Heading

Hardheid Mohs Schaal

Streep

Talc
Een blok talk
Algemeen
Categorie	Mineraal
Chemische formule	Mg3Si4O10(OH)2
Identificatie
Kleur	wit tot grijs of groen
Kristalhabitus	gepluimde tot vezelige massa
Kristal systeem	monoklien
Kleuring	perfecte basale splijting
1
Luster	wasachtig of parelmoerachtig
Wit
Specifieke zwaartekracht	2.5-2.8

Talc (afgeleid van het Perzisch via het Arabisch talq) is een mineraal dat bestaat uit magnesiumsilicaathydroxide. Het is uiterst zacht, met een vettig gevoel. Het is doorschijnend tot ondoorzichtig en heeft een parelmoerachtige glans. Zijn kleur varieert van wit tot grijs of groen, en zijn streep (kleur van het fijne poeder) is wit.

Dit mineraal vervult een aantal nuttige functies. Het is algemeen bekend om zijn gebruik in babypoeder en cosmetica. Het is ook een smeermiddel, een vulmiddel bij de fabricage van papier, en een bestanddeel van verf, keramiek, en dakbedekkingsmaterialen. Kleermakerskrijt en het krijt dat wordt gebruikt voor lassen en metaalbewerking bestaan vaak uit talk. Het is ook een additief in sommige voedingsmiddelen en farmaceutische producten. Zeepsteen, een steen met een hoog talkgehalte, is een siersteen en wordt ook gebruikt voor aanrechtbladen, fornuizen, gootstenen en elektrische schakelborden.

Vorming

Talc is een metamorf mineraal. Het wordt geproduceerd door het metamorfisme van magnesische mineralen, zoals pyroxeen, amfibool of olivijn, in de aanwezigheid van kooldioxide en water. Dit proces, dat talkcarbonatatie of -steatisatie wordt genoemd, levert een reeks gesteenten op die bekend staan als talkcarbonaten.

Talc wordt voornamelijk gevormd door hydratatie en carbonatatie van serpentijn, via de volgende reactie:

Serpentijn + Koolstofdioxide → Talc + Magnesiet + Water 2 M g 3 S i 2 O 5 ( O H ) 4 + 3 C O 2 → M g 3 S i 4 O 10 ( O H ) 2 + 3 M g C O 3 + 3 H 2 O {Displaystyle 2Mg_{3}Si_{2}O_{5}(OH)_{4}+3CO_{2}rightarrow Mg_{3}Si_{4}O_{10}(OH)_{2}+3MgCO_{3}+3H_{2}O}

Talc kan ook worden gevormd door een reactie tussen dolomiet en silica:

Dolomiet + kiezelzuur + water → talk + calciet + koolstofdioxide 3 C a M g ( C O 3 ) 2 + 4 S i O 2 + H 2 O → M g 3 S i 4 O 10 ( O H ) 2 + 3 C a C O 3 + 3 C O 2 {{displaystyle 3CaMg(CO_{3})_{2}+4SiO_{2}+H_{2}O> Mg_{3}Si_{4}O_{10}(OH)_{2}+3CaCO_{3}+3CO_{2}}

Een andere reactie die talk oplevert, betreft magnesisch chloriet en kwarts in blauwschist- en eclogietmetamorfisme:

Chloriet + Kwarts → Kyaniet + Talk + H2O

Bij de laatste van deze reacties hangt de verhouding tussen talk en kyaniet af van het aluminiumgehalte, waarbij de productie van kyaniet wordt bevorderd als het gesteente meer aluminiumhoudend is.

Occurrence

Talc is een veel voorkomend mineraal in metamorfe gordels die ultramafische gesteenten bevatten, zoals speksteen (een hoog-talc gesteente), en binnen witschist en blauwschist metamorfe terrranen. Goede voorbeelden van whiteschisten zijn de Franciscan Metamorphic Belt van de westelijke Verenigde Staten, de westelijke Europese Alpen (vooral in Italië), bepaalde gebieden van het Musgrave Block, en sommige botsingsorogenen zoals de Himalaya’s.

