Inleiding: Vaginale dilatatoren worden vaak voorgeschreven om een adaptieve hersen-lichaam verbinding te faciliteren om angst en pijn te verminderen die ervaren kunnen worden in afwachting van geslachtsgemeenschap bij populaties van vrouwen met seksuele pijnsyndromen. Postmenopauzale vrouwen, overlevenden van kanker, en vrouwen met een grote verscheidenheid aan bekkenbodem aandoeningen die genito-pelvic pain/penetration disorder (GPPPD) ervaren worden vaak geadviseerd om vaginale dilators op te nemen in hun bekkenbodem revalidatie programma en behandelingsregimes om penetrerende geslachtsgemeenschap met minder pijn mogelijk te maken. Er is echter weinig bekend over het gedrag van dilatatorgebruikers, welke behandelprotocollen het meest effectief zijn, hoe patiënten momenteel hun dilatators gebruiken, en hoe effectief artsen zijn in het helpen van hun patiënten om succes te behalen met hun dilatatietherapie.
Methoden: Een recente PubMed literatuur search werd uitgevoerd met de sleutelwoorden vaginal dilator, vaginal dilator therapy, sexual quality of life, vaginal stenosis, vaginal dilation, vaginismus. In totaal werden 29 Engelstalige artikelen beoordeeld en samengevat. Artikelen werden geëxcludeerd om de volgende redenen: niet in het Engels en niet gerelateerd aan dilatator therapie.
Belangrijkste uitkomstmaat: Dit artikel geeft een samenvatting van het huidige onderzoek naar vaginale dilatatoren en bespreekt de behoeften aan toekomstig onderzoek om de therapietrouw en het succes van patiënten met deze behandeling te maximaliseren. Veel van de samenvattende gegevens over het gedrag van de gebruiker komen uit de eerste onderzoeksgegevens met Milli, een nieuwe, patiëntgestuurde elektronische dilator die langzaam met 1 mm tegelijk uitzet van de kleinste diameter, 15 mm, tot een maximale diameter van 40 mm. Milli wordt momenteel door meer dan 1.000 vrouwen gebruikt, en van 335 van die patiënten zijn 3 maanden follow-upgegevens geregistreerd.
Resultaten: Dilatoren bestaan in verschillende vormen (plastic, latex, en materiaal van medische kwaliteit), kunnen afzonderlijk of in sets worden geleverd, en vele hebben speciale functies zoals vibratie of de mogelijkheid om te worden verwarmd of gekoeld voor gebruik. Er is weinig bekend over het gebruik van dilatatoren door patiënten en de Milli’s 3 maanden durende enquête dient als inzicht in het dilatatorgedrag van patiënten. De meest voorkomende medische doelen voor patiënten die een dilatatiebehandeling ondergingen waren terugkeer naar penetratieve geslachtsgemeenschap en pijnvermindering tijdens coïtus. Patiënten werden gemiddeld 2,72 dagen/week gedilateerd; 56,8% van de patiënten had al 2 jaar of langer last van seksuele pijn en 36,3% had eerder statische dilatatoren gebruikt. Meer dan 70% van de Milli gebruikers kochten Milli en gebruiken Milli zonder de directe begeleiding van een arts. De meest voorkomende emoties die patiënten gebruikten om hun behandeling te beschrijven waren niet alleen “angstig”, “gefrustreerd”, maar ook “gesterkt” en “optimistisch”. De meest voorkomende duur van de dilatatiesessie was 6-10 minuten, meestal in de avond/bedtijd (68,3%), gesitueerd in de slaapkamer (96,8%). Aanvullende behandelingen waren onder andere: vaginale vochtinbrengers, lokale oestrogeenproducten, coïtale glijmiddelen, en genitale bekkenbodemfysiotherapie. Tijdens de dilatatiesessies keken de vrouwen meestal tv/video’s, beoefenden ze mindfulness, of luisterden ze naar rustgevende muziek. Factoren die trends vertoonden in de richting van verbeterde patiëntresultaten waren de duur van de dilatatiebehandeling (langer dan 3 maanden) en het gebruik van meditatie en kalmerende muziek. Factoren die niet geassocieerd waren met verbeteringstendensen waren: wanneer/waar patiënten dilateerden en patiëntdemografische gegevens, waaronder leeftijd, ras, of religieuze voorkeuren.
Conclusie: Patiënten die dilatatoren kopen hebben vaak lange tijd geleden met hun aandoening en hadden moeite met het vinden van een competente gezondheidszorg clinicus die goed thuis is in seksuele pijnsyndromen die hen kan helpen. Wanneer patiënten wel een arts vonden, waren er geen klinisch bewezen gestandaardiseerde protocollen of geformaliseerde richtlijnen om aan patiënten te geven over hoe ze hun dilatatoren het beste konden gebruiken. Grotere langetermijninterventies waarbij een gestandaardiseerd dilatatieprotocol wordt onderzocht, zijn gepland in toekomstige studies om de effectieve en optimale dilatatiebehandelplannen beter te kunnen ophelderen. Liu M, Juravic M, Mazza G, et al. Vaginale dilatatoren: Issues and Answers. Sex Med Rev 2020;XX:XXX-XXX.