In de wereld van de linguïstiek is precieze taal belangrijk. Nou ja, taal, in het algemeen, is belangrijk in de taalkunde. Maar het gebruik van de juiste termen om naar alles te verwijzen is op elk wetenschappelijk gebied belangrijk. Maar wanneer deze termen vervolgens naar het grote publiek worden gebracht, kunnen ze soms een beetje verward raken. Hier zullen we proberen wat verwarring weg te nemen over de verschillen tussen talen, accenten en dialecten.
Taal vs. Dialect
Om te beginnen moeten we opmerken dat we het hier niet hebben over de abstracte betekenis van taal, waarover u hier alles kunt lezen. Dit onderscheid gaat over waarom Engels en Spaans “talen” zijn, maar Spanglish en Nieuw Mexicaans Spaans “dialecten”. Het precieze onderscheid is een beetje troebel.
De meest populaire beschrijving van het verschil tussen talen en dialecten komt van de Jiddische geleerde Max Weinreich, die het naar verluidt van een toehoorder hoorde tijdens een lezing die hij gaf: “Een taal is een dialect met een leger en een zeemacht.” Hoewel dit in de eerste plaats een pakkende, grappige zin is, raakt hij toch een beetje aan het verschil tussen talen en dialecten. De beslissing om iets een taal te noemen hangt samen met hoe landen hun grenzen bepalen, hoeveel mensen de taal spreken en andere politieke overwegingen.
“Een taal is een dialect met een leger en een zeemacht.”
Er is niet echt een wetenschappelijke manier om talen van elkaar te onderscheiden. Je kunt zeggen dat Japans en Zweeds duidelijk verschillende talen zijn, maar sommige talen lijken erg op elkaar. Zweeds, Noors en Deens liggen allemaal dicht bij elkaar, tot op het punt dat ze zo goed als onderling verstaanbaar zijn. De Chinese dialecten daarentegen zijn niet allemaal onderling verstaanbaar, maar zij hebben de titel van taal niet verdiend. Echt, er is geen exact verschil tussen talen en dialecten. In sommige geschriften zie je dat mensen zeggen dat dialecten alleen gesproken dialecten zijn, terwijl talen zowel geschreven als gesproken aspecten omvatten, maar voor taalkundigen zijn ze zo goed als hetzelfde. Talen zijn gewoon zelfbelangrijke dialecten.
Het is de moeite waard om één wijdverbreide mythe over talen en dialecten uit de wereld te helpen. Wat je meestal ziet is dat een “taal” wordt beschouwd als de ideale vorm van een manier van praten, zoals Standaard Engels, en dat een “dialect” een afwijking is van dit ideaal, zoals Zwart Engels of Zuidelijk Engels. Dit legt een hiërarchie op aan taal die, eerlijk gezegd, elitair is. Het is beter om taal voor te stellen als een overkoepelende categorie voor alle dialecten van het Engels, inclusief het Standaard Engels. Er is niet één dialect dat superieur is aan een ander.
Bottom Line: Er is geen wetenschappelijk verschil, maar als je een artikel leest, zal de schrijver waarschijnlijk verwijzen naar “de standaard” als een taal en al het andere als een dialect.
Dialect vs. Accent
Het goede nieuws is dat het verschil tussen accenten en dialecten veel minder troebel is dan dat tussen dialecten en taal. Het slechte nieuws is dat er onenigheid bestaat over wat die verschillen zijn.
In de meeste gevallen worden “accent” en “dialect” door elkaar gebruikt. Accent lijkt veel meer te worden gebruikt dan dialect, omdat “dialect” iets wetenschappelijker klinkt. Beide woorden worden vrij veel gebruikt in onze serie The United States Of Accents, en ook in een aantal andere publicaties, maar ze zijn niet hetzelfde.
De definitie van accenten en dialecten die het meest wordt gebruikt door mensen die met taal werken, is dat accenten slechts één onderdeel zijn van een dialect. Een accent verwijst naar de manier waarop mensen woorden uitspreken, terwijl een dialect allesomvattend is. Een dialect omvat de uitspraak, de grammatica en de woordenschat die mensen binnen een groep gebruiken. Onze serie zou dus beter The United States Of Dialects kunnen heten, maar dat klinkt niet hetzelfde.
Een andere definitie die wordt gebruikt om het verschil uit te leggen is dat dialecten verwijzen naar de manier waarop mensen hun moedertaal spreken, en accenten verwijzen naar de manier waarop iemand een andere taal spreekt. Iemand die Engels spreekt met een Italiaans accent, bijvoorbeeld. Dit geeft echter niet alle manieren weer waarop “accent” wordt gebruikt, want een accent uit New York betekent niet dat je ooit een andere taal hebt gesproken. Dichter bij de eerste definitie gebruiken sommige mensen “accent” voor de uitspraak en “dialect” voor de woorden die mensen gebruiken. Dit kan nuttig zijn voor schrijvers om over deze twee aspecten verschillend te praten. Maar tenzij anders aangegeven, is de eerste definitie waarschijnlijk de definitie die wordt gebruikt.
Bottom Line: In veel niet-academische artikelen worden de woorden misschien door elkaar gebruikt, maar voor het grootste deel is accent hoe iemand woorden uitspreekt en omvat dialect iemands uitspraak, grammatica en woordenschat.
Bonuswoord: Variëteit
Om de rommelige connotaties van “dialect” en “taal” te vermijden, gebruiken taalkundigen nu in plaats daarvan het woord “variëteit”. Het woord verwijst naar variatie in de taal, en het wordt gebruikt om taalkundige clusters op een preciezere manier te groeperen.
Er zijn geografische variëteiten (Zuid-Engels, Engels van Boston), sociale variëteiten (Spaans van de hogere klasse, Engels van de middenklasse), standaardvariëteiten (Standaard-Engels, Standaard-Frans) en nog veel meer. Je hebt ook je eigen persoonlijke variëteit, een zogeheten idiolect, dat is een manier van spreken die specifiek is voor jou. Het wordt niet vaak gebruikt door niet-taalkundigen, maar het is de nuttigste term als je echt wilt weten hoe taal werkt.