Heading

Voor meer informatie, zie: Punjab (India) en Punjab (Pakistan)

Punjab ਪੰਜਾਬ in Gurmukhi, (ਪੰਜਾਬ, पंजाब, پنجاب, wat “Het land van de vijf rivieren” betekent) (c.f. ap-); ook Panjab (پنجاب in Shahmukhi}, پنجاب)

De regio Punjab is het oude land dat Haryana, Himachal Pradesh, Delhi omvat, de deelstaat Punjab en de Pakistaanse provincie Punjab

Taxila staat op de Werelderfgoedlijst

is een regio die de grens tussen India en Pakistan overschrijdt. De “Vijf Rivieren” zijn de Indus, Ravi, Sutlej, Chenab en Jhelum; de laatste vier rivieren zijn zijrivieren van de Indus rivier. Punjab heeft een lange geschiedenis en een rijk cultureel erfgoed. De inwoners van de Punjab worden Punjabis genoemd en spreken een taal die Punjabi heet. De belangrijkste religies in de Indiase Punjab zijn het Sikhisme en het Hindoeïsme, terwijl in de Pakistaanse Punjab de Islam de meerderheid vormt.

Het gebied dat nu bekend staat als Groot-Punjab omvatte uitgestrekte gebieden van Noord-India en Oost-Pakistan. Het werd begrensd door de Indus in het westen en de Yamuna rivier in het oosten. Het was een centrum van de prehistorische Indus-vallei beschaving en na ca. 1500 v. Chr. de plaats van vroege Arische nederzettingen Template:Fact. In de oudheid werd het gebied bewoond door Vahikas of Arattas. Stammen waren o.a. de Gandharas, Prasthalas, Khasas, Vasatis, Trigartas, Pauravas, Malavas, Yaudheyas, Saindhavas, Sauviras; de Iraanse en grensoverschrijdende volkeren zoals de Kambojas, Pahlavas; en de geperzianiseerde Ioniërs (Yavanas) evenals de nomadische Scythen, ook wel Shakas genoemd.

De regio, bevolkt door Indo-Scythen & Indo-Ariërs, is geregeerd door veel verschillende rijken en etnische groepen, waaronder de oude Macedoniërs, Perzen, Scythen, Arabieren, Turken, Mughals, Afghanen, Balochi’s, Sikhs en Britten. In 1947 werd het verdeeld tussen de opvolgerstaten van Brits India, India en Pakistan.

De Pakistaanse Punjab omvat nu het grootste deel van de regio. De Indiase Punjab is verder onderverdeeld in de moderne Indiase deelstaten Punjab, Haryana, Himachal Pradesh en Delhi. Het Pakistaanse deel van de regio beslaat een oppervlakte van 205.344 vierkante kilometer (79.284 vierkante mijl), terwijl de Indiase deelstaat Punjab 50.362 vierkante kilometer (19.445 vierkante mijl) groot is. De bevolking van de regio is op dezelfde manier verdeeld: 86.084.000 (2005) in West-Punjab (Pakistan) en 24.289.296 (2000) in de huidige staat (Oost-) Punjab (India). Punjabi wordt gesproken door (ongeveer) 90% van de bevolking in de Pakistaanse Punjab en 92,2% in de Indiase Punjab. De hoofdstad van het onverdeelde Punjab was Lahore, dat nu dicht bij de scheidingslijn ligt als hoofdstad van West-Punjab. De Indiase Punjab heeft als hoofdstad Chandigarh. Het Indiase Punjab gebruikt het Gurmukhi schrift, terwijl het Pakistaanse Punjab het Shahmukhi schrift gebruikt.

Etymologie

De naam Punjab betekent “het land van vijf rivieren”, en vertaalt zich letterlijk vanuit het Perzisch in de woorden Panj (پنج), cognaat met het Sanskriet Pañca, wat “vijf” betekent, en Āb (آب), cognaat met het Sanskriet Āp, wat “water” betekent respectievelijk. De rivieren, zijrivieren van de Indus, zijn de Jhelum, Chenab, Ravi, Sutlej en Beas. De vijf rivieren, nu verdeeld tussen India en Pakistan, smelten samen om de Panjnad te vormen, die samenvloeit met de Indus.

