De meeste mensen denken dat lisp een spraakstoornis is waarbij de “s” en de “z” in iemands spraak worden vervangen, wat leidt tot een vervormd gesprek.
Hoewel dit tot op zekere hoogte waar is, zijn lispstoornissen veel gecompliceerder dan de meeste mensen denken. Spraaktherapeuten, artsen en andere specialisten hebben vier belangrijke vormen van lispelingen vastgesteld.
Frontale lispel
raktisch gezien wordt spraak, of welk geluid dan ook, geproduceerd door de combinatie van de juiste plaatsing van de tong in de mond en het uitstoten van lucht. Bij een frontale lisping steekt het puntje van de tong tussen de voortanden uit, dat wil zeggen, het belemmert de luchtstroom. Daardoor worden de “s”- en de “z”-klanken in woorden vaak uitgesproken als “th”-klanken. Bijvoorbeeld, woorden als “pas” en “slaap” kunnen worden uitgesproken als “pad” en “theep”. Dit is de meest voorkomende vorm van lisp.
Palatale lisp
Zoals de naam al zegt, heeft deze vorm van lisp te maken met het zachte gehemelte, oftewel het dak van de mond. Wanneer iemand zijn tong te ver naar achteren rolt en tegen het gehemelte aankomt, ontstaat palataal lispelen.
Tandslispel
Dit lijkt veel op frontaal lispelen. Het belangrijkste verschil is dat bij frontale lisping de tong tussen de voortanden uitsteekt, terwijl bij dentale lisping de tong tegen de voortanden wordt geduwd. Net als bij frontale lispel hoor je lispelende tanden bij heel jonge kinderen die net leren om samenhangende zinnen te vormen, maar meestal gaat het vanzelf over als ze vier jaar zijn.
Laterale lispelEen laterale lispel treedt op als de luchtstroom voor de ‘s’-klank, die normaal door het midden van de mond loopt, lateraal langs de zijkanten van de tong naar beneden wordt gestuwd. In plaats van een sissend geluid is het geluid dan meer een slijmerig geluid waarbij het geluid uit de zijkanten van de mond wervelt in plaats van direct door het midden. In tegenstelling tot tandlispen en frontale lispen, maken laterale lispen geen deel uit van de normale spraakontwikkeling.
Er zijn veel dingen die aanleiding geven tot lispen bij individuen, en de meeste daarvan gebeuren op zeer jonge leeftijd. De meeste lispen worden veroorzaakt door een verkeerde tongplaatsing in de mond, die op haar beurt de luchtstroom van de binnenkant van de mond belemmert, waardoor woorden en lettergrepen vervormd worden.
Tongstriemen worden ook beschouwd als een waarschijnlijke oorzaak van lispelen. Tot dusver is echter nog niet bekend of dit wordt veroorzaakt door de tong zelf of door de spieren die de bewegingen van de tong in de mond controleren. In de meeste gevallen van opgroeiende kinderen die nog maar net coherent leren spreken, is het lispelen van voorbijgaande aard en gaat het na een bepaalde leeftijd vanzelf over.