De eilandnatie Sri Lanka is de thuisbasis van vele etniciteiten – Moren / moslims, Burghers / Euraziërs, Veddahs, Maleiers, Singalezen en Tamil – wat bijdraagt aan de dynamiek van de gesproken talen. Niet alleen dat, maar Sri Lanka’s talen zijn beïnvloed door de buurlanden India, de Maldiven en Maleisië; plus de Arabische kolonisten, en de koloniale machten van Portugal, Nederland en Groot-Brittannië hebben belangrijke invloeden gehad op de ontwikkeling van Sri Lanka’s talen.
Twee officiële talen
Zowel Sinhala als Tamil zijn de officiële en nationale talen van Sri Lanka. Hoewel de twee verschillende afleidingen hebben, delen ze een aantal kenmerken, hebben ze leenwoorden van elkaar en beïnvloeden ze elkaars taalkundige evolutie.
Sinhala: සිංහල
Sinhala is de moedertaal van het Singalese volk, dat ongeveer 70 procent van de bevolking van Sri Lanka uitmaakt, wat neerkomt op ongeveer 13 miljoen mensen. Sinhala wordt ook door andere etnische groepen op het eiland als tweede taal gesproken, waardoor het de meest gesproken taal van Sri Lanka is.
De oudste vermelding van het Sinhala dateert uit de 6e eeuw voor Christus in de vorm van inscripties op aardewerk. Aangenomen wordt dat het rond de 5e eeuw v. Chr. door kolonisten uit Noord-India naar Sri Lanka is gebracht. Het moderne Sinhala zou zich in de 12e eeuw na Christus hebben ontwikkeld.
Sinhala behoort tot de Indo-Arische tak van de Indo-Europese talen, maar door zijn isolement van de andere Indo-Arische talen van het vasteland van India, ontwikkelde de taal zich tamelijk onafhankelijk. Zij werd sterk beïnvloed door het Pāli, de heilige taal van de Sri Lankaanse boeddhisten, en na eeuwen van koloniale overheersing in Sri Lanka bevat het Sinhala veel Portugese, Nederlandse en Engelse leenwoorden. Het Sinhala kent ook een aantal woorden die aan het Tamil zijn ontleend.
Tamil: தமிழ்
Tamil is de andere officiële taal van Sri Lanka en wordt gesproken door ongeveer vijf miljoen mensen in Sri Lanka, dat is ongeveer 15 procent van de bevolking. Tamil is ook een officiële taal van Singapore en wordt gesproken door minderheidsgroepen in Maleisië, Mauritius, Australië, Zuid-Afrika, Canada en de VS.
Tamil behoort tot de Dravidische taalfamilie, die bestaat uit ongeveer 85 talen die door ongeveer 217 miljoen mensen worden gesproken, voornamelijk in India, met name in de zuidelijke Indiase deelstaat Tamil Nadu, waar het de eerste taal is van de bevolking, Pakistan, Nepal, Bangladesh, Afghanistan, Iran, Maleisië en Singapore, afgezien van Sri Lanka.
De vroegst bekende Tamil-inscripties dateren vermoedelijk van ten minste 500 v. Chr. De werkelijke ouderdom van de Tamil-taal kan niet worden berekend, maar men denkt dat het de oudste van de Dravidische talen is. Bovendien heeft de oorsprong, het evolutieverhaal en de ontwikkelingsperiode van differentiatie van Dravidische talen veel theorieën en controverse uitgelokt onder taalkundigen en taalonderzoekers.
Sri Lankaans Engels (SLE)
Tamil en Sinhala zijn de twee officiële talen van Sri Lanka, en Engels staat bekend als de tussentaal. Hoewel het publiek het recht heeft om met overheidsinstellingen in een van de drie talen te spreken, wordt in het beleid en de praktijk van de overheid over het algemeen de voorkeur gegeven aan het Engels.
Engels in Sri Lanka staat bekend als Sri Lankaans Engels (SLE) en vertoont nogal wat verschillen met Brits Engels en het Engels dat in Amerika wordt gesproken. Bijvoorbeeld het gebruik van bepaalde tijden en het stellen van vragen met een andere intonatie. In de SLE woordenschat worden bepaalde zelfstandige naamwoorden toegevoegd die buiten Sri Lanka niet bestaan of geen betekenis van betekenis hebben, en het gebruik van bepaalde woorden die de meeste sprekers van het hedendaagse Engels als verouderd zouden beschouwen. Ook de uitspraak verschilt, aangezien er bepaalde klanken zijn die veel sprekers van het SLE niet kunnen voortbrengen.
Hoewel Engels al in Sri Lanka wordt gebruikt sinds de tijd van het Britse Rijk, rond de 16e eeuw, debatteren Sri Lankaanse academici over de legitimiteit van SLE als een apart dialect.
Andere talen in Sri Lanka
De Rodiya-bevolking van Sri Lanka spreekt een dialect van het Sinhala dat Rodiya heet. De Moorse etnische minderheid spreekt een vorm van Tamil die is beïnvloed door het Arabisch. Sri Lankaans Creools Maleis, een unieke taal met zowel Tamil- als Sinhalawortels, wordt nog steeds gesproken door een minderheid van de Sri Lankanen. De kleine etnische minderheid van het Veddah-volk spreekt een aparte taal, die hoogstwaarschijnlijk is gecreoliseerd uit een vroege inheemse taal.