Wanbetaling kan van tweeërlei aard zijn: schulddienstverlening en technische wanbetaling. Schulddienstverzuim treedt op wanneer de kredietnemer een geplande betaling van rente of hoofdsom niet heeft verricht. Technisch verzuim treedt op wanneer een bevestigend of negatief convenant wordt geschonden.
Bevestigende convenanten zijn clausules in schuldcontracten die bedrijven verplichten bepaalde kapitaalniveaus of financiële ratio’s aan te houden. De meest voorkomende beperkingen in affirmatieve convenanten zijn de materiële nettowaarde, het werkkapitaal/de liquiditeit op korte termijn, en de dekking van de schuldendienst.
Negatieve convenanten zijn clausules in schuldcontracten die bedrijfsacties beperken of verbieden (bijv. verkoop van activa, betaling van dividenden) die de positie van schuldeisers kunnen schaden. Negatieve convenanten kunnen doorlopend of incurrence-based zijn. Schendingen van negatieve convenanten zijn zeldzaam in vergelijking met schendingen van positieve convenanten.
Bij de meeste schulden (waaronder bedrijfsschulden, hypotheken en bankleningen) is in het schuldcontract een convenant opgenomen dat bepaalt dat het totale verschuldigde bedrag onmiddellijk opeisbaar wordt bij het eerste geval van wanbetaling. Als de debiteur in gebreke blijft bij de betaling van een andere schuld aan de leninggever, wordt in het schuldcontract een overeenkomst opgenomen waarin wordt bepaald dat die schuld ook in gebreke blijft.
In geval van niet-gedekte wanbetaling zullen de houders van de schuld gewoonlijk een procedure inleiden (onvrijwillig faillissement aanvragen) om de zekerheden die de schuld dekken, in beslag te nemen. Zelfs als de schuld niet door zekerheden wordt gedekt, kunnen de houders van de schuld toch het faillissement aanvragen, om ervoor te zorgen dat de activa van de onderneming worden gebruikt om de schuld af te lossen.
Er bestaan verschillende financiële modellen voor het analyseren van het wanbetalingsrisico, zoals het Jarrow-Turnbull-model, het Z-score-model van Edward Altman, of het structurele model van wanbetaling van Robert C. Merton (Merton-model).
Soevereine wanbetalingenEdit
Soevereine leners, zoals nationale staten, zijn in het algemeen niet onderworpen aan faillissementsrechtbanken in hun eigen rechtsgebied, en kunnen dus in gebreke blijven zonder juridische gevolgen. Een voorbeeld hiervan is Griekenland, dat in 2015 in gebreke bleef bij het verstrekken van een IMF-lening. In dergelijke gevallen is de kans groter dat het in gebreke blijvende land en de crediteur opnieuw onderhandelen over de rentevoet, de looptijd van de lening of de aflossing van de hoofdsom.Tijdens de financiële crisis in Rusland in 1998 raakte Rusland in gebreke wat betreft zijn binnenlandse schuld (GKO-leningen), maar raakte het niet in gebreke wat betreft zijn externe euro-obligaties. Als onderdeel van de Argentijnse economische crisis in 2002 bleef Argentinië 1 miljard dollar schuld aan de Wereldbank schuldig.
Ordelijke wanbetaling
In tijden van acute insolventiecrises kan het raadzaam zijn voor regelgevers en kredietverstrekkers om preventief de methodische herstructurering van de overheidsschuld van een land te organiseren – ook wel “ordelijke wanbetaling” of “gecontroleerde wanbetaling” genoemd. Experts die voor deze aanpak kiezen, voeren aan dat een vertraging in het organiseren van een ordelijke wanbetaling de kredietverstrekkers en de buurlanden nog meer zou schaden.
Strategische wanbetalingEdit
Wanneer een debiteur ervoor kiest een lening niet af te lossen, ondanks het feit dat hij in staat is de lening af te lossen (betalingen te verrichten), is er sprake van een strategisch in gebreke blijven. Dit gebeurt meestal voor non recourse leningen, waarbij de schuldeiser geen andere vorderingen op de schuldenaar kan maken; een veel voorkomend voorbeeld is een situatie van negatief eigen vermogen op een hypothecaire lening in common law jurisdicties zoals de Verenigde Staten, die in het algemeen non-recourse zijn. In dit laatste geval wordt wanbetaling in de volksmond “jingle mail” genoemd – de schuldenaar stopt met betalen en stuurt de sleutels naar de schuldeiser, meestal een bank.
Soevereine strategische wanbetaling
Soevereine leners, zoals natiestaten, kunnen er ook voor kiezen een lening niet af te lossen, zelfs als ze in staat zijn de betalingen te verrichten. In 2008 bleef president Rafael Correa van Ecuador strategisch in gebreke bij de betaling van de rente op een nationale schuld, omdat hij de schuld “immoreel en illegitiem” achtte.