Talc carbonated ultramafics zijn typisch voor veel gebieden van de Archeaanse kratons, met name de komatiietgordels van het Yilgarn Craton in West-Australië. Talk-carbonaat ultramafics zijn ook bekend uit de Lachlan Vouwgordel, Oost-Australië, uit Brazilië, het Guyana Schild, en uit de ophiolietgordels van Turkije, Oman, en het Midden-Oosten.

Een opmerkelijke talkmijn van economisch belang bevindt zich bij Mount Seabrook in West-Australië. Hij is gevormd op een polygevormde, gelaagde, ultramafische intrusie.

Karakteristieken

De chemische formule van talk kan worden geschreven als Mg3Si4O10(OH)2 of H2Mg3(SiO3)4. Het mineraal komt voor als gefolieerde tot vezelige massa’s. Zijn monokliene kristallen zijn zo zeldzaam dat ze bijna onbekend zijn. Het heeft een perfecte basale splijting, en de folia zijn niet-elastisch, hoewel enigszins flexibel. Het is het zachtste materiaal op de schaal van Mohs voor de hardheid van mineralen – de hardheidsgraad is 1. Het soortelijk gewicht ligt tussen 2,5 en 2,8. Speksteen of steatiet – een grof, grijsgroen gesteente met een hoog calorisch gehalte – is hittebestendig en zuurbestendig, en is een elektrisch isolatiemiddel.

Toepassingen

Talc wordt gebruikt als cosmetisch middel (talkpoeder), als smeermiddel en als vulmiddel bij de fabricage van papier. Als babypoeder is het een samentrekkend middel dat uitslag helpt voorkomen in het gebied dat door een luier wordt bedekt. Het is ook een bestanddeel van verf, keramiek en dakbedekkingsmateriaal. Het meeste kleermakerskrijt is talk, net als het krijt dat vaak wordt gebruikt voor lassen of metaalbewerking. Het is ook een additief in sommige voedingsmiddelen en farmaceutische producten. Bovendien wordt speksteen gebruikt als siersteen en voor verschillende praktische doeleinden, zoals voor fornuizen, gootstenen, aanrechtbladen en elektrische schakelborden.

Veiligheid

Verschillende studies hebben voorlopige verbanden gelegd tussen talk en longproblemen, longkanker, huidkanker, en eierstokkanker. Deze studies hebben bij het publiek tot bezorgdheid geleid, gezien het wijdverbreide commerciële en huishoudelijke gebruik van talk. Er is echter nog geen sluitende studie gemaakt om de toxiciteit of de carcinogene aard van talk onder normale omstandigheden van blootstelling van de mens vast te stellen. De lange geschiedenis van veilig gebruik doet vermoeden dat deze bezorgdheid ongegrond is. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) beschouwt niet-asbesthoudend talk, d.w.z. talk dat geen potentieel kankerverwekkende asbesthoudende amfiboolvezels bevat, als materiaal dat tot de groep van “algemeen als veilig erkende” (GRAS) materialen behoort en in cosmetica kan worden gebruikt.

Zie ook

• Kristal
• Magnesium
• Metamorf gesteente
• Mineraal
• Silicaat
• Asbest

Noten

• Farndon, John. 2006. The Practical Encyclopedia of Rocks & Minerals: How to Find, Identify, Collect and Maintain the World’s best Specimens, met meer dan 1000 foto’s en kunstwerken. Londen: Lorenz Books. ISBN 0754815412

• Klein, Cornelis, en Barbara Dutrow. 2007. Manual of Mineral Science, 23e ed. New York: John Wiley. ISBN 978-0471721574

• Pellant, Chris. 2002. Rotsen en mineralen. Smithsonian Handboeken. New York: Dorling Kindersley. ISBN 0789491060

• Shaffer, Paul R., Herbert S. Zim, and Raymond Perlman. 2001. Rocks, Gems and Minerals, Rev. ed. New York: St. Martin’s Press. ISBN 1582381321

Alle links opgehaald op 19 januari 2020.

• Talc Mineral Data – Webmineral.com
• Talc – Mindat.org