12.03.2018
In 1938 werd Adolf Hitler in Wenen door luidruchtige menigten begroet toen nazi-Duitsland Oostenrijk annexeerde. President Alexander Van der Bellen zei dat Oostenrijkers “niet alleen slachtoffers waren, maar ook daders.”
Oostenrijk vierde maandag in Wenen de 80e verjaardag van zijn annexatie door nazi-Duitsland op het plein waar Adolf Hitler in 1938 door duizenden aanhangers werd begroet.
De Oostenrijkse president Alexander Van der Bellen zei dat Oostenrijkers “niet alleen slachtoffers waren, maar ook daders, vaak in leidende posities” tijdens de Duitse bezetting. Hij waarschuwde hoe kwetsbaar democratieën kunnen zijn voor populisme, en merkte op dat “er geen excuus is voor zelfveroorzaakte onwetendheid.”
Lees meer: Oostenrijkse Holocaust-overlevende getrolled na waarschuwing voor FPÖ
“De Duitse Wehrmacht kwam van de ene op de andere dag. Maar de minachting voor mensenrechten en democratie kwam niet van de ene dag op de andere,” voegde hij eraan toe, benadrukkend dat steun voor nazisme en antisemitisme in het land zelfs al voor 1938 bestond.
De conservatieve bondskanselier Sebastian Kurz zei dat zijn regering een nieuw monument zou oprichten ter nagedachtenis aan de meer dan 65.000 Oostenrijkse Joden die tijdens de Holocaust zijn vermoord. “
Op 12 maart 1938 trokken Duitse legerdivisies Oostenrijk binnen als onderdeel van de zogeheten “Anschluss”, de eenwording van Duitssprekende volkeren. Hitler, een inwoner van Oostenrijk, werd drie dagen later door een uitbundige menigte begroet toen hij aanhangers toesprak op het Heldenplatz-plein in Wenen.
Toenemend extremisme
De herdenking komt nadat Kurz en de extreem-rechtse Vrijheidspartij (FPÖ) van Heinz-Christian Strache in december een coalitieregering aan de macht kregen.
De internationale aandacht is vooral gericht op de FPÖ, die een anti-immigratie programma voert en een aantal voormalige nazi’s in haar gelederen heeft.
Lees meer: Inside the secretive fraternities of Germany and Austria
De FPÖ ontkent elke band met nazi’s en heeft sinds ze deel uitmaakt van de regeringscoalitie geprobeerd zich te distantiëren van rechts-extremisme, racisme en antisemitisme.
Strache zei tegen de lokale televisie dat iedereen zich moet herinneren “het nationaalsocialistische (nazi-)terreurregime dat op grote schaal mensen vermoordde vanwege hun religie, hun afkomst en hun politieke opvattingen.”
Christenen ‘stonden niet op’
Toen de nazi’s de macht in Oostenrijk overnamen, werden tienduizenden politieke tegenstanders, joden en andere minderheden opgepakt.
Oostenrijk had zich lang verscholen achter het etiket van nazi-slachtoffer, ondanks wijdverbreide steun voor en deelname aan nazi-wreedheden.
Lees meer: Is het illegaal om iemand een nazi te noemen?
De katholieke kerk zei maandag dat het haar spijt dat christenen en zelfs de bisschop in 1938 “niet sterker zijn opgestaan tegen haat, onmenselijkheid en dictatuur.” De kerk had na 1938 een sleutelrol gespeeld in de legitimering van het nazi-bewind.
De Anschluss tussen Duitsland en Oostenrijk wordt gezien als de wegbereider voor de nazi-bezetting van het Sudetenland later in 1938 en de invasie van Polen in 1939, die de Tweede Wereldoorlog inluidde.
Als Hitlers minister van Propaganda, was de virulent antisemitische Goebbels er verantwoordelijk voor dat één enkele, ijzersterke nazi-boodschap iedere burger van het Derde Rijk bereikte. Hij wurgde de persvrijheid, controleerde alle media, kunst en informatie, en zette Hitler onder druk om de “totale oorlog” uit te roepen. Hij en zijn vrouw pleegden zelfmoord in 1945, na vergiftiging van hun zes kinderen.
De leider van de Duitse Nationaal-Socialistische Arbeiderspartij (nazi) ontwikkelde zijn antisemitische, anticommunistische en racistische ideologie lang voordat hij in 1933 als kanselier aan de macht kwam. Hij ondermijnde de politieke instellingen om Duitsland in een totalitaire staat te veranderen. Van 1939 tot 1945 leidde hij Duitsland in de Tweede Wereldoorlog en hield hij toezicht op de Holocaust. Hij pleegde zelfmoord in april 1945.
Als leider van de nazi-paramilitaire SS (“Schutzstaffel”) was Himmler een van de nazi-partijleden die het meest direct verantwoordelijk waren voor de Holocaust. Hij was ook politiechef en minister van Binnenlandse Zaken, en had daarmee de controle over alle veiligheidstroepen van het Derde Rijk. Hij hield toezicht op de bouw en het functioneren van alle vernietigingskampen, waarin meer dan 6 miljoen Joden werden vermoord.
Hess sloot zich in 1920 aan bij de nazi-partij en nam deel aan de Bier Hall Putsch van 1923, een mislukte poging van de nazi’s om aan de macht te komen. Toen hij in de gevangenis zat, hielp hij Hitler bij het schrijven van “Mein Kampf.” Hess vloog in 1941 naar Schotland om te proberen vredesonderhandelingen te voeren, waar hij werd gearresteerd en vastgehouden tot het einde van de oorlog. In 1946 stond hij terecht in Neurenberg en werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf, waar hij overleed.
Naast Himmler was Eichmann een van de belangrijkste organisatoren van de Holocaust. Als SS-luitenant-kolonel leidde hij de massadeportaties van Joden naar vernietigingskampen van de nazi’s in Oost-Europa. Na de nederlaag van Duitsland vluchtte Eichmann naar Oostenrijk en vervolgens naar Argentinië, waar hij in 1960 door de Israëlische Mossad werd opgepakt. Hij werd berecht en schuldig bevonden aan misdaden tegen de menselijkheid en werd in 1962 geëxecuteerd.
Als deelnemer aan de mislukte Bier Hall Putsch werd Göring de op één na machtigste man in Duitsland toen de nazi’s eenmaal aan de macht waren. Hij richtte de Gestapo op, de Geheime Staatspolizei, en was tot vlak voor het einde van de oorlog commandant van de Luftwaffe, maar hij verloor steeds meer de sympathie van Hitler. Göring werd ter dood veroordeeld in Neurenberg, maar pleegde zelfmoord de nacht voordat het vonnis werd voltrokken.