Toen mijn dochter 1 werd en het tijd werd om over te stappen van flesvoeding op koemelk, merkte ik meteen dat er iets niet klopte. We experimenteerden een paar weken, spraken met artsen en “poeppraat” overheerste de meeste gesprekken in ons huis.
Ten slotte stelde een vriendin voor om havermelk te proberen. Havermelk? Daar had ik nog nooit van gehoord. De voedingsstoffen zijn goed, inclusief het vetgehalte en vitamine D. Het is ook glutenvrij. Heb ik al gezegd dat het geweldig smaakt? Alles ging goed nadat we havermelk in ons dagelijks dieet hadden opgenomen. Ze groeide goed, bereikte alle mijlpalen en slokte haar melk op. Toen hoorde ik wat informatie over een ingrediënt in een paar havermelkmerken dat me een ernstig moeder-schuldgevoel gaf.
Mijn beste vriendin was op bezoek uit Chicago en zoals gewoonlijk gingen de meeste van onze gesprekken over eten. Vrijwel onmiddellijk na haar aankomst, liet ze me weten dat ze iets had geleerd over havermelk dat ik meteen moest weten. Ze vertelde me dat sommige merken havermelk het ingrediënt raapzaadolie bevatten, waaronder het merk dat we onze 20-maanden oude zoon de afgelopen zes maanden hadden gegeven.
Wat is raapzaadolie?
Koolzaadolie lijkt eigenlijk erg op canolaolie en de twee worden vaak verward. Koolzaadolie werd in de jaren 1950 verboden voor menselijke consumptie vanwege de hoge hoeveelheden erucazuur. Erucinezuur maakt de plant bitter van smaak en bleek volgens de Europese Autoriteit voor de Veiligheid van de Wereld (EWSA) hartcomplicaties te veroorzaken bij muizen. Niet lang daarna werden er variëteiten van de plant ontwikkeld met veel lagere gehalten aan erucazuur. Van de nieuwe versies van de plant werd olie gemaakt en deze kreeg de naam canola-olie. Erucazuur is tegenwoordig gereguleerd in voedingsmiddelen en de maximaal toegestane hoeveelheid erucazuur in canola-olie (of welk product dan ook) is 2 procent.
Het is gebruikelijk dat de termen koolzaadolie en canola-olie door elkaar worden gebruikt, vooral in landen buiten de VS en Canada. Dit verklaart een hoop. Een populair havermelkmerk komt uit Zweden en bevat raapzaadolie als hoofdingrediënt. Koolzaad- of canolaolie geeft de melk die zachte, romige textuur. Nu begint het duidelijk te worden. Ik wist al dat canola-olie niet het beste product was om te consumeren en nu ik er meer over weet, voel ik me ongemakkelijk als het het eerste ingrediënt is van iets waarvan ik dacht dat het gezond was voor mijn gezin.
Is het gezond of ongezond?
Ik heb wat onderzoek gedaan en vond tegenstrijdige informatie. Er zijn veel artikelen die de gezondheidsvoordelen van koolzaad/canola prediken als een geweldig oliealternatief met goede vetten. Aan de andere kant is canola-olie volgens Healthline sterk geraffineerd, bevat het meestal GGO’s en kan het leiden tot ontstekingen vanwege het hoge gehalte aan omega 6-vetten. Het kan ook een negatieve invloed hebben op het geheugen en de gezondheid van het hart.
Ik vond bewijs van de EWSA van testen die op dieren zijn gedaan “waaruit blijkt dat het innemen van oliën die erucazuur bevatten na verloop van tijd kan leiden tot een hartaandoening die myocardiale lipidose wordt genoemd. Dit is tijdelijk en omkeerbaar. Andere mogelijke effecten die bij dieren zijn waargenomen – waaronder veranderingen in het gewicht van de lever, nieren en skeletspieren – kunnen optreden bij consumptie van hogere doses.”
De studie waarschuwt verder dat er een gezondheidsrisico kan bestaan voor kinderen onder de 10 jaar die regelmatig en langdurig producten consumeren die erucazuur bevatten. Hoewel canola-olie zeer lage niveaus van erucazuur bevat, kan dit niet goed zijn.
