7e Global Conference on Health Promotion: track themes
Gezondheidsgeletterdheid is gedefinieerd als de cognitieve en sociale vaardigheden die bepalend zijn voor de motivatie en het vermogen van individuen om toegang te krijgen tot informatie, deze te begrijpen en te gebruiken op manieren die een goede gezondheid bevorderen en in stand houden. Kennis van gezondheid houdt meer in dan het kunnen lezen van pamfletten en het maken van afspraken. Door de toegang van mensen tot gezondheidsinformatie en hun vermogen om deze effectief te gebruiken te verbeteren, is gezondheidsgeletterdheid van cruciaal belang voor empowerment.
Zo gedefinieerd gaat gezondheidsgeletterdheid verder dan een enge opvatting van gezondheidseducatie en individuele gedragsgerichte communicatie, en richt zij zich op de milieu-, politieke en sociale factoren die bepalend zijn voor de gezondheid. In deze meer omvattende opvatting is gezondheidseducatie niet alleen gericht op beïnvloeding van individuele beslissingen over leefstijlen, maar ook op bewustmaking van de determinanten van gezondheid, en op het aanmoedigen van individuele en collectieve acties die kunnen leiden tot wijziging van deze determinanten. Gezondheidsopvoeding geschiedt derhalve via methoden die verder gaan dan informatieverspreiding en interactie, participatie en kritische analyse inhouden. Een dergelijke gezondheidseducatie leidt tot gezondheidsgeletterdheid, hetgeen persoonlijk en sociaal voordeel oplevert, bijvoorbeeld door effectieve gemeenschapsactie mogelijk te maken en door bij te dragen tot de ontwikkeling van sociaal kapitaal.
Deze benadering erkent ook de kwestie van macht en hoe machtsrelaties de toegang tot informatie en het gebruik ervan beïnvloeden, zoals is gebleken in het geval van de bevordering van de seksuele en reproductieve gezondheid van vrouwen. Gezondheidsgeletterdheid bevordert de zelfredzaamheid, die op haar beurt van vitaal belang is voor het bereiken van de internationaal overeengekomen doelstellingen op het gebied van gezondheid en ontwikkeling, alsmede voor de opkomende bedreigingen, zoals de grieppandemie, de klimaatverandering en niet-overdraagbare ziekten.
In deze track wordt nader ingegaan op de vraagstukken die een rol spelen bij het bereiken van gezondheidsgeletterdheid in deze alomvattende zin, en worden strategische acties vastgesteld die nodig zijn om de weg voorwaarts te wijzen. Er zal worden gekeken naar de rol van andere sectoren bij de bevordering van gezondheidsgeletterdheid en er zal worden overwogen om op alle niveaus – internationaal, nationaal en lokaal – te pleiten voor en strategische allianties aan te gaan met de onderwijssector. In het besef dat gezondheidsvaardigheden meer vereisen dan de overdracht van informatie, zullen de laatste ontwikkelingen op het gebied van participatieve benaderingen worden onderzocht om na te gaan hoe mensen de vaardigheden, kennis en doeltreffendheid kunnen ontwikkelen om op basis van die kennis te handelen teneinde een goede gezondheid te behouden. Het zal duidelijk maken hoe dergelijke acties nodig zijn in zowel ontwikkelde landen als landen met lage en middeninkomens.
Gezondheidsgeletterdheid in actie
Gemeenschappen in projectlocaties in acht landen in Meso-Amerika werden aangemoedigd hun omgeving muggenvrij te houden om de verspreiding van malaria te voorkomen en te beheersen zonder het gebruik van DDT. Individuen en gezinnen hielden hun huizen, patio’s en omgeving vrij van opgevangen water, dekten wateropslagcontainers af en beheerden hun afvoersystemen.
Zij organiseerden ook gezamenlijk schoonmaakacties in hun buurt, waaronder straten, bosgebieden, moerassen en rivieroevers. Deze inspanningen hielpen de vectordichtheid en daarmee het aantal malariagevallen te verminderen. In een periode van drie jaar zagen de demonstratieplaatsen een vermindering van 63% in malariagevallen en van 86,2% in gevallen veroorzaakt door plasmodium falciparum, de parasiet die de grootste morbiditeit en mortaliteit veroorzaakt als gevolg van malaria in de wereld.
(Bron: WHO/PAHO 2009, Proyecto DDT/PNUMA/GEF/OPS, Programa Regional de Acción y Demostración de Alternativas de Control de Vectores de la Malaria sin el uso del DDT en México y Centroamérica)
Bronnen:
1. Nutbeam, D. (2000) Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century, Health Promotion International
2. Nutbeam, D. (1998) Glossary Health promotion, Health Promotion International
3. Kickbusch, I. (2000) Health literacy: addressing the health and education divide, Health Promotion International
4. WHO. Achtergrondnota: Regionale voorbereidende vergadering over de bevordering van gezondheidsgeletterdheid. VN ECOSOC, 2009 : Download de bespreking