Op 18 maart 1314 werd Jacques de Molay verbrand op de brandstapel. Hij was de 23e Grootmeester van de Tempeliers, een doorgewinterde strijder, en een man van zeventig jaar. Maar hoewel hij oud was, had zijn stem kracht, en terwijl zijn gemartelde lichaam smolt in de vlammen, brulde hij een vloek uit die binnen slechts een paar maanden zou worden vervuld.
Templars Burning – Image from Wikipedia
Troublesome times at the turn of the century
De tempeliers, een kloosterorde van ridders die de strijdmacht van die tijd waren, waren zowel een strijdlustige als een financiële macht geworden om rekening mee te houden. Ze hadden een kracht die in de voorgaande tweehonderd jaar was gecultiveerd en die een geduchte reputatie met zich meebracht.
Ze hadden echter ook een paar geduchte vijanden gecultiveerd, en in 1314 waren dat koning Philips IV van Frankrijk en paus Clemens V. Door hun succes tijdens de kruistochten en hun opeenstapeling van handelsactiviteiten waren ze niet alleen een macht om rekening mee te houden, maar ook een kloosterlijke instelling die rijp was voor omverwerping.
Philip begon zijn buitengewone macht uit te oefenen
In het begin van de veertiende eeuw hadden de Tempeliers weliswaar geen delen van het Heilige Land meer in handen, maar de geruchten over hun rijkdom liepen op tot geruchten dat zij de schat van koning Salomo hadden ontdekt; zulke geruchten bereikten ook de oren van de koning van Frankrijk. Om verschillende redenen besloot hij geld te lenen van de Tempeliers, een aanzienlijk bedrag, en zo begon het begin van hun ondergang. Het is onwaarschijnlijk dat Filips ooit van plan was het verschuldigde bedrag terug te betalen, maar schulden hebben bij de Tempeliers was niet iets waar hij van genoot.
Om de scène te schetsen… Nadat hij al verschillende pausen had afgezet, had Filips het pausdom van Clemens V overgeplaatst naar Poitiers, in Frankrijk. Hij had ook geprobeerd de Tempeliers te verenigen met de Hospitaalridders – een rivaliserende orde die zieke pelgrims in het Heilige Land verzorgde. De fusie zou de verenigde orde vrijwel onder Filips’ macht hebben gebracht, en dit zou op zijn beurt de tenietdoening van zijn schuld gemakkelijk te regelen hebben gemaakt, en zou hem bijna onoverwinnelijk hebben gemaakt. Dit was iets waar Jacques de Molay zich sterk tegen had verzet.
De Molay’s verzet tegen Filips’ plannen zou zijn lot bezegelen. Toenemende geruchten over ongepast gedrag van de Tempeliers gaven Filips het excuus dat hij nodig had om zijn marionettenpaus in actie te laten komen. Clemens V kondigde aan dat hij een onderzoek zou instellen naar de beschuldigingen en de klok begon te tikken.
Ochtendvluchten en gevangenneming
Het was een buitengewoon goed georganiseerd en in stilte georganiseerd project. Een bepaalde ochtend in de ochtend werd uitgekozen en de plannen werden tot in de kleinste details uitgewerkt. Op 13 oktober 1307 werden in heel Frankrijk Tempeliers gearresteerd en beschuldigd van corruptie en immoreel gedrag. Een onstuimige combinatie die de vernietiging van hun reputatie en de inbeslagname van hun rijkdommen zou verzekeren.
De Molay, nu midden zestig, werd ondervraagd. Zijn martelingen zullen wreed zijn geweest; ondervragers waren er trots op zoveel mogelijk leed te veroorzaken zonder de dood. Binnen korte tijd bekende de Molay de daden van ketterij die de Tempeliers begaan zouden hebben, zoals het verloochenen van Christus, het heiligschennend misbruiken van het kruisbeeld, homoseksuele activiteiten en afgoderij van een gemummificeerd lichaam in de vorm van een kat. Als er in die dagen al sprake was van “spin”, dan ging het bij deze aanklachten zeer zeker om “spin”. Voor de grotendeels ongeletterde bevolking waren ingewikkelde misdaden op financieel gebied onbegrijpelijk, maar religieuze gruweldaden beantwoordden perfect aan de tijdgeest. Hoewel het misschien gewoon van horen zeggen was, werd ketterij zo gebrandmerkt, metaforisch en mogelijk ook letterlijk. En hoe kan men zoiets eigenlijk weerleggen? Alleen God weet het antwoord… Het lot van de Tempeliers stond vast.
De Molay, een man van overtuiging
Het proces sleepte zich voort en duurde meer dan vijf jaar. En de nachtmerrie was voor hen nog niet voorbij toen op 22 maart 1312 een pauselijk decreet werd afgekondigd, dat de Orde van de Tempeliers werd afgeschaft. Veel van de gearresteerden, waaronder de Molay, werden de hele tijd gevangen gehouden, en regelmatig onderworpen aan de pijnbank en andere gruwelijke martelmethoden.
De Molay’s oorspronkelijke bekentenis achtervolgde hem echter. En misschien verzwakten de jaren van lijden in de gevangenis met zijn medebridders zijn lichaam, maar verhardden zijn vastberadenheid. Na zeven jaar, verrotting van dag tot dag, herriep hij zijn bekentenis. De zware jongens werden erbij gehaald en het verhoor werd opgevoerd, maar deze keer hield de Molay voet bij stuk. Voor de goede orde, hij weigerde te erkennen dat hij schuldig was, en andere meesters die naast hem lagen te rotten vonden inspiratie in zijn kracht en herriepen ook hun bekentenissen. Er was maar één antwoord dat Filips had… ze moesten op de brandstapel. Er was geen verder proces of hoorzitting nodig.
De vloek van de koningen
18 maart 1314 werden de Molay en drie andere meesters overgebracht naar Ile des Juifs, een klein eiland in de Seine. De brandstapels waren voorbereid, en er wordt gezegd dat die van de Molay bijzondere aandacht had voor de traagheid van het branden. Er wordt ook gezegd dat hij geen angst toonde en de pijn weerstond, maar in de laatste minuten voor zijn dood hoorde men zijn stem een vervloeking uitspreken over Filips en Clemens V. Hij riep Christus op om de onschuld van de Tempeliers te bewijzen door het oordeel van God over hun vervolgers te brengen. Binnen een jaar en een dag, riep hij, mogen zowel Filippus als de paus dood zijn, en Filips’ bloedlijn niet meer regeren.
Karma’s stekelige antwoord
Of je geloof hecht aan zulke bijgelovige praktijken is aan jou. Echter, binnen drieëndertig dagen was Paus Clemens V gestorven aan een niet nader genoemde ziekte. En binnen zeven maanden was Filips het slachtoffer geworden van een terminale beroerte tijdens de jacht. De Molay’s aanvullende clausule met betrekking tot Filips’ bloedlijn liet iets langer op zich wachten… maar ze werd vervuld. In de daaropvolgende jaren verdween ook zijn Capetiaanse dynastie, De Vervloekte Koningen zoals ze bekend werden, omdat elke vorst kinderloos stierf.