Sara Monk, een geregistreerde diëtiste, waarschuwt dat “het belangrijk is om melk te kiezen die geen enkel type plantaardige olie bevat… Deze sterk bewerkte oliën dragen bij aan ontstekingen, verkalking van slagaders, en hart-en vaatziekten om er maar een paar te noemen. Plantaardige oliën, waarvan men dacht dat ze gezond waren, richten een ravage aan in het lichaam. Deze oliën worden verwerkt met giftige oplosmiddelen en tijdens het raffinageproces gedeeltelijk gehydrogeneerd, wat negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid. De meeste plantaardige oliën worden ook zwaar bespoten met pesticiden en zijn GGO’s. Dit is niet iets wat ik in het lichaam van mijn kind zou willen stoppen.”
Hoe zit het met de claim van havermelk dat het glutenvrij is?
Vele Amerikaanse bedrijven hebben onlangs havermelk op de markt gebracht die geen raapzaadolie bevat. Maar sinds ik meer huiswerk heb gedaan over havermelk, heb ik geleerd dat sommige merken geen glutenvrije haver gebruiken, waardoor de drank onveilig is voor glutengevoeligen. Zelfs als het merk wel vermeldt dat het glutenvrij is, bestaat het risico dat de haver is besmet met andere glutenhoudende granen die in de fabriek zijn verwerkt. Bovendien heeft het U.S. Department of Agriculture Pesticide Data Program sporen van pesticiden in haver aangetroffen. Aangezien de meeste havermelk niet biologisch is, moet worden gezocht naar havermelk die niet is behandeld met schadelijke chemicaliën.
“De enige manier om er zeker van te zijn dat haver niet is verwerkt of behandeld met pesticiden, is door biologische haver te kopen. Vermijd conventionele haver”, aldus Monk.
Wat zeggen de experts?
“Havermelk kan een gezond alternatief zijn voor mensen die allergisch of intolerant zijn voor zuivel en/of noten of zelfs als een individu op zoek is naar een lager verzadigd vet in hun dieet door over te schakelen op plantaardige voeding,” zei geregistreerd diëtiste Danielle Colombo. “Het eiwitgehalte is lager in vergelijking met soja- of koemelk, maar in vergelijking met andere plantaardige dranken (amandel, cashew, rijst, kokos) heeft het meer eiwit. Havermelk verslaat alle andere melk als het gaat om vezels met 2 gram voedingsvezels per portie. Het is ook heel gemakkelijk en betaalbaar om thuis te maken als je je zorgen maakt over waar je haver vandaan komt.”
Colombo zei dat het belangrijk is om op te merken dat matiging de sleutel is als het gaat om in de winkel gekochte havermelk. “Havermelk kan zeker deel uitmaken van een gezond dieet, zolang je je onderzoek maar doet.”
Nu weten we waar we in havermelk op moeten letten, maar is er iets specifieks dat we moeten vermijden? Natuurlijk wel.
“De grootste zorg bij zuivelvrije melk is de toegevoegde suiker,” zei Monk. Wees je ook bewust van de additieven en conserveringsmiddelen zoals carrageen, plantaardige oliën en emulgatoren (guargom en xanthumgom). “Een lange ingrediëntenlijst met woorden die je niet kunt uitspreken, is meestal een rode vlag,” zei Monk.
Het kiezen van de juiste melk kan ontmoedigend zijn, vooral als het voor je kleintje is. Door de tijd te nemen om wat onderzoek te doen en de feiten op een rijtje te zetten, kon ik mijn keuze maken en vinden wat het beste werkt voor mijn gezin. Doe onderzoek als je iets nieuws probeert en onthoud dat matiging de sleutel is!
Cara Pagan is al meer dan zes jaar glutenvrij en deelt graag haar kennis en ervaring over haar levensstijl. Ze blogt op Hotmess to Homemade, met advies, tips en recepten voor andere moeders.