Sialocele wordt gedefinieerd als de ophoping van speeksel in het weefsel als gevolg van lekkage uit een speekselklier of speekselkanaal. Deze aandoening is zeldzaam en komt voor bij minder dan 5/1.000 honden. De aandoening komt het meest voor bij jonge honden, 2-4 jaar oud. Het komt vaker voor bij Duitse Herders en Dwergpoedels.
Het is niet bekend waarom deze aandoening optreedt, maar trauma beschadiging van de speekselklieren/-kanalen is voorgesteld als een mogelijk mechanisme. Dit kan verklaren waarom het vaker voorkomt bij jongere honden.
Er zijn vier verschillende soorten sialocellen, die worden geclassificeerd op basis van de klier waaruit het speeksel afkomstig is (figuur 1).
Figuur 1. Figuur die de vier speekselklieren laat zien waaruit een sialocele kan worden gevormd. Foto met dank aan Saunders Manual of Small Animal Practice (3rd ed). St. Louis. Elsevier, 2006, pp 632-635
Symptomen en diagnose
De sialocele presenteert zich meestal als een zachte, met vloeistof gevulde, pijnloze zwelling in de mondholte, hals of zelden in de buurt van het oog. De sialocele kan aanvankelijk pijnlijk zijn als gevolg van een ontstekingsreactie. De meest voorkomende klinische verschijnselen zijn afhankelijk van de plaats van de sialocele.
Cervicale sialocele: Dit is een zeer vaak voorkomende vorm van sialocele. De zwelling treedt op onder de kaak of langs het bovenste deel van de hals (figuren 2 en 3). Over het algemeen zijn er geen andere klinische verschijnselen die in verband worden gebracht met sialoceles op deze plaats.
Figuur 2. Cervicale Sialocele. Foto met dank aan ACVS www.acvs.org/small-animal/salivary-mucocele
Figuur 3. Cervicale Sialocele. Foto met dank aan Dr. Joanne Franks, Dallas Veterinary Surgical Center
Sublingual Sialocele (ranula): Dit is een andere veel voorkomende vorm van sialocele. Komt voor op de bodem van de mond naast of onder de tong (Figuur 4). Klinische verschijnselen bij dit type sialocele zijn onwil om te eten, abnormaal eten/kauwen en de aanwezigheid van met bloed getint speeksel als gevolg van het trauma veroorzaakt door kauwen of eten.
Figuur 4. Sublinguale Sialocele. Foto met dank aan ACVS www.acvs.org/small-animal/salivary-mucocele
Pharyngeal Sialocele: Dit is een ongewoon type sialocele. De zwelling treedt op in de keelholte en kan slikproblemen of ademhalingsproblemen veroorzaken.
Zygomatische sialocele: Dit is een zeer zeldzame vorm van sialocele. De diagnose van een sialocele is gebaseerd op klinische verschijnselen, de voorgeschiedenis en de resultaten van een fijne naald aspiratie van de zwelling. Aspiratie van een sialocele resulteert in een draderige, met bloed getinte vloeistof (figuur 5). Deze vloeistof bevat over het algemeen geen bacteriën of grote aantallen witte bloedcellen, tenzij er sprake is van een infectie van de speekselklier of een abces is gevormd.
Figuur 5. Aspiratie van een sialocele. Foto met dank aan ACVS www.acvs.org/small-animal/salivary-mucocele
Behandeling:
De enige definitieve behandeling van een sialocele is het operatief verwijderen van de aangetaste speekselklieren.
Aspiratie (het verwijderen van vocht met een naald) om de sialocele af te voeren kan het probleem tijdelijk oplossen. De sialocele komt echter vaak terug en herhaalde drainage leidt tot een verhoogd risico op infectie.
Chirurgie
Verwijdering van speekselklieren vereist een kundig chirurg en is een delicate ingreep vanwege de grote vaten en vele belangrijke zenuwen die zich in het gebied de klieren bevinden.