De Punjabi taal

De taal van de regio is Punjabi. Het officiële schrift van het Punjabi in de Indiase deelstaat Punjab is heilig en heet Gurmukhi “(uit de mond van de Goeroe)”. Alle heilige heilige Sikh teksten zijn geschreven in het Punjabi schrift. Vanwege dit heilige element geloven mensen vaak dat het onheilspellend is als een stuk papier dat in het Punjabi is geschreven de grond raakt.

Geografie

Het grootste deel van de Punjab is een alluviale vlakte, begrensd door bergen in het noorden. Ondanks de droge omstandigheden is het een rijk landbouwgebied dankzij de uitgebreide irrigatie die mogelijk wordt gemaakt door het grote rivierenstelsel dat het gebied doorkruist. De temperatuur in de Punjab varieert van -20° tot 40°C (MIN/MAX), maar kan in de zomer oplopen tot 47°C (117°F).

Geschiedenis

Als gevolg van talrijke invasies vormen vele etnische groepen en religies het cultureel erfgoed van de Punjab.

In de prehistorie bevond zich een van de vroegst bekende culturen van Zuid-Azië, de Harappa-beschaving, in de Punjab.

De Vedische en Epische periode was in sociaal en cultureel opzicht vruchtbaar in de Punjab. In deze periode werden de Hindoe-geschriften, de Rig Veda en de Upanishads, in de Punjab geschreven. Volgens de overlevering componeerde de wijze Valmiki de Ramayana nabij de huidige plaats Amritsar. Volgens de legende bracht Krishna de goddelijke boodschap van de Bhagavad Gita in Kurukshetra. Achttien belangrijke Purana’s werden in de regio geschreven. De auteurs van de Vishnu Purana en de Shiva Purana behoorden tot de centrale Punjab.

De epische veldslagen die in de Mahabharata worden beschreven, werden in de Punjab uitgevochten. De Gandharas, Kambojas, Trigartas, Andhra, Pauravas, Bahlikas (Bactrische kolonisten in Punjab), Yaudheyas en anderen kozen de kant van de Kauravas in de grote veldslag die bij Kurukshetra werd uitgevochten. Volgens Dr. Fauja Singh en Dr. L. M. Joshi: “Het lijdt geen twijfel dat de Kamboja’s, Darada’s, Kaikaya’s, Andhra’s, Paurava’s, Yaudheya’s, Malava’s, Saindhaja’s en Kuru’s gezamenlijk hebben bijgedragen aan de heroïsche traditie en de samengestelde cultuur van het oude Punjab”.

In 326 v. Chr. deed Alexander de Grote een poging de Punjab vanuit het noorden binnen te vallen. Zijn legers trokken de regio binnen via de Hindu Kush.

Tijdens de vestiging en consolidatie van de Mughal heerschappij was er soms sprake van conflicten, chaos en politieke onrust in de Punjab. Met de Mughal kwam echter welvaart, groei en relatieve vrede tot stand, vooral onder het bewind van Jahangir. Deze periode was ook opmerkelijk door de opkomst van Goeroe Nanak (1469-1538), de stichter van een krachtige volksbeweging die een blijvende indruk heeft nagelaten op de geschiedenis en de cultuur van Punjab. Geboren in het district Sheikhupura, verwierp hij de verdeling van de mensheid in starre compartimenten van orthodoxe godsdiensten en kasten en predikte hij de eenheid van de mensheid en de eenheid van God, waarmee hij een nieuwe orde wilde scheppen die de alomtegenwoordige geest in de mens omhelsde. Deze nieuwe filosofie zou als basis dienen voor het Sikh-geloof.

In 1713 wilde Banda Bahadur een Sikh-staat stichten in de Punjab. Hiervoor vocht hij onophoudelijk met de Mughals. Zijn staat duurde iets minder dan een jaar voordat hij instortte. Een aantal jaren later werd hij gevangen genomen en geëxecuteerd.

In 1756 versloegen de Marathas onder leiding van Raghunath Rao de Afghaan Ahmed Shah Abdali bij zijn eerste poging India te veroveren. De Marathas jaagden de terugtrekkende Afghanen terug naar Attock. De Sikhs en Khatris (de dominante groepen in Punjab) waren coöperatief tegenover de Marathas omdat zij met succes de Moslims uit hun land hadden verwijderd en ondertekenden formele vriendschapsverdragen. Bij de vorming van de Dal Khalsa in 1748 te Amritsar werd de Punjab verdeeld in 36 gebieden en 12 afzonderlijke Sikh vorstendommen. Vanaf dit punt ontstond het begin van een Punjabisch Sikh-rijk.

