Het bereik van de ernst van McCune-Albright syndroom is breed: sommige kinderen worden gediagnosticeerd in de vroege kindertijd met duidelijke afwijkingen van bot en verhoogde hormoonproductie door een of meer van de endocriene klieren, anderen tonen geen bewijs van bot, huid of endocriene storingen in de kindertijd en kan de puberteit in te voeren op een geschikte leeftijd. De mate van ernst van de individuele symptomen kan ook sterk variëren. Daarom is het belangrijk om te weten dat niet alle symptomen die hieronder worden besproken bij alle getroffen personen voorkomen en dat elk individueel geval uniek is. Ouders moeten met de arts en het medisch team van hun kind praten over hun specifieke geval, de bijbehorende symptomen en de algemene prognose.
De lichaamsdelen die het meest door MAS worden aangetast zijn de botten, de huid en het endocriene systeem.
BOT
Polyostotische fibreuze dysplasie is een kenmerkende bevinding bij getroffen personen. Fibreuze dysplasie verwijst naar bot dat is vervangen door abnormaal littekenachtig (vezelig) bindweefsel. Dit abnormale bindweefsel verzwakt het bot, waardoor het abnormaal breekbaar en breukgevoelig wordt. In sommige gevallen kan breuk het eerste symptoom zijn. In de aangetaste gebieden kan pijn optreden. Polyostotisch verwijst naar gevallen waarin meerdere skeletgebieden zijn aangetast, maar in sommige gevallen is slechts één skeletgebied aangetast (monostotische fibreuze dysplasie). De fibreuze dysplasie overheerst vaak aan één kant van het lichaam (unilateraal).
Specifieke symptomen geassocieerd met polyostotische fibreuze dysplasie zijn afhankelijk van de specifieke botten die betrokken zijn. Elk deel van het skelet kan worden aangetast, maar de lange beenderen van de armen en benen, de beenderen van het gezicht en de schedel (craniofaciale gebied), en de ribben zijn het vaakst aangetast. Polyostotische fibreuze dysplasie presenteert zich vaak als een pijnloze zwelling op de ribben. Stijve dysplasie van de wervelkolom kan een abnormale kromming van de wervelkolom (scoliose) veroorzaken, die vaak progressief is. Wanneer de lange beenderen van de benen zijn aangetast, kan dit leiden tot frequente fracturen als gevolg van het dragen van gewicht bij het lopen of staan. Bovendien kunnen de lange beenderen uiteindelijk gebogen worden. Bij kinderen kunnen de benen niet even lang zijn (ledemaatlengte discrepantie). Uiteindelijk kan dit iemands vermogen om te lopen aantasten, waardoor een abnormaal looppatroon ontstaat (bijv. mank lopen).
Sommige getroffen personen ontwikkelen polyostotische fibreuze dysplasie van de craniofaciale regio, die een verscheidenheid aan symptomen kan veroorzaken, afhankelijk van het type en de specifieke locatie van de laesie(s). Dergelijke symptomen kunnen pijn, verstopte neus, verkeerd uitgelijnde of verschoven tanden, ongelijke kaken en asymmetrie van het gezicht zijn, waarbij één kant van het gezicht niet overeenkomt met de andere kant. Polyostotische fibreuze dysplasie in de craniofaciale regio kan de gelaatstrekken veranderen met als gevolg een abnormaal voorhoofd (frontale bossing), uitpuilende ogen (proptosis), en verschil in de verticale posities van de ogen zodat de ogen ongelijk zijn (verticale dystopie). De mate van gezichtsafwijking kan van persoon tot persoon sterk verschillen. De vorm van de schedel kan in bepaalde gevallen veranderen.
Stijle dysplasie laesies kunnen een verscheidenheid aan neurologische symptomen veroorzaken omdat gebieden van abnormale weefselontwikkeling nabijgelegen zenuwen kunnen samendrukken. Specifieke symptomen zijn gerelateerd aan de specifieke zenuwen die betrokken zijn. Bijvoorbeeld, verlies van het gezichtsvermogen of slechthorendheid kan optreden als gevolg van compressie van de optische en auditieve zenuwen in de schedel. Slechtziendheid en slechthorendheid komen echter slechts in zeldzame gevallen voor.
