De snelle truc: Als het een wit poeder is dat in staafjes zit, is het dynamiet. Als het een geel kristal is, is het TNT. Gebruik dit geheugensteuntje om de uitvinder van dynamiet te onthouden: “Het winnen van een Nobelprijs zou dynamiet zijn!” Het alternatief, dat winnen TNT zou zijn, slaat gewoon nergens op.
De Verklaring: Veel mensen gebruiken deze twee termen door elkaar, en de algemene misvatting is dat TNT de chemische naam is en dynamiet de alledaagse term. Maar zoals elk goed misverstand, is ook dat gewoon onjuist.
We beginnen met dynamiet. Het dynamiet, dat in 1867 werd gepatenteerd door de Zweedse chemicus Alfred Nobel (als in Nobelprijs), werd ontdekt toen de oude Alfie een manier zocht om nitroglycerine stabieler te maken en minder geneigd om, nou ja, in je gezicht te ontploffen. Door nitroglycerine te combineren met diatomeeënaarde (de gemalen schelpen van microscopische diatomeeën, tegenwoordig gebruikt als filter in zwembaden) en natriumcarbonaat (te vinden in zuiveringszout en zeep), sloeg Nobel met explosieven een geheel nieuwe weg in. En omdat het stabiel was en niet zou ontploffen door schudden, zoals nitroglycerine, werd dynamiet aanvankelijk op de markt gebracht als Nobel’s Safety Blasting Powder. (Nou, zo veilig was het niet; een explosie in de familiefabriek kostte Alfred’s broer Emil het leven). Nobel gebruikte de enorme winsten van zijn dynamietpatent om de Nobelprijzen uit te loven – waarvan één voor de vrede. Misschien was hij wel geïnspireerd tot het instellen van de Nobelprijs nadat een voortijdig overlijdensbericht in een Franse krant hem een “handelaar in de dood” noemde.
TNT is ook een hoog explosief, maar het is geen dynamiet. TNT is een geelachtige verbinding met de chemische naam trinitrotolueen (try-night-row-TALL-you-een), wat iets gemakkelijker te onthouden is dan de chemische formule, CH 3C6H2(NO2)3. TNT werd in 1863 in Duitsland ontdekt door Joseph Wilbrand. Hoewel het niet zo krachtig is als dynamiet (en moeilijker tot ontploffing te brengen), is het belangrijkste voordeel van TNT dat het nog stabieler is dan dynamiet (Wilbrand, bijvoorbeeld, verloor nooit één broer aan een explosie). TNT kan ook worden omgesmolten en in granaathulzen worden gegoten. Het nadeel is echter dat TNT uiterst giftig is.
Tengevolge is TNT van zichzelf al een knaller, maar het wordt vaak met andere dingen gemengd. Een cocktail van TNT en ammoniumnitraat levert amatol op, een militair explosief. Meng die twee en voeg wat aluminiumpoeder toe, en je krijgt ammonal, een veelgebruikt industrieel explosief.
AC/DC
De verwarring tussen TNT en dynamiet wordt niet geholpen door de populaire cultuur. In films worden de twee vaak door elkaar gebruikt. En in het nummer “TNT” van AC/DC verklaart de overleden zanger Bonn Scott: “I’m TNT, I’m dynamite.” Dus welke is het, Bonn?
Dit bericht is een uittreksel van het Mental Floss boek What’s the Difference?