Mandibulaire en Sublinguale Sialadenectomie:
De mandibulaire en sublinguale speekselklieren worden samen geëxcideerd omdat de sublinguale speekselklier nauw verbonden is met de mandibulaire speekselklier. De huid boven de mandibulaire en sublinguale speekselklier wordt ingesneden. Zenuwen, slagaders en aders worden ontleed en indien nodig afgebonden. De speekselklieren worden zorgvuldig ontleed en vervolgens verwijderd (figuur 6).
Figuur 6. Mandibulaire en sublinguale sialadenectomie. Foto met dank aan Fossum: Small Animal Surgery 3rd edition<br />Copyright © 2007 door Mosby, Inc., een filiaal van Elsevier Inc.
Marsupialisatie:
Marsupialisatie, die drainage in de mondholte mogelijk maakt, kan ook worden gebruikt om sublinguale sialocellen te behandelen. Er wordt een elliptische incisie over de volledige dikte in de mucocelewand gemaakt. Het granulatieweefsel binnen de sublinguale sialocele wordt gehecht aan het sublinguale mondslijmvlies om drainage te bevorderen (afbeelding 7).
Figuur 7. Marsupialization of Sublingual Salivary Mucocele. Foto met dank aan Fossum: Small Animal Surgery 3rd edition<br />Copyright © 2007 door Mosby, Inc, een filiaal van Elsevier Inc.
Pharyngeale sialoceles kunnen worden behandeld met marsupialisatie. Het wordt echter aanbevolen om faryngeale sialocellen te behandelen met resectie vanwege de ernstige risico’s die gepaard gaan met obstructie van de bovenste luchtwegen en het onvermogen om te slikken.
Zygomatische sialadenectomie:
Zygomatische sialocellen kunnen effectief worden behandeld met verwijdering van de zygomatische speekselklier. De huid over de zygomatische boog wordt ingesneden. De zygomatische boog wordt gedeeltelijk verwijderd om de klier bloot te leggen. De klier wordt voorzichtig verwijderd met stompe dissectie. De jukboog wordt teruggeplaatst met hechtdraad en gaatjes worden in het bot geboord. Het onderhuidse weefsel en de huid worden gesloten
Mogelijke complicaties
De mogelijkheid van zenuwbeschadiging en bloeding tijdens de operatie bestaat, maar postoperatieve complicaties zijn ongewoon wanneer een ervaren chirurg de ingreep uitvoert.
Als speekselklierweefsel achterblijft, bestaat de mogelijkheid dat de sialocele terugkomt. Infectie is zeldzaam, maar kan voorkomen. Een seroma (vochtophoping) kan zich ontwikkelen in het gebied van de sialocele, maar deze zijn meestal zelfbeperkend en verdwijnen zonder extra behandeling.
Postoperatieve zorg
Typisch blijven de dieren een nacht in het ziekenhuis voor controle tijdens hun herstel. Het is noodzakelijk dat uw huisdier gedurende 2 weken na de operatie te allen tijde een e-collar draagt om zelf-trauma en schade aan de chirurgische reparatie door krabben te voorkomen. Twee tot drie weken bewegingsbeperking wordt doorgaans aanbevolen om de incisie te laten genezen. Als er een drain in het operatiegebied is achtergelaten, zal uw huisdier gedurende enkele dagen last hebben van drainage. De drain wordt meestal na 2-3 dagen verwijderd. Pijnstillers, ontstekingsremmers en antibiotica worden naar goeddunken van de chirurg voorgeschreven. Afhankelijk van het gebruikte hechtmateriaal kan follow-up nodig zijn voor het verwijderen van de hechtingen.
Prognose
De prognose is uitstekend na drainage van een mucocele en verwijdering van de aangetaste speekselklieren. De meeste dieren hebben maar één operatie nodig om volledig te herstellen, maar soms is een tweede operatie nodig.
Auteur: Dr. Megan Cray