Wat is Vaginitis?
Vaginitis is een algemene term die een ontsteking van de vagina beschrijft. Maar liefst een derde van de vrouwen krijgt op enig moment in hun leven symptomen van vaginitis, vooral tijdens hun vruchtbare jaren. Dit komt meestal voor wanneer de normale bacteriële flora in de vagina uit balans raakt, waardoor overgroei van andere organismen mogelijk wordt. Er zijn verschillende soorten vaginitis, waarvan er ten minste drie besmettelijk zijn: Candida, trichomoniasis, bacteriële vaginose (BV) en atrofische vaginitis.
Wat zijn de symptomen van vaginitis?
Bij Candida, ook wel vaginale schimmelinfectie genoemd, komt er meestal een dikke, witte afscheiding uit de vagina, die eruitziet als “cottage cheese”, maar ook waterig kan zijn. Meestal heeft de afscheiding geen geur, maar de vagina en de schaamlippen zijn rood en jeuken, en de infectie kan pijn veroorzaken bij het vrijen en plassen. Candida is niet besmettelijk, maar sommige mannen kunnen na seksueel contact met een besmette partner uitslag op de penis en jeuk krijgen.
Trichomoniasis, een seksueel overdraagbare aandoening die wordt veroorzaakt door de eencellige protozoaire parasiet Trichomonas vaginalis, kan jarenlang geen symptomen vertonen en kan daarom onbehandeld blijven, waardoor de kans bestaat dat de infectie zich verspreidt naar anderen. Symptomen zijn onder meer een vaak schuimige geelgrijze of groene afscheiding, jeuk en een branderig gevoel, en pijnlijk urineren.
Bacteriële vaginose is de meest voorkomende oorzaak van vaginitis, en is het gevolg van een verstoring van het evenwicht van de natuurlijk voorkomende vaginale flora. Het kan een melkachtige afscheiding veroorzaken die “visachtig” ruikt, evenals een branderig gevoel tijdens het plassen. Jeuk komt niet zo vaak voor, maar kan aanwezig zijn als er veel afscheiding is.
Tot 40% van de postmenopauzale vrouwen ervaart symptomen van atrofische vaginitis. Bij deze niet-infectieuze vaginitis wordt het vaginale weefsel na de menopauze dunner en droger, wat kan leiden tot jeuk, een branderig gevoel of pijn.
Wat zijn de oorzaken van vaginitis?
Bacteriën en bepaalde vormen van gist groeien normaal gesproken in het vaginale gebied; dit staat bekend als de vaginale flora. Voor een optimale gezondheid moeten het soort en de hoeveelheid van elk aanwezig organisme in evenwicht blijven. Wanneer dit evenwicht wordt verstoord buiten een voor het lichaam aanvaardbaar bereik, ontstaat vaginitis.
Candida-infecties worden veroorzaakt door overgroei van schimmels. Het is niet altijd bekend waardoor deze onbalans wordt veroorzaakt, maar gistinfecties komen vaak voor als bijwerking van orale antibiotica, tijdens de zwangerschap en bij diabetici.
Trichomoniasis wordt veroorzaakt door een parasiet die via seksueel contact van de ene op de andere persoon kan worden overgedragen. Hoewel trichomoniasis meestal seksueel wordt doorgegeven, kan het ook worden opgepikt door genitaal contact met vochtige of natte voorwerpen zoals handdoeken, natte kleding of een toiletbril.
Bacteriële vaginose ontstaat wanneer bacteriën in de vagina zich sterk vermenigvuldigen. De redenen hiervoor zijn onduidelijk, maar het wordt in verband gebracht met veranderingen in de vaginale hygiëne. Bedruipen, het gebruik van een intra-uterine apparaat als anticonceptie, en zwangerschap verhogen allemaal het risico op BV. Hoewel het geen seksueel overdraagbare aandoening lijkt te zijn, komt de aandoening vaker voor bij vrouwen met nieuwe of meerdere seksuele partners.
