Q. Ik ben 40 en sinds een paar jaar begin ik te gapen als ik een intensieve aerobic-training doe. Moet ik me zorgen maken over geeuwen tijdens de training?
A. We zien geeuwen meestal als een teken van slaperigheid of verveling, maar deskundigen zeggen dat dat niet het hele verhaal is. Het is waar dat we gapen tegen bedtijd als we slaperig worden, maar we gapen ook ’s morgens als we wakker worden. Atleten geeuwen voor hun wedstrijd – niet een tijd die wordt geassocieerd met verveling of slaperigheid. En we geeuwen als we iemand anders zien geeuwen, zelfs als we niet slaperig of verveeld zijn.
Geeeuwen is een semi-vrijwillige actie – deels een reflex – die onder controle staat van verschillende neurotransmitters in een deel van de hersenen dat de hypothalamus wordt genoemd. Alle gewervelde dieren geeuwen, en bij de mens begint geeuwen al 12 weken na de conceptie. We weten dat geeuwen surfactant verspreidt, een biochemische stof die kleine luchtzakjes (alveoli) in de longen bekleedt, en helpt om ze open te houden. Geeuwen bij foetussen kan hen dus helpen zich voor te bereiden op een leven buiten de baarmoeder.
Een nieuwe theorie is dat gapen de hersenen afkoelt, waardoor ze op de juiste temperatuur blijven voor een optimale werking. In een oude studie in het tijdschrift Evolutionary Psychology meldden onderzoekers dat proefpersonen die hun hersenen afkoelden door door hun neus te ademen of cold packs op hun voorhoofd te houden – bewezen strategieën om de hersenen af te koelen – minder geneigd waren te geeuwen als ze video’s te zien kregen waarop andere mensen geeuwen.
Er is geen definitieve verklaring voor geeuwen tijdens het sporten. Misschien hebben je longblaasjes een oppepper nodig om open te blijven. Of misschien hebben je hersenen verkoeling nodig om alert te blijven. Of het kan gewoon een reflex zijn. Hoe dan ook, er is waarschijnlijk geen reden om u zorgen te maken en u moet doorgaan met uw aerobic oefeningen.
– Celeste Robb-Nicholson, M.D., voormalig hoofdredacteur, Harvard Women’s Health Watch