KIN
Sommige mensen met MAS hebben een abnormale huidverkleuring (pigmentatie) die bekend staat als café-au-lait vlekken. Café-au-laitvlekken zijn abnormale vlekken van lichtbruine huid die onregelmatig gevormde, gekartelde randen hebben. Ze kunnen al bij de geboorte of kort daarna (neonatale periode) aanwezig zijn en kunnen met de leeftijd meer uitgesproken worden. Individuele laesies stoppen vaak abrupt op de middellijn van het lichaam, de denkbeeldige lijn die het lichaam in de rechter- en linkerhelft verdeelt. De laesies kunnen van verschillende grootte zijn en treffen vaak slechts één kant van het lichaam. Sommige personen ontwikkelen geen café-au-lait vlekken.
ENDOCRINE DYSFUNCTIE
Het endocriene systeem is het systeem van klieren dat de groeisnelheid van het lichaam, de seksuele ontwikkeling en bepaalde andere metabolische functies regelt. Personen met MAS hebben vaak een abnormaal vroeg begin van de puberteit (gonadotropine-onafhankelijke vroegrijpe puberteit). Er treedt een opeenvolging van gebeurtenissen op waarbij een kind op een onverwacht vroege leeftijd volwassen secundaire geslachtskenmerken ontwikkelt. Bij MAS gebeurt dit omdat de klieren die geslachtshormonen afscheiden abnormaal vroeg in het leven actief zijn.
Bij vrouwen kan er sprake zijn van vaginaal bloedverlies of vroege ontwikkeling van borstweefsel. Het begin kan in de eerste levensmaanden liggen of later in de kindertijd, rond 6 of 7 jaar. Sommige vrouwen hebben vaak vaginale bloedingen, terwijl anderen slechts sporadisch bloedingen hebben. Vroegrijpe puberteit wordt vaak geassocieerd met de ontwikkeling van goedaardige cysten in de eierstokken. Vroegrijpe puberteit kan leiden tot een hogere botleeftijd, waardoor het groeipotentieel en de uiteindelijke lengte als volwassene mogelijk worden beperkt.
Vroegrijpe puberteit komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen: meer dan 50% van de vrouwen heeft last van vroegrijpe puberteit. Bij mannen kan er sprake zijn van een vergroting van de penis en een of beide testikels. Het scrotum kan dikker worden en rimpels (rugae) krijgen. Bij mannen kan ook schaamhaar, haar onder de oksels en lichaamsgeur ontstaan.
Kinderen met vroegrijpe puberteit zijn vaak lang en hebben een verhoogde groeisnelheid terwijl ze nog in de groei zijn. Ze eindigen kort omdat ze eerder klaar zijn met groeien dan andere mensen.
Andere endocriene aandoeningen kunnen voorkomen bij mensen met MAS, waaronder aandoeningen van de schildklier, de hypofyse en de bijnieren.
De schildklier is een vlindervormige klier aan de basis van de hals. Betrokkenheid van de schildklier kan variëren van geen duidelijke klinische symptomen tot vergroting van de schildklier (struma) en overproductie van schildklierhormoon (hyperthyreoïdie). Hyperthyreoïdie kan leiden tot angst, vermoeidheid, prominente ogen, zweten, hartkloppingen, onbedoeld gewichtsverlies en warmte-intolerantie. Osteoporose kan worden veroorzaakt door of verergerd door hyperthyreoïdie. In sommige gevallen kan hyperthyreoïdie niet onder controle worden gehouden met medicijnen.
De hypofyse is een kleine klier die zich dicht bij de schedelbasis bevindt en die verschillende hormonen, waaronder groeihormoon, opslaat en naar behoefte van het lichaam in de bloedbaan laat stromen. Bij sommige mensen met MAS is de hoeveelheid groeihormoon te hoog. Groeihormoon heeft verschillende functies in het lichaam, zoals het beïnvloeden van de groei en de spiermassa. Een verhoogde groeisnelheid is het meest voorkomende teken van een teveel aan groeihormoon, maar bij personen met een vroegrijpe puberteit kan dit worden gemaskeerd (omdat de vroegrijpe puberteit de groeispurt al heeft doen toenemen). Een teveel aan groeihormoon kan leiden tot een abnormaal groot hoofd (macrocefalie) en kan gezichtsproblemen veroorzaken. Sommige mensen met MAS ontwikkelen een aandoening die bekend staat als acromegalie, die het gevolg is van een teveel aan groeihormoon nadat de groeischijven zijn vergroeid. De ontwikkeling van acromegalie kan geassocieerd worden met fibreuze dysplasie van de schedelbasis. (Voor meer informatie over deze aandoening, kies “acromegalie” als uw zoekterm in de Zeldzame Ziekten Database.)
De bijnieren bevinden zich boven de nieren in de buurt van de onderrug en produceren verschillende hormonen, waaronder cortisol. Cortisol is een glucocorticoïde, een klasse steroïdhormoon dat belangrijk is bij het reguleren van de glucosestofwisseling en het reguleren van stress. Personen met MAS kunnen verhoogde cortisolspiegels hebben en een aandoening ontwikkelen die bekend staat als het syndroom van Cushing. Symptomen kunnen zijn: zwaarlijvigheid van het bovenlichaam, een rond gezicht, dunne paarse strepen (striae) die op de huid voorkomen, verhoogd vet rond de hals, en dunne, slanke armen en benen. Kinderen met het Cushing syndroom zijn meestal zwaarlijvig met een vertraagde groei. (Voor meer informatie over deze aandoening, kies “Cushing” als uw zoekterm in de Zeldzame Ziekten Database.)
Sommige mensen met MAS ontwikkelen een verhoogd fosfaatgehalte in het bloed (hypofosfatemie) omdat de nieren fosfaat niet goed kunnen reabsorberen. Dit komt doordat fibreuze dysplasie weefsel een eiwit produceert dat bekend staat als fibroblast groeifactor 23 (FGF23). De hoeveelheid FGF23 correleert met het onvermogen van de nieren om fosfaat te metaboliseren (renale fosfaatverspilling). Daarom hebben personen met aanzienlijke fibreuze dysplasie een grotere kans op het ontwikkelen van hypofosfatemie. Hypofosfatemie kan leiden tot ernstige rachitis of osteomalacie. Rachitis is een botziekte bij kinderen met karakteristieke buigende misvorming van de benen en kan bijdragen aan een korte gestalte. Mensen met hypofosfatemie krijgen hun eerste fractuur meestal op jongere leeftijd dan mensen met MAS die geen hypofosfatemie hebben. Mensen met hypofosfatemie ontwikkelen ook vaker botbreuken en botpijn. Bij volwassenen kan hypofosfatemie leiden tot osteomalacie, een verweking van de botten.
ADDITIONELE VINDINGEN
Minder vaak voorkomende symptomen die soms met MAS worden geassocieerd zijn gastro-oesofageale reflux, gastro-intestinale poliepen, ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis), en verschillende afwijkingen van het hart (hartafwijkingen). Dergelijke afwijkingen omvatten een sneller dan normale hartslag (tachycardie), high output hartfalen, en aortawortel dilatatie.
Hoewel de term tumor kan worden gebruikt om fibreuze dysplasie laesies te beschrijven, zijn deze gezwellen goedaardig (niet-kankerverwekkend). Slechts in uiterst zeldzame gevallen, waarschijnlijk minder dan 1% van de patiënten, worden deze laesies kankergezwellen (maligne transformatie). Deze kwaadaardige tumoren (osteosarcomen) ontwikkelden zich bij personen die bestraald waren tegen botpijn; een behandelingsoptie die is opgegeven.
Individuen kunnen ook een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van borstkanker of tumoren van de lever, galwegen of alvleesklier. Sommige rapporten suggereren dat dit verhoogde risico waarschijnlijker is bij personen met een teveel aan groeihormoon. Ook schildklierkanker en teelbalkanker zijn in uiterst zeldzame gevallen gemeld bij personen met MAS.