Atrofische vaginitis is het gevolg van een verlaagd oestrogeenniveau na de menopauze of van het gebruik van anti-oestrogene medicatie.
Wat is de conventionele behandeling van vaginitis?
Gistinfecties worden meestal behandeld met antischimmelcrèmes of -zetpillen, zoals miconazol (Monistat), clotrimazol (Gyne-Lotrimin), en butoconazol (Vagistat). Gistinfecties kunnen ook worden behandeld met een eenmalige dosis van een oraal antischimmelmiddel, zoals fluconazol (Diflucan).
Trichomoniasis wordt vaak behandeld met oraal metronidazol (Flagyl) of tinidazol (Tindamax).
Bacteriële vaginose wordt behandeld met antibiotica, meestal oraal metronidazol (Flagyl) of clindamycine; sommige vrouwen geven echter de voorkeur aan uitwendige vaginale preparaten zoals metronidazol-gel of clindamycine-zetpillen.
Atrofische vaginitis kan effectief worden behandeld met oestrogeen, hetzij in de vorm van vaginale crèmes of tabletten, pleisters en vaginale ringen.
Wat raadt Dr. Weil aan voor vaginitis?
Dieet: U kunt schimmelvaginitis en bacteriële vaginose helpen voorkomen door suiker in uw dieet te beperken en wat rauwe knoflook toe te voegen, een krachtig antischimmel- en antibacterieel middel.
Supplementen: Als alternatief voor antibioticatherapie kun je tea tree oil zetpillen gebruiken of douchen met tea tree oil. Maak een oplossing van 10 procent (ongeveer anderhalve eetlepel tea tree olie op een kopje warm water). Stop ermee als u merkt dat deze behandeling irritatie veroorzaakt. Een ander alternatief dat in het Journal of Women’s Health werd besproken, toonde aan dat vrouwen met chronische vaginitis veroorzaakt door Candida die resistent is tegen traditionele geneesmiddelen, effectief kunnen worden behandeld met boorzuur zetpilcapsules die gedurende 7 tot 10 dagen elke nacht worden ingenomen. Deze behandeling mag niet vaak worden toegepast en mag niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap. Bijenhoning gemengd met yoghurt rijk aan Lactobacillen is ook zeer effectief gebleken tegen vaginale candida-infectie en kan veilig worden gebruikt tijdens de zwangerschap.
Hoe vaginitis te voorkomen
Als vaginitis eenmaal is behandeld, is het belangrijk om een gezonde vaginale microflora te herstellen om de overgroei van de gist en bacteriën die vaginitis veroorzaken te voorkomen. U kunt dit het beste doen door probiotica te nemen, hetzij in de vorm van yoghurt met een levende cultuur, hetzij in capsulevorm. Dr. Weil beveelt producten aan die Lactobacillus GG of Bacillus coagulans (BC-30) bevatten. Een goede vaginale hygiëne kan de symptomen verlichten en voorkomen dat sommige vormen van vaginitis terugkomen.
De aanbevelingen van Dr. Weil zijn onder meer:
- Vermijd frequente, lange baden, evenals bubbelbaden en whirlpools.
- Spoelt u tijdens het douchen het genitale gebied goed af en dep het na afloop droog om langdurige vochtigheid en irritatie te voorkomen.
- Gebruik geen geparfumeerde of agressieve zeep, zoals die met deodorant of antibacteriële werking.
- Gebruik geen geparfumeerde tampons of maandverband die irriterend kunnen zijn voor het vaginale weefsel.
- Wrijf na toiletgebruik altijd van voor naar achter af om verspreiding van bacteriën vanuit de anus te voorkomen.
- Vermijd regelmatig douchen, omdat het niet nodig is en de normale vaginale flora verstoort.
- Gebruik condooms om seksueel overdraagbare aandoeningen te helpen voorkomen.
- Vermijd het regelmatig dragen van onderkleding die genitaal zweten veroorzaakt; kies voor lichter katoenen ondergoed en kousen met een katoenen voering.
Reviewed by Ben Gonzalez, M.D. September, 2016