Van de 36 gebieden werden er 22 door Maharaja Ranjit Singh verenigd. De overige 14 aanvaardden de Britse soevereiniteit. Tien jaar na de dood van Maharaja Ranjit Singh viel het rijk uiteen en namen de Britten de Punjab in bezit.

De Britse heerschappij had politieke, culturele, filosofische en literaire gevolgen in de Punjab, waaronder de invoering van een nieuw onderwijssysteem. Tijdens de onafhankelijkheidsbeweging speelden veel Punjabis een belangrijke rol, waaronder Lajpat Rai, Ajit Singh Sindhu, Bhagat Singh, Udham Singh, Bhai Parmanand, Muhammad Iqbal, Chaudhary Rehmat Ali, en Ilam Din Shaheed.

De Punjabis spelen ook een prominente rol in de onafhankelijkheidsoorlog van 1857. Steden als Jhelum en Ludhiana fungeerden in die oorlog als centrum van verzet tegen de Britse strijdkrachten.

Tijdens de deling in 1947 werd de provincie opgedeeld in Oost- en West-Punjab. Oost-Punjab werd onderdeel van India, terwijl West-Punjab deel ging uitmaken van Pakistan. De Punjab kreeg het zwaarst te verduren onder de burgerlijke onlusten die volgden op het einde van het Britse bewind, met naar schatting honderdduizenden of zelfs meer slachtoffers.

Demografie

De etnische voorouders van de moderne Punjabis omvatten Indo-Arische, en sommige Indo-Scythische en Indo-Parthische kolonisten van de regio, waaronder Indo-Griekse Template:Fact. Algemeen wordt aangenomen dat de Punjabi afstammelingen zijn van deze mensen Template:Fact. Met de komst van de Islam zijn ook kolonisten uit Perzië, Afghanistan en Centraal-Azië in de Punjabi-samenleving geïntegreerd. Het sikhisme is de belangrijkste godsdienst van de Indiase Punjab – het is in de Punjab zelf ontstaan. Ongeveer 52% van de bevolking is Sikh, 45% is Hindoe, en de rest is Jains, Christenen, Moslims of Boeddhisten. Als gevolg van grootschalige migratie uit Uttar Pradesh, Bihar, Bengalen en Orissa is de demografie van Punjab echter schever geworden dan vroeger werd gemeld. In Punjab ligt de heilige Sikh-stad Amritsar. De deelstaten Haryana en Himachal Pradesh, die vroeger deel uitmaakten van de Britse provincie Punjab, hebben overwegend een Hindoe-meerderheid. De meeste Pakistaanse & Indiase Punjabis hebben grotendeels Jat-afstamming. Indiase Punjabis spreken Punjabi, geschreven in het Gurmukhi schrift. De islam is de godsdienst van meer dan 98% van de bevolking van de Punjab in Pakistan. Er zijn kleine Hindoeïstische en Sikh-minderheden. Pakistan gebruikt het Shahmukhi schrift, dat dichter bij het Perzische schrift ligt. In totaal telt Pakistan 70 miljoen Punjabis, en India 39 miljoen.

Economie

De historische regio Punjab wordt beschouwd als een van de vruchtbaarste regio’s op aarde. Zowel het oosten als het westen van Punjab produceren een relatief groot deel van de voedselproductie van respectievelijk India en Pakistan. De landbouwproductie van de Punjab-regio in Pakistan draagt in aanzienlijke mate bij aan het BBP van Pakistan. De regio is belangrijk voor de tarweteelt. Daarnaast zijn rijst, katoen, suikerriet, fruit en groenten ook belangrijke gewassen. Zowel de Indiase als de Pakistaanse Punjab worden beschouwd als de regio met de beste infrastructuur van hun respectieve landen. De Indiase Punjab is naar schatting de op één na rijkste staat van India (de rijkste is Chandigarh (de hoofdstad van Punjab); Haryana is de vierde. De Pakistaanse Punjab produceert 68% van de Pakistaanse voedselgraanproductie.

De graanschuur van India” of “de broodmand van India” genoemd, produceert de Indiase Punjab 1% van de rijst in de wereld, 2% van de tarwe en 2% van het katoen. In 2001 werd vastgesteld dat 39% van de beroepsbevolking van de Indiase Punjab uit boeren bestond.

Tijdlijn

• 3300 – 1500 BCE: Harappan-beschaving
• 1500 – 1000 v. Chr: Vroege (Rigvedische) Vedische beschaving
• 1000 – 500 BCE: Midden en late Vedische periode
• 599 BCE: Geboorte van Mahavira
• 567 – 487 BCE: Tijd van Gautama Boeddha
• 550 BCE – 600 CE: Boeddhisme bleef overheersen
• 550 – 515 BCE: Achaemenidische Invasie ten westen van de rivier de Indus
• 326 BCE: Alexander’s Invasie
• 322 – 298 BCE: Chandragupta I, Maurya-periode
• 273 – 232 BCE: Heerschappij van Ashoka
• 125 – 160 BCE: Opkomst van de Sakas
• 2 BCE: Begin van de heerschappij van de Sakas.
• 45 – 180 : Heerschappij van de Kushanas
• 320 – 550 : Gupta Rijk
• 500 : Hunnische Invasie
• 510 – 650 : Vardhana’s Era
• 647 – 1192 : Rajput periode
• 713 – 1300 : Moslim invallers (Turken en Arabieren) beroemde invallers zoals Mohammed van Ghor en Mahmud van Ghazni
• 8e Eeuw : Arabieren veroveren Sind en Multan
• 1450 – 1700 : Mughal heerschappij
• 1469 – 1539 : Guru Nanak Dev Ji (1ste Sikh Guru)
• 1518 – 1565 : Mir Chakar Khan Rind
• 1539 – 1675 : Periode van 8 Sikh Guru’s van Guru Angad Dev Ji tot Guru Tegh Bahadur Ji
• 1675 – 1708 : Goeroe Gobind Singh Ji (10e Sikh Goeroe)
• 1699 : Geboorte van de Khalsa
• 1708 – 1713 : Veroveringen van Banda Bahadur
• 1714 – 1759 : Sikh strijders (Sardars) strijden en voeren oorlog tegen Afghanen & Mughal gouverneurs
• 1739 : Invasie van Nadir Shah en oorlogvoering met Sikh legers
• 1756 – 1759 : Sikh en Maratha samenwerking in de Punjab
• 1761 : Verslaving van Maratha leger bij Panipat
• 1762 : 2e Holocaust (Ghalughara) van Ahmed Shah’s 2e invasie
• 1761 – 1849 : Punjabi Sikh Rijk
• 1761 – 1801 : Heerschappij van de Sikh Misls (Vorstendommen)
• 1801 – 1839 : Heerschappij door Maharaja Ranjit Singh
• 1849 : Annexatie van Punjab
• 1849 – 1947: Brits bestuur
• 1947 : Verdeling van India dus Punjab in 2 delen het oostelijke deel werd de Indiase Punjab en het westelijke deel de Pakistaanse Punjab
• 1966 : Punjab in India verdeeld in 3 delen op taalkundige basis (Haryana, Himachal Pradesh en de huidige Punjab)
• 1984 : Operatie Blue Star en de nasleep ervan

Zie ook

• Punjab

Verder lezen

• Punjabi Adab De Kahani, Abdul Hafeez Quaraihee, Azeez Book Depot, Lahore, 1973.
• De Punjab als soevereine staat, Gulshan Lal Chopra, Al-Biruni , Lahore, 1977.
• Patwant Singh. 1999. De Sikhs. New York: Doubleday. ISBN 0-385-50206-0.
• De evolutie van de Heroïsche Traditie in het oude Panjab, 1971, Buddha Parkash.
• Sociale en Politieke Bewegingen in het oude Panjab, Delhi, 1962, Buddha Parkash.
• Geschiedenis van Porus, Patiala, Buddha Parkash.
• Geschiedenis van de Panjab, Patiala, 1976, Fauja Singh, L. M. Joshi (Ed).

• Indiase Punjab-regeringswebsite: http://punjabgovt.nic.in
• Pakistaanse Punjab-regeringswebsite: http://www.punjab.gov.pk
• De genetische erfenis van de vroegste kolonisten blijft zowel in Indiase tribale als in kastebevolking bestaan