijpheid van de psyche en/of hersenen slecht toegerust zijn om onze ervaringen te verwerken. Een zuigeling of jong kind dat misbruikt, aangerand of ernstig verwaarloosd wordt door een verzorgende volwassene, wordt overweldigd door ondraaglijke affecten die voor hem onmogelijk te verwerken zijn, laat staan te begrijpen of zelfs maar over na te denken. – Donald Kalsched, Trauma en de ziel: Een psycho-spirituele benadering van de menselijke ontwikkeling en de onderbreking daarvan
“Mijn vader gaf me het grootste geschenk dat iemand een ander kan geven, hij geloofde in mij.” -Jim Valvano
“De realiteit is dat de meesten van ons op dezelfde manier communiceren als waarop we zijn opgegroeid. Die communicatiestijl wordt onze normale manier om met problemen om te gaan, onze blauwdruk voor communicatie. Het is wat we weten en doorgeven aan onze eigen kinderen. Of we worden onze kindertijd of we maken een bewuste keuze om het te veranderen.” -Kristen Crockett
“Ouderschap…Het gaat over het begeleiden van de volgende generatie, en het vergeven van de laatste.” -Peter Krause
Gerelateerd: Aan de nieuwe generatie ouders: I’m Sorry