Denk aan een kaart van de wereld. Het beeld dat je voor je ziet, lijkt waarschijnlijk op de Mercator-projectie – een 2D-weergave van de aardbol die in de jaren 1500 is gemaakt en waarop de meeste kaarten die je tegenkomt zijn gebaseerd.
Maar ondanks zijn alomtegenwoordigheid geeft de Mercator-projectie de ware grootte van landen niet nauwkeurig weer, omdat het onmogelijk is een 3D-object op een 2D-oppervlak weer te geven. In feite vertekent de projectie de grootte van objecten naarmate de breedtegraad toeneemt van de evenaar tot de polen, waar de schaal oneindig wordt.
Om de grootte van de landen nauwkeuriger weer te geven, heeft Neil Kaye, een klimaatwetenschapper van het U. K.K. Met Office, een visualisatie gemaakt van de Mercator projectie waarin landen morphen naar hun ware grootte.
“Elk land is geprojecteerd naar de bolprojectie en geplaatst in het midden van waar het verschijnt in de Natural Earth projectie,” schreef Kaye in een Reddit post in verwijzing naar zijn creatie. “Er was dan wat handmatige tweaking van landen die dichter bij de polen liggen. Dit laat zien dat je vormen op een bol niet meer in elkaar kunt passen als je ze eenmaal op het platte vlak hebt gelegd.”
De visualisatie laat duidelijk zien hoe landmassa’s in de buurt van de polen in de Mercator-projectie veel groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn, ten opzichte van die dichter bij de evenaar.
Bijvoorbeeld: Antarctica lijkt het grootste continent, hoewel het qua oppervlakte de vijfde is; Alaska neemt op de kaart evenveel oppervlakte in als Brazilië, terwijl de oppervlakte van de Zuid-Amerikaanse natie in werkelijkheid bijna vijf keer zo groot is als die van de Amerikaanse staat; Groenland lijkt groter dan Afrika, terwijl Afrika in werkelijkheid 14 keer zo groot is; en Afrika lijkt ook ongeveer even groot als Europa, terwijl het bijna drie keer zo groot is.
De Mercator-projectie werd voor het eerst geïntroduceerd door de Vlaamse cartograaf Gerardus Mercator in 1569. Ondanks de nadelen werd de projectie de standaardkaart voor de nautische navigatie, omdat navigatoren hiermee een koers in rechte lijnen kunnen uitzetten.
De projectie heeft lange tijd kritiek te verduren gehad vanwege het vermeende eurocentrisme, waarbij zowel Europa als Noord-Amerika veel groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn in vergelijking met Afrika en Zuid-Amerika. Volgens critici versterkt dit de mythe van het blanke exceptionalisme en geeft het een beeld van de wereld dat geworteld is in de geschiedenis van het kolonialisme.
Om deze reden en vanwege de vertekeningen in de Mercator projectie geven sommigen de voorkeur aan andere projecties, zoals de Gall-Peters projectie, hoewel elk van deze projecties zijn eigen gebreken heeft. De Gall-Peters projectie bijvoorbeeld, die veel wordt gebruikt in het onderwijs en het bedrijfsleven, toont de juiste grootte van landen en continenten ten opzichte van elkaar, maar is uitgerekt aan de evenaar en geplet naar